Αυξάνονται οι ταχύτητες στο… ράλι προπαραγγελιών που διεξάγεται από τις εύρωστες χώρες ώστε να προμηθευτούν, το συντομότερο δυνατόν, το πολυπόθητο εμβόλιο έναντι του ιού SARS-CoV-2. Μάλιστα, έπειτα από τις σχετικές συμφωνίες που έχουν «κλειδώσει» 2 δισεκατομμύρια δόσεις, οι επιστήμονες ανησυχούν ότι οι προμήθειες για το επόμενο έτος ήδη… στερεύουν, ακολουθώντας το άνισο μοντέλο της πανδημίας του 2009.
Η χώρα μας υπό την «ομπρέλα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει ήδη δεσμεύσει 3 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που βρίσκεται στην πλέον κρίσιμη κλινική φάση ΙΙΙ.
Εφόσον τα αποτελέσματα είναι θετικά – αφενός για την ασφάλεια και αφετέρου για την αποτελεσματικότητά του – και συνεπακόλουθα λάβει τη σχετική άδεια κυκλοφορίας, οι πολυπόθητες αμπούλες θα περάσουν τα σύνορά μας τμηματικά, αρχής γενομένης (σύμφωνα με τους πιο αισιόδοξους υπολογισμούς) από τον ερχόμενο Δεκέμβριο, με τις παραλαβές να ολοκληρώνονται τον Ιούνιο του 2021.
Ωστόσο σε έναν κόσμο ανισοτήτων δεν υπάρχουν εξαιρέσεις ούτε στον νευραλγικό τομέα της δημόσιας υγείας, καθώς παράλληλα διεξάγεται μια «σύγκρουση γιγάντων». Εως τα μέσα Αυγούστου οι ΗΠΑ είχαν εξασφαλίσει 800 εκατομμύρια δόσεις από τουλάχιστον έξι εμβόλια που βρίσκονται στη φάση προχωρημένων μελετών και αξιολόγησης, συνεχίζοντας τις διερευνητικές διαδικασίες ώστε να δεσμεύσουν 1 δισεκατομμύριο εμβόλια επιπλέον.
Εντούτοις και προς το παρόν ο μεγαλύτερος κατά κεφαλήν αγοραστής στον κόσμο είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς έχει προβεί σε παραγγελίες-«μαμούθ», με αποτέλεσμα να αναλογούν πέντε εμβόλια σε κάθε βρετανό πολίτη!
Τρίτη στην… κούρσα είναι η ΕΕ, καθώς η Επιτροπή υπέγραψε συμβόλαιο με την AstraZeneca (βιομηχανικό εταίρο της Οξφόρδης) για την αγορά 300 εκατομμυρίων δόσεων για λογαριασμό των κρατών-μελών της ΕΕ, με τη δυνατότητα να αγοράσει 100 εκατομμύρια πρόσθετες δόσεις.
Πόλεμος
Ενόσω όμως τα κράτη συνεχίζουν τις διερευνητικές ή κλείνουν συμφωνίες κεκλεισμένων των θυρών, οι επιστήμονες εκφράζουν έντονη ανησυχία, καθώς στον πόλεμο αυτόν που έχει ξεσπάσει ο νικητής δεν είναι απαραίτητα και ο κερδισμένος.
«Δεν πρόκειται να ξεφορτωθούμε την πανδημία μέχρι να εκριζώσουμε τον ιό παντού» δηλώνει στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Nature» o Mark Feinberg, επικεφαλής της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για το Εμβόλιο του AIDS με έδρα τη Νέα Υόρκη.
Κάνοντας ένα… flash back στο 2009 διαπιστώνει κανείς ότι στην πράξη η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Τότε μία «χούφτα» πλούσιων χωρών εξασφάλισε τη μερίδα του λέοντος στην πίτα των αντιγριπικών εμβολίων, θυμάται ο Richard Hatchett, επικεφαλής του Συνασπισμού Καινοτομίας και Προετοιμασίας κατά των Επιδημιών (CEPI – Coalition for Epidemic Preparedness Innovations).
Και μπορεί, παρά τον κόκκινο συναγερμό που σήμανε τότε, να αποδείχθηκε ότι η πανδημία της γρίπης ήταν σαφώς ηπιότερη από αυτήν που προκαλεί σήμερα ο SARS-CoV-2, όμως «εάν τα εμβόλια έναντι της νόσου COVID-19 δεν κατανεμηθούν σωστά, όπως στο πρόσφατο παρελθόν, η πανδημία θα διαρκέσει στον χρόνο, περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν και η αναστάτωση που θα προκληθεί θα είναι μεγαλύτερη από ό,τι πρέπει» προειδοποιεί ο ίδιος μιλώντας στο «Nature».
Δυνατότητες
Ωστόσο εκτός από την παραγωγική ικανότητα των εταιρειών που καινοτομούν στον κρίσιμο τομέα των εμβολίων – η φαρμακευτική βιομηχανία εκτιμά ότι η δυνατότητα παράδοσης έως το τέλος του έτους θα είναι περί τα 10 δισεκατομμύρια δόσεις, ενώ ανεξάρτητες έρευνες (της Airfinity και CEPI) κάνουν λόγο για 2-3 δισεκατομμύρια δόσεις – παράγοντα «Χ» αποτελεί (και) η δοσολογία που θα κριθεί αποτελεσματική ανά εμβόλιο.
Για παράδειγμα, πολλά από τα εμβόλια που πιθανόν να κόψουν την κορδέλα στον… αγώνα των κλινικών μελετών και της αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Moderna, της Pfizer και της Novanax, αναμένεται να χορηγούνται σε δύο δόσεις. Αντίθετα, η Johnson & Johnson δοκιμάζει εμβόλιο μιας δόσης, ενώ η Οξφόρδη μελετά σχήματα μιας και δύο δόσεων.
Εν τω μεταξύ προβληματισμό προκαλούν οι πληροφορίες που μετέδωσαν οι «Financial Times» – που βασίζονται σε πηγές και σε ένα εσωτερικό έγγραφο που διάβασαν – ότι στις Βρυξέλλες οι φαρμακευτικές εταιρείες συσπειρώνονται με στόχο να εξασφαλίζουν νομική προστασία έναντι του κινδύνου αγωγών από χρήστες των εμβολίων κορωνοϊού στην περίπτωση που προκύψουν παρενέργειες.
Υπό τις εξελίξεις αυτές το άρθρο του H. Holden Thorp, διευθυντή Εκδόσεων στα «Science Journals», που δημοσιεύθηκε στις 13 Αυγούστου με τίτλο «Η επικίνδυνη βιασύνη για εμβόλια», στο οποίο συστήνει την αποφυγή αδικαιολόγητης επιτάχυνσης στην παραγωγή του εμβολίου κατά του κοροναϊού, είναι ιδιαίτερα επίκαιρο.
