Ευλογιά των πιθήκων: Πώς μεταδίδεται και οι λόγοι που ανησυχούν τον ΠΟΥ

Για δεύτερη φορά μέσα σε δύο χρόνια, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί ότι το ξέσπασμα της ιογενούς λοίμωξης Μpox (γνωστή παλαιότερα και ως ευλογιά των πιθήκων) σε αφρικανικές χώρες και η γρήγορη εξάπλωσή της εκτός της ηπείρου αντιπροσωπεύει μια παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για την υγεία.

Μια «έκτακτη ανάγκη διεθνούς ανησυχίας για τη δημόσια υγεία» (PHEIC) είναι η υψηλότερη μορφή συναγερμού του ΠΟΥ, η οποία εκδίδεται όταν ασθένειες εξαπλώνονται με νέους ή ασυνήθιστους τρόπους και στοχεύει στην ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση μιας επιδημίας. Η ανακοίνωση του ΠΟΥ έρχεται σε συνέχεια μιας αντίστοιχης προειδοποίησης από Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Η πιο σοβαρή κατάσταση παρατηρείται στο Κονγκό, με 27.000 κρούσματα και περισσότερους από 1.100 θανάτους από τον Ιανουάριο του 2023, κυρίως μεταξύ παιδιών. Η ασθένεια προκαλεί συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη και εξανθήματα με πύον. Αν και συνήθως είναι ήπια νόσος, σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να επιφέρει ακόμη και θάνατο. Παιδιά, έγκυες γυναίκες και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών.

Αυτή τη στιγμή, δύο στελέχη mpox εξαπλώνονται στην αφρικανική χώρα και όχι μόνο: η ενδημική μορφή του ιού καθώς και μια νέα παραλλαγή, η οποία έχει προκαλέσει και τη μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς φαίνεται να εξαπλώνεται γρήγορα και λίγα πράγματα είναι γνωστά ακόμη γι’ αυτήν. Μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής καθώς και με άλλες στενές επαφές – όπως μεταξύ παιδιών σε καταυλισμούς εκτοπισμένων στο Κονγκό – και πλέον εξαπλώνεται από το ανατολικό Κονγκό προς τη Ρουάντα, την Ουγκάντα, το Μπουρούντι και την Κένυα. Στην Ευρώπη, το πρώτο κρούσμα, αφιχθέν από την Αφρική, εντοπίστηκε στη Σουηδία.

Πριν από δύο χρόνια ακριβώς (Ιούλιος 2022), ο ΠΟΥ είχε κηρύξει και πάλι κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη λοίμωξη mpox εξαιτίας της έξαρσης των κρουσμάτων σε διεθνές επίπεδο, όταν μια παράλλαξη του ιού άρχισε να εξαπλώνεται παγκοσμίως, κυρίως μεταξύ των ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ανδρών. Ο συναγερμός ήρθη τον Μάιο του 2023, με απολογισμό περίπου 140 νεκρούς επί συνόλου 90.000 κρουσμάτων, κατά κύριο λόγο στην Αφρική.

Τι χρειάζεται να γίνει

Οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι με τις ανακοινώσεις έκτακτης ανάγκης από τους παγκόσμιους οργανισμούς θα επιταχύνουν τις προσπάθειες για την πρόσβαση σε περισσότερα ιατρικά μέσα και τη χρηματοδότηση των τοπικών αρχών στην Αφρική ώστε να αντιμετωπίσουν την επιδημία. Επιπλέον, απαιτείται αυστηρή επιτήρηση της κατάστασης για να μελετηθεί λεπτομερώς ο ιός και να σταματήσει η εξάπλωση.