Ελπίδες για την οριστική καταπολέμηση του μεταστατικού καρκίνου με νέο εμβόλιο

Τις ελπίδες του για την οριστική καταπολέμηση του μεταστατικού καρκίνου εναποθέτει ο επιστημονικός κόσμος στις κλινικές δοκιμές που ξεκίνησαν στο βρετανικό σύστημα Υγείας NHS και αφορούν στη μαζική χορήγηση σε καρκινοπαθείς mRNA εμβολίων κατά του καρκίνου.

Την ίδια ελπίδα εκφράζει και ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας (ΕΑΕ), χειρουργός ογκολόγος – μαστολόγος, Ευάγγελος Φιλόπουλος, μιλώντας στο eleftherostypos.gr. «Το αγγλικό σύστημα υγείας έχει αυτήν την ευχέρεια να βάλει 10.000 ασθενείς σε αυτήν την δοκιμή. Μακάρι να ακολουθήσει και το ΕΣΥ της Ελλάδας. Δεν έχουν φανεί, όμως, ακόμη τα αποτελέσματα. Τα mRNA εμβόλια χορηγούνται ήδη σε καρκινοπαθείς ή σε ανθρώπους που έχουν κάνει υποτροπή στην αρχική νόσο. Δεν ξέρουμε ακόμα πώς “δουλεύουν” και σε ποιους ασθενείς “δουλεύουν”. Αν πάει καλά, προχωράμε κι ένα βήμα παραπέρα», σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΑΕ.

Το γιγαντιαίο κλινικό πρόγραμμα ονομάζεται NHS Cancer Vaccine Launch Pad και στηρίζεται στη χρήση της ηλεκτρονικής υπηρεσίας «match-making», στη χρήση δηλαδή ηλεκτρονικών ιατρικών δεδομένων ασθενών για την επιλογή των κατάλληλων να ενταχθούν στη κλινική δοκιμή, στα πλησιέστερα νοσοκομεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Ο πρώτος ασθενής που έλαβε mRNA εμβόλιο στη Βρετανία ήταν ένας 55χρονος λέκτορας με καρκίνο του γαστρεντερικού συστήματος.

Το εμβόλιο -προς το παρόν- δοκιμάζεται για τη θεραπεία ασθενών που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης όγκου, όμως οι γιατροί δεν είναι ακόμη σίγουροι ποιοι είναι οι επιλέξιμοι ασθενείς στους οποίους θα υπάρχουν καλύτερα αποτελέσματα.

«Εχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι αυτή η τεχνολογία θα δώσει μια λύση, όμως δεν γνωρίζουμε ακριβώς τη διάρκειά της αφενός και αφετέρου αν τυχόν αυτά τα αποτελέσματα θα συνοδεύονται ίσως από οποιεσδήποτε παρενέργειες. Γι’ αυτό γίνονται οι πρώτες μελέτες, για να απαντήσουμε σε όλα αυτά τα ερωτήματα», σχολιάζει ο πρόεδρος της Αντικαρκινικής Εταιρείας.

Η τεχνολογία mRNA 

Η τεχνολογία mRNA στην οποία στηρίζονται αυτά τα εμβόλια είναι η ίδια που χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία και στα εμβόλια κατά της COVID-19 κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Σε συνεργασία με την BioNTech, τη γερμανική βιοφαρμακευτική εταιρία που ανέπτυξε από κοινού με την Pfizer το πρώτο εμβόλιο mRNA, το βρετανικό ΕΣΥ αναμένεται να εντάξει στο πρόγραμμα έως και 10.000 ασθενείς.

Οι βρετανοί γιατροί λαμβάνουν ένα δείγμα του όγκου κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και χρησιμοποιούν την αλληλουχία DNA για να δημιουργήσουν ένα εμβόλιο ειδικό για τις μεταλλάξεις του καρκίνου.

«Ηταν γνωστό ότι η τεχνολογία mRNA αναπτυσσόταν για τον καρκίνο, αν και χρησιμοποιήθηκε από ανάγκη για το εμβόλιο του COVID-19», σχολιάζει ο πρόεδρος της ΕΑΕ, Ε. Φιλόπουλος, και εξηγεί:

«Η δοκιμή που γίνεται στην Αγγλία βασίζεται στην “εκπαίδευση” με ειδικές μεθόδους της λειτουργίας αυτού του mRNA που μεταφέρει εντολές, ώστε να δώσει εντολή να επιτεθεί το λεμφοκύτταρο (είτε είναι το κύτταρο – φονέας είτε είναι τα Τ-λεμφοκύτταρα) στον συγκεκριμένο τύπο κυττάρου ενός καρκίνου», επισημαίνει ο επιστήμονας.

Πρόκειται για μια πραγματικά τεραστίων διαστάσεων παγκοσμίως κλινική δοκιμή, τόνισε η Αμάντα Πρίτσαρντ, διευθύνουσα σύμβουλος του NHS.

«Οι δοκιμές εμβολίων θα μπορούσαν μια μέρα να μας προσφέρουν έναν τρόπο τακτικού εμβολιασμού των ανθρώπων κατά του καρκίνου τους», σημείωσε, εξηγώντας πως οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα εμβόλια θα είναι σε θέση να θεραπεύσουν αποτελεσματικά τον καρκίνο ενός ασθενούς, εμποδίζοντάς τον να επιστρέψει.

Όσο για το ποιο θα είναι το κόστος αυτών των θεραπειών, εάν όλα εξελιχθούν ομαλά και αποδειχθεί η αποτελεσματικότητά τους;

«Αυτό είναι ένα ερώτημα στο οποίο θα πρέπει να απαντήσουν οι κυβερνητικές υπηρεσίες που ελέγχουν την αγορά του φαρμάκου και οι ίδιες οι φαρμακευτικές εταιρίες», σχολιάζει ο Ευάγγελος Φιλόπουλος και καταλήγει:

«Αλίμονο αν είναι ακριβά γιατί τότε θα έχουμε μεγάλες διακρίσεις ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές χώρες και ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς ανθρώπους. Κάτι που δεν είναι σωστό και πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία», τονίζει ο ίδιος.

Πώς «δουλεύουν»

Δεν είναι η πρώτη φορά που η επιστήμη προσπαθεί να «ξεκλειδώσει» το μηχανισμό που βάζει το ανοσοποιητικό σύστημα σε «απάθεια» απέναντι στον καρκίνο και που προσπαθεί ταυτόχρονα να το ενεργοποιήσει να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα.

«Τις τελευταίες δεκαετίες αναπτύχθηκαν μέθοδοι που οδήγησαν στην ενίσχυση των κυττάρων του ανοσοποιητικού, στο να αναγνωρίζουν καρκινικά κύτταρα και να τα “καταστρέφουν”. Αυτός είναι ο λόγος που είμαστε αισιόδοξοι, γιατί έχουμε παρόμοιες μεθόδους με καλλιέργεια λεμφοκυττάρων από τον οργανισμό, που τα “εκπαιδεύουμε” να καταπολεμούν τα καρκινικά κύτταρα και έχουν δείξει πολύ καλά αποτελέσματα», εξηγεί ο κ. Φιλόπουλος.

Τα νέα υποσχόμενα εμβόλια στοχεύουν ακριβώς σε αυτόν το μηχανισμό. Να προειδοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα για την παρουσία του καρκίνου και να το «πυροδοτήσουν» ώστε να «επιτεθεί» και να καταστρέψει τυχόν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα σε ασθενείς που κάνουν υποτροπή.

Ετσι τα εμβόλια επιτυγχάνουν διπλό στόχο: προληπτικό και θεραπευτικό.

Στόχος είναι η χρήση τους να επεκταθεί στο μέλλον και στους πρωτοπαθείς καρκίνους.