Κλιματική αλλαγή: Παγκόσμια ανησυχία για τις ασθένειες που μεταδίδονται από κουνούπια

Η κλιματική αλλαγή και τα νοσήματα που μεταδίδονται με διαβιβαστές αποτελούν παγκόσμια ανησυχία η οποία αποτυπώνεται και στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας. Ιός του Δυτικού Νείλου, Δάγκειος πυρετός, ιός Τσικουνγκούνια, ιός Ζίκα, ελονοσία. Είναι υγειονομικές απειλές που απασχολούν έντονα τα ευρωπαϊκά υγειονομικά συστήματα μιας και οι πληθυσμοί των κουνουπιών (από τα οποία μεταδίδονται) έχουν αυξηθεί και είδη που δεν ενδημούσαν σε ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται τώρα στο επίκεντρο πολιτικών.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) έχει κρούσει το καμπανάκι του κινδύνου για κρούσματα Δαγκείου πυρετού στην Ευρώπη. Για την ανερχόμενη απειλή του Δάγκειου πυρετού στη νότια Ευρώπη είχε προειδοποιήσει τον Οκτώβριο του 2023 και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Πέρυσι, στη γηραιά ήπειρο καταγράφηκαν περισσότερα από 120 περιστατικά. Όλα μεταδόθηκαν τοπικά, δηλαδή πρόκειται για εγχώρια μετάδοση και δεν κόλλησαν οι ασθενείς ενώ ταξίδευαν σε άλλες χώρες.

Οι ειδικοί Δημόσιας Υγείας τονίζουν πως ο Δάγκειος πυρετός εγκαθίσταται στην Ευρώπη και δεν αφορά πλέον μόνο σε ενδημικές χώρες. Στην Ελλάδα, τουλάχιστον έως και τώρα, τα δηλωθέντα κρούσματα Δαγκείου πυρετού είναι εισαγόμενα και δεν έχει υπάρξει εγχώρια μετάδοση.

Υπουργείο Υγείας και Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ωστόσο, βρίσκονται σε κατάσταση ετοιμότητας για τις ασθένειες που μεταδίδουν τα κουνούπια. Ξεκινώντας με τον ιό του Δυτικού Νείλου, ο οποίος έχει εγκατασταθεί στη χώρα μας από το 2010, καταρτίστηκε σχέδιο απάντησης στην κλιματική αλλαγή. Συγκεκριμένα, από εφέτος αλλάζει ο τρόπος επιτήρησης του ιού του Δυτικού Νείλου και για τη διαχείριση των κρουσμάτων εισάγεται η εκτίμηση κινδύνου ανά περιοχή.

Δεδομένης της τροποποίησης του κλίματος στη χώρα μας και της πιθανότητας έντονων καιρικών φαινομένων στο μέλλον, όπως είναι οι πλημμύρες, αλλά και των ήπιων θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η ολοκληρωμένη διαχείριση των κουνουπιών – διανομέων του ιού σε όλη την επικράτεια γίνεται ακόμη πιο επείγουσα. Η διαχείρισή τους, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, πρέπει να βασίζεται σε συστηματική και λεπτομερή εντομολογική επιτήρηση, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης και αποτύπωσης των πληθυσμών των κουνουπιών και του ελέγχου της παρουσίας του ιού σε αυτά.

Τα 4 επίπεδα κινδύνου

Το Σχέδιο Δράσης κατατάσσει όλες τις περιοχές της χώρας σε τέσσερις βαθμίδες. Προς το παρόν το σύστημα που επεξεργάζεται ο ΕΟΔΥ θα βγάλει τη διαβάθμιση για κάθε περιοχή βασιζόμενη σε ιστορικό πενταετίας. Στη συνέχεια και με βάση τα εφετινά επιδημιολογικά δεδομένα θα γίνεται επικαιροποίηση.

Το επίπεδο 1 αφορά σε περιοχές όπου δεν καταγράφηκε ποτέ κυκλοφορία του ιού του Δυτικού Νείλου στο παρελθόν, καταγράφηκε κυκλοφορία του ιού μόνο σε ζώα/κουνούπια ή καταγράφηκε μόνο ένα κρούσμα λοίμωξης σε άνθρωπο στο παρελθόν, αλλά όχι κατά την προηγούμενη περίοδο μετάδοσης.

Το επίπεδο 2α αφορά σε περιοχές όπου καταγράφηκε μόνο ένα κρούσμα σε άνθρωπο στο παρελθόν, κατά την προηγούμενη περίοδο μετάδοσης, ή καταγράφηκαν τουλάχιστον δύο κρούσματα λοίμωξης σε ανθρώπους στο παρελθόν.

Το 2β είναι για περιοχές όπου καταγράφηκαν τουλάχιστον 40 κρούσματα λοίμωξης σε ανθρώπους στο παρελθόν ή καταγράφηκαν τουλάχιστον 15 κρούσματα σε ανθρώπους κατά τα προηγούμενα πέντε έτη.

Σε ό,τι αφορά στο επίπεδο 3α, είναι για περιοχές όπου καταγράφηκε κυκλοφορία του ιού του Δυτικού Νείλου σε ζώα ή κουνούπια κατά την τρέχουσα περίοδο μετάδοσης, ενώ το επίπεδο 3β αφορά περιοχές με κρούσμα σε άνθρωπο σε όμορη/κοντινή περιοχή κατά την τρέχουσα περίοδο μετάδοσης και συνδυάζει παράγοντες κινδύνου για επικείμενη μετάδοση του ιού του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους.

Το 3γ επίπεδο είναι για περιοχές όπου καταγράφηκε τουλάχιστον ένα κρούσμα λοίμωξης σε άνθρωπο κατά την τρέχουσα περίοδο μετάδοσης, ενώ το τελευταίο επίπεδο, το 4, στο οποίο χαρακτηρίζεται μια περιοχή ως αυξημένου κινδύνου και επηρεαζόμενη, ισχύουν τα εξής: Καταγράφηκε συρροή κρουσμάτων κατά την τρέχουσα περίοδο μετάδοσης, δηλαδή τουλάχιστον δύο κρούσματα της λοίμωξης σε ανθρώπους σε περιοχή ακτίνας μικρότερης των 6 χιλιομέτρων ή καταγράφηκε έξαρση κρουσμάτων κατά την τρέχουσα περίοδο μετάδοσης, δηλαδή αριθμός κρουσμάτων της λοίμωξης σε ανθρώπους μεγαλύτερος του αναμενόμενου για τον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.

Φωτογραφία από Jimmy Chan via pexels.com