Οι παθήσεις των ματιών στα παιδιά προκαλούν μαθησιακές δυσκολίες

Σύμφωνα με επιστήμονες από το Αμερικανικό Εθνικό Κέντρο Όρασης των Παιδιών & Οφθαλμολογικής Υγείας το οποίο χρηματοδοτείται από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Υγείας & Ανθρώπινων Υπηρεσιών των ΗΠΑ, αν δεν προσεχθούν οι παθήσεις των ματιών στα παιδιά, μπορεί να οδηγήσουν σε αναπτυξιακή υστέρηση και μαθησιακή δυσκολία.

Οι μελέτες έδειξαν ότι η όραση συσχετίζεται άρρηκτα με τη μάθηση του παιδιού και ότι το 80% των όσων μαθαίνει ένα παιδί στο σχολείο του αφορά το οπτικό του πεδίο. Η όποια διαταραχή στην όραση μπορεί να αποδειχθεί επιζήμια για τη μάθησή τους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι διαταραχές αυτές αφορούν 1 στα 4 παιδιά σχολικής ηλικίας και το 5%-10% των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Επίσης, 1 στα 5 παιδιά έχει αδιάγνωστο πρόβλημα καθώς, δεν έχει εξεταστεί ποτέ από ειδικό.

Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, το 25% τουλάχιστον των παιδιών σχολικής ηλικίας παρουσιάζουν κάποια οφθαλμική πάθηση για το λόγο αυτό ο προληπτικός έλεγχος είναι εξαιρετικά σημαντικός.

Ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School μας συμβουλεύει για το τι πρέπει να προσέχουμε όσον αφορά τα συμπτώματα που μπορεί να δείξει ένα παιδί καθώς και πώς να τα αντιμετωπίσουμε.

Η όραση, σύμφωνα με τον γιατρό, είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί άριστη συνεργασία ματιών και εγκεφάλου. Σε αδρές γραμμές, οι διαταραχές της χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

Διαθλαστικές ανωμαλίες ή αμετρωπίες

Είναι οι παθήσεις που δεν επιτρέπουν σωστή εστίαση του φωτός στο πίσω μέρος του ματιού (στον αμφιβληστροειδή χιτώνα), με συνέπεια να θολώνει η όραση. Ύποπτα συμπτώματα είναι να σκύβει το παιδί πολύ κοντά στο βιβλίο για να διαβάσει ή να δυσκολεύεται να δει πράγματα που βρίσκονται σε απόσταση. Στις διαταραχές αυτές συμπεριλαμβάνονται η μυωπία, ο αστιγματισμός και η υπερμετρωπία (διαθλαστική ανωμαλία είναι και η πρεσβυωπία, αλλά αυτή δεν εκδηλώνεται σε παιδιά).

* Διαταραχές της λειτουργικής όρασης. Επηρεάζουν την ικανότητα των ματιών να βλέπουν τα αντικείμενα μέσα στο χώρο, δηλαδή να αντιλαμβάνονται το βάθος και τις διαστάσεις τους. Η φτωχή σύγκλιση των ματιών (όπως συμβαίνει στον στραβισμό) είναι κλασικό παράδειγμα. Οι διαταραχές της λειτουργικής όρασης μπορεί να προκαλέσουν θολή ή διπλή όραση (διπλωπία), κούραση των ματιών, πονοκεφάλους, αλλά και να κάνουν τα παιδιά να βλέπουν τα γράμματα ανάποδα, να μπερδεύουν παρόμοιες λέξεις κ.λπ.

Διαταραχές της οπτικής αντίληψης

Οπτική αντίληψη σημαίνει να καταλαβαίνει κανείς τι βλέπει, να το αναγνωρίζει, να αξιολογεί τη σημασία του και να το συνδέει με πληροφορίες που κατά το παρελθόν είχε αποθηκεύσει στον εγκέφαλό του. Κλασικά παραδείγματα διαταραχής της οπτικής αντίληψης είναι η αχρωματοψία ή το να δυσκολεύεται το παιδί να αναγνωρίσει λέξεις που έχει ξαναδεί.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Οι γονείς πρέπει να θυμούνται ότι τα παιδιά συνήθως δεν παραπονιούνται για την όρασή τους, διότι δεν συνειδητοποιούν καν ότι δεν βλέπουν καλά, όπως λέει ο Δρ. Κανελλόπουλος. Επομένως, πρέπει να τα πηγαίνουν για προληπτικό έλεγχο και επίσης να έχουν το νου τους για ύποπτα συμπτώματα όπως:

• Πονοκέφαλος, κούραση των ματιών, υπερβολικό βλεφάρισμα ή τρίψιμο των ματιών
• Θολή ή διπλή όραση
• Αλληθώρισμα ή κίνηση των ματιών ανεξάρτητα το ένα από το άλλο
• Διάβασμα με το βιβλίο πολύ κοντά στο πρόσωπο.
• Σκύψιμο χαμηλά στο τραπέζι όταν διαβάζουν ή γράφουν
• Χρήση μόνο του ενός ματιού (το παιδί μπορεί να κοιτάζει από το πλάι ή να κλείνει το ένα μάτι όταν θέλει να δει κάτι)
• Δυσκολίες στο διάβασμα (π.χ. χάνει λέξεις ή παραλείπει ολόκληρες προτάσεις, πρέπει να δείχνει κάθε λέξη με το δάκτυλο για να μείνει στην ίδια γραμμή, διαβάζει αργά ή δεν καταλαβαίνει τι διαβάζει, επαναλαμβάνει τις λέξεις ή μπερδεύει τις παρόμοιες λέξεις και τις διαβάζει λάθος)
• Επίμονη αντιστροφή γραμμάτων ή λέξεων (μετά τη Β’ Δημοτικού)
• Δυσκολίες στο να θυμηθεί, να αναγνωρίσει ή να αναπαράγει σχήματα
• Φτωχός συντονισμός ματιών-χεριών
• Διάσπαση της προσοχής στην τάξη

Σύμφωνα με τον Δρ. Κανελλόπουλο, αν το παιδί έχει κάποια από αυτά τα συμπτώματα, χρειάζεται άμεσα έλεγχο από έναν οφθαλμίατρο διότι μπορεί να οφείλονται σε πρόβλημα όρασης. Αν η εξέταση των ματιών είναι αρνητική, τότε όπως λέει, χρειάζεται έλεγχος από άλλους ειδικούς, διότι τα συμπτώματα μπορεί να δείχνουν κάποια άλλα προβλήματα όπως είναι η δυσλεξία ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες.