Αντιμέτωπος με μια ταχέως εξαπλούμενη επιδημία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε για δεύτερη φορά «κατάσταση υγειονομικής έκτακτης ανάγκης διεθνούς ανησυχίας» για την ευλογιά τύπου mpox. Την τελευταία φορά που το έκανε αυτό ο διεθνής οργανισμός, ήταν το 2022, όταν η ασθένεια ονομαζόταν ακόμα «ευλογιά των πιθήκων». Το στέλεχος του ιού, με την ονομασία Clade IIb, προκάλεσε τότε 100.000 κρούσματα, τα περισσότερα μεταξύ ανδρών που είχαν σεξουαλικές επαφές με άνδρες.
Ο ΠΟΥ πήρε αυτή την απόφαση μετά την έξαρση των κρουσμάτων στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Το νέο στέλεχος του ιού εξαπλώνεται γρήγορα και έχει ήδη εντοπιστεί σε 12 άλλες αφρικανικές χώρες. Εάν δεν περιοριστεί, ο ιός μπορεί να εξαπλωθεί ξανά σε όλο τον κόσμο, προειδοποιούν οι ειδικοί.
Την Πέμπτη (15/08), η Σουηδία ανέφερε το πρώτο κρούσμα mpox εκτός Αφρικής, σε άτομο που είχε ταξιδέψει στην ήπειρο. «Περιστασιακά εισαγόμενα κρούσματα όπως το τρέχον μπορεί να συνεχίσουν να εμφανίζονται», ανέφερε η υπηρεσία δημόσιας υγείας της χώρας.
Ο ιός μεταλλάσσεται και το νέο στέλεχος εξαπλώνεται συχνότερα μέσω ετεροφυλόφιλων πληθυσμών.
«Υπάρχει ανάγκη για συντονισμένη προσπάθεια από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, όχι μόνο στην Αφρική, αλλά παντού», δήλωσε την Τετάρτη (14/08), ο Δρ. Ντίμι Ογκόινα, Νιγηριανός επιστήμονας και πρόεδρος της επιτροπής έκτακτης ανάγκης mpox του ΠΟΥ.
Το Κονγκό έχει αναφέρει 15.600 κρούσματα και 537 θανάτους, οι περισσότεροι μεταξύ παιδιών κάτω των 15 ετών, γεγονός που δείχνει ότι ο ιός και ο τρόπος εξάπλωσής του μπορεί να έχουν αλλάξει.
Θα γίνει το mpox η επόμενη πανδημία;
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως αυτό είναι μάλλον απίθανο. Οι πανδημίες, συμπεριλαμβανομένων των πιο πρόσφατων της γρίπης των χοίρων και του κορονοϊού, πυροδοτούνται συνήθως από αερομεταφερόμενους ιούς που εξαπλώνονται γρήγορα, μεταξύ άλλων από άτομα που μπορεί να μην παρουσιάζουν συμπτώματα. Ο ιός της ευλογιάς τύπου mpox μεταδίδεται κυρίως μέσω στενής επαφής με μολυσμένα σωματικά υγρά ή αντικείμενα ή μέσω της εισπνοής μολυσμένων σταγονιδίων της αναπνοής από μικρή απόσταση.
Την Παρασκευή (16/08), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων δήλωσε ότι είναι πιθανό να έχουμε και άλλα εισαγόμενα κρούσματα mpox από την Αφρική, αλλά οι πιθανότητες τοπικών κρουσμάτων στην Ευρώπη είναι πολύ χαμηλές.
Πόσο διαφορετικός είναι ο mpox από τον κορονοϊό;
Ο mpox εξαπλώνεται πολύ αργά σε αντίθεση με τον κορονοϊό. Λίγο μετά τον εντοπισμό του κορονοϊού στην Κίνα, ο αριθμός των κρουσμάτων αυξήθηκε εκθετικά από αρκετές εκατοντάδες σε αρκετές χιλιάδες. μέσα σε μία εβδομάδα, ενώ ο αριθμός των κρουσμάτων δεκαπλασιάστηκε. Μέχρι τον Μάρτιο του 2020, όταν ο ΠΟΥ κήρυξε πανδημία για τον COVID-19, είχαν αναφερθεί περισσότερα από 126.000 κρούσματα και 4.600 θάνατοι—περίπου τρεις μήνες μετά την πρώτη αναγνώριση του κορονοϊού. Από το 2022, έχουν αναφερθεί σχεδόν 100.000 κρούσματα mpox και περίπου 200 θάνατοι, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Επίσης, υπάρχουν ήδη διαθέσιμα εμβόλια και θεραπείες για τον mpox.
Πόσο γρήγορα μπορεί να σταματήσει η εξάπλωση του ιού;
Η επιδημία του mpox του 2022 σε περισσότερες από 70 χώρες επιβραδύνθηκε μέσα σε μήνες, κυρίως χάρη στα προγράμματα εμβολιασμού και τα φάρμακα που διατέθηκαν σε ευάλωτους πληθυσμούς στις πλούσιες χώρες. Αυτή τη στιγμή, η πλειονότητα των κρουσμάτων mpox βρίσκεται στην Αφρική και συγκεκριμένα στο Κονγκό, μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, της οποίας το σύστημα υγείας έχει σχεδόν καταρρεύσει εξαιτίας του υποσιτισμού, της χολέρας και της ιλαράς. Οι αξιωματούχοι της χώρας έχουν ζητήσει 4 εκατομμύρια εμβόλια από δωρητές, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν λάβει κανένα.
«Είμαστε στην πραγματικότητα σε καλό σημείο για να πάρουμε τον έλεγχο αυτής της πανδημίας, αλλά πρέπει να λάβουμε την απόφαση να δώσουμε προτεραιότητα στην Αφρική», δήλωσε ο Κρις Μπέιρερ, διευθυντής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Υγείας του Πανεπιστημίου Duke, ο οποίος τόνισε ότι το συμφέρον του κόσμου είναι να επενδύσει τώρα στην αντιμετώπιση των εστιών των κρουσμάτων στην Αφρική.
