Επιστημονική ανατροπή για το Αλτσχάιμερ: Ελπίδες για θεραπεία από αντικαρκινικό φάρμακο

Σε μια επιστημονική ανατροπή, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η απάντηση στην αναζήτηση θεραπείας της νόσου Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να κρύβεται σε κοινή θέα· στη θεραπεία του καρκίνου.

Πιο συγκεκριμένα, στο επίκεντρο αυτής της επαναστατικής ανακάλυψης βρίσκεται ένα ένζυμο που ονομάζεται ινδολεαμίνη-2,3-διοξυγενάση 1, ή εν συντομία IDO1. Αυτό το ένζυμο, το οποίο παίζει ρόλο στη διάσπαση του αμινοξέος τρυπτοφάνη, έχει βρεθεί ότι είναι βασικός παράγοντας στις μεταβολικές αλλαγές που παρατηρούνται στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο Science με επικεφαλής την Δρα Katrin Andreasson από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, βασίζεται σε προηγούμενες έρευνες που εντόπισαν τη μείωση του ενεργειακού μεταβολισμού του εγκεφάλου ως χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, η νέα αυτή έρευνα προχωρά ένα βήμα παραπέρα, αποκαλύπτοντας τον μηχανισμό που κρύβεται πίσω από αυτό το ενεργειακό έλλειμμα και προτείνοντας μια νέα λύση.

«Αποδείξαμε ότι υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για τους αναστολείς της IDO1, οι οποίοι βρίσκονται ήδη στη φαρέτρα των φαρμάκων που αναπτύσσονται για τις θεραπείες του καρκίνου, να στοχεύσουν και να θεραπεύσουν τη νόσο Αλτσχάιμερ», αναφέρει η Δρ Melanie McReynolds, συν-συγγραφέας της μελέτης και κάτοχος της έδρας πρώιμης καριέρας Dorothy Foehr Huck και J. Lloyd Huck στη Βιοχημεία και Μοριακή Βιολογία στο Penn State.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η αυξημένη δραστηριότητα της IDO1 στα εγκεφαλικά κύτταρα που ονομάζονται αστροκύτταρα οδηγεί σε συσσώρευση μιας ένωσης που ονομάζεται κυνουρενίνη. Αυτή η συσσώρευση διαταράσσει τη φυσιολογική διαδικασία παραγωγής ενέργειας σε αυτά τα κύτταρα, οδηγώντας τελικά τους νευρώνες στην έλλειψη μιας ζωτικής πηγής ενέργειας που ονομάζεται γαλακτικό.

Για να ελέγξει τη θεωρία της, η ομάδα χρησιμοποίησε μια πολυδιάστατη προσέγγιση. Εξέτασαν εγκεφαλικό ιστό από άτομα με διαφορετικά στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, μελέτησαν ποντίκια που είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να αναπτύξουν συμπτώματα που μοιάζουν με τη νόσο Αλτσχάιμερ και δημιούργησαν ακόμη και ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα στο εργαστήριο από βλαστικά κύτταρα ατόμων με και χωρίς τη νόσο.

Σε όλα αυτά τα μοντέλα, εντόπισαν ενδείξεις αυξημένης δραστηριότητας της IDO1 και αρνητικών επιδράσεων στον ενεργειακό μεταβολισμό του εγκεφάλου. Όταν χρησιμοποίησαν ένα φάρμακο για τον αποκλεισμό της δραστηριότητας της IDO1, είδαν βελτιώσεις στον ενεργειακό μεταβολισμό του εγκεφάλου, τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία στα μοντέλα ποντικιών με νόσο Αλτσχάιμερ.

«Η αναστολή αυτού του ενζύμου, ιδίως με ενώσεις που έχουν προηγουμένως διερευνηθεί σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για τον καρκίνο, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός στην εξεύρεση τρόπων προστασίας του εγκεφάλου μας από τις βλάβες που προκαλούνται από τη γήρανση και τον νευροεκφυλισμό», σημειώνει η Δρ Andreasson.

Το φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη, με την ονομασία PF06840003, είναι ιδιαίτερα υποσχόμενο επειδή μπορεί να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, μια προστατευτική ασπίδα που εμποδίζει πολλές ουσίες να εισέλθουν στον εγκέφαλο. Ίσως το πιο ενδιαφέρον είναι ότι η μελέτη διαπίστωσε ότι αυτή η προσέγγιση ήταν αποτελεσματική όχι μόνο σε μοντέλα της πιο κοινής μορφής της νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά και σε ένα μοντέλο μιας συναφούς πάθησης που περιλαμβάνει τη συσσώρευση μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται tau.

Ενώ τα αποτελέσματα αυτά είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρα, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι επιτυχημένες θεραπείες σε μοντέλα ποντικιών δεν μεταφράζονται πάντα στους ανθρώπους. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι ερευνητές είδαν επίσης παρόμοια αποτελέσματα σε ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα που αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο παρέχει πρόσθετη υποστήριξη για αυτή την προσέγγιση.