Ήπαρ: Το γλυκαντικό που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου και κίρρωσης

Στην εμφάνιση μη αλκοολικής λιπώδους ηπατοπάθειας μπορεί να οδηγήσει η υπερκατανάλωση φρουκτόζης, σύμφωνα με τα ευρήματα νέας επιστημονικής έρευνας της Ιατρικής Σχολής Σαν Ντιέγκο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας.

Ωστόσο, αντίθετα με τις μέχρι στιγμής επικρατούσες αντιλήψεις, οι ερευνητές αναφέρουν ότι η φρουκτόζη επηρεάζει αρνητικά το ήπαρ μόνο αφότου φθάσει στο έντερο, όπου το σάκχαρο διαταράσσει το επιθηλιακό φράγμα που προστατεύει τα εσωτερικά όργανα από βακτηριακές τοξίνες.

Εξ ου και στη μελέτη τους -που δημοσιεύεται στο Nature Metabolism– καταλήγουν ότι η ανάπτυξη θεραπειών που εμποδίζουν τη διαταραχή του επιθηλιακού φράγματος μπορεί να προστατεύσει το ήπαρ από τη μη αλκοολική λιπώδη ηπατοπάθεια, η οποία αποτελεί την πιο συχνή αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου παγκοσμίως και ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες «καλπάζει» προσβάλλοντας έναν στους τρεις Αμερικανούς.

«Η λιπώδης ηπατοπάθεια μπορεί να εξελιχθεί σε πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως κίρρωση του ήπατος, καρκίνος του ήπατος, ηπατική ανεπάρκεια, και να επιφέρει θάνατο» δηλώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Michael Karin, Ph.D., διακεκριμένος καθηγητής Φαρμακολογίας και Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Σαν Ντιέγκο.

«Αυτά τα ευρήματα δείχνουν σε μία προσέγγιση που θα μπορούσε να αποτρέψει εξ αρχής την εμφάνιση βλαβών στο ήπαρ», εξηγεί.

Η κατανάλωση φρουκτόζης στις ΗΠΑ βρίσκεται στα ύψη από τη δεκαετία του 1970 και την εισαγωγή σιροπιού καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης, ένα φθηνότερο υποκατάστατο ζάχαρης που χρησιμοποιείται ευρέως σε επεξεργασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα -από δημητριακά και ψημένα τρόφιμα έως αναψυκτικά.

Πολλές μελέτες σε ζώα και ανθρώπους έχουν συνδέσει την αυξημένη κατανάλωση του συγκεκριμένου σιροπιού καλαμποκιού με την επιδημία παχυσαρκίας που μαστίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές φλεγμονώδεις νόσους, όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις και ο καρκίνος.

Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ κατατάσσει παρ’ όλα αυτά τη φρουκτόζη στην ίδια κατηγορία με άλλα γλυκαντικά, όπως η σακχαρόζη ή το μέλι, και συνιστά μόνο περιορισμό της πρόσληψης.

Ωστόσο, οι ερευνητές τονίζουν ότι μέσω της σύγχρονης βιοχημείας και της μεταβολομικής ανάλυσης έχει καταστεί σαφές ότι η φρουκτόζη είναι δύο έως τρεις φορές πιο ισχυρή από τη γλυκόζη ως προς την αύξηση της συγκέντρωσης λίπους στα ηπατικά κύτταρα, γεγονός που πυροδοτεί την εκδήλωση της μη αλκοολικής λιπώδους ηπατοπάθειας. Και ιδίως η περιεκτικότητα αναψυκτικών σε σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη έχει οδηγήσει σε εκρηκτική άνοδο της συχνότητας της νόσου, σημειώνουν.

Η φρουκτόζη διασπάται στον πεπτικό σωλήνα από την φρουκτοκινάση, ένα ένζυμο το οποίο παράγεται τόσο από το ήπαρ όσο και από το έντερο.

Μέσω σχετικής μελέτης σε πειραματόζωα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο υπερβολικός μεταβολισμός της φρουκτόζης στα ηπατικά κύτταρα μειώνει την παραγωγή πρωτεϊνών που εμποδίζουν τη διαρροή βακτηρίων και τοξινών (όπως οι ενδοτοξίνες) από το έντερο στην αιματική κυκλοφορία. Αυξάνεται συνεπώς ο κίνδυνος για την εκδήλωση χρόνιας φλεγμονώδους νόσου που ονομάζεται ενδοτοξαιμίας, αναφέρουν.

Ενδιαφέρον στοιχείο της μελέτης είναι η διαπίστωση ότι όταν η πρόσληψη φρουκτόζης μειώθηκε κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, δεν παρατηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες στα πειραματόζωα. Το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνουν, υποδεικνύει ότι η υπερβολική και μακρόχρονη κατανάλωση φρουκτόζης συνιστά κίνδυνο για την ηπατική υγεία, και η μέτρια πρόσληψη μέσω της κανονικής κατανάλωσης φρούτων είναι καλά ανεκτή από τον οργανισμό.

«Δυστυχώς, πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να εκτιμήσουν πόση φρουκτόζη καταναλώνουν στην πραγματικότητα», επισημαίνει ο Michael Karin.

Ο ίδιος τονίζει πως αν και η εκπαίδευση και η αυξημένη ευαισθητοποίηση είναι οι καλύτερες λύσεις σε αυτό το πρόβλημα, για τους ανθρώπους με την πιο βεβαρυμένη μορφή της μη αλκοολικής λιπώδους ηπατοπάθειας, τα συγκεκριμένα ευρήματα προσφέρουν κάποια ελπίδα για μία μελλοντική θεραπεία που θα βασίζεται στην αποκατάσταση του φραγμού του εντέρου.