Βιταμίνη D: Γιατί αποτελεί «κλειδί» για την καλή λειτουργία του οργανισμού

Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που παράγεται μετά από έκθεση στον ήλιο (υπεριώδη ακτινοβολία B) και πολύ λιγότερο από απορρόφηση από το πεπτικό.
Η επάρκεια βιταμίνης D αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες και μπορεί να προλάβει την εμφάνιση διάφορων ασθενειών.

Η αξία της βιταμίνης D έχει πλήρως τεκμηριωθεί αναφορικά με τη δράση της στα οστά.

Παράλληλα, συνεχώς νέα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στη συνολική υγεία, καθώς βοηθά στη μείωση των φλεγμονών, στην καλή ρύθμιση και ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, στην ανάπτυξη των κυττάρων και στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης D, έχει σχετιστεί με πολλές καρδιαγγειακές και μεταβολικές παθήσεις, όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το έμφραγμα και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σε συνδυασμό με τη χαμηλή κατανάλωση γαλακτοκομικών, δημιουργούν σημαντικό πρόβλημα οστεοπενίας – οστεοπόρωσης στον πληθυσμό. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η ημερήσια δόση βιταμίνης D τουλάχιστον 700 μονάδων (IU) για την επίτευξη και διατήρηση μιας συνολικά καλής υγείας.

Αν και το «κατώτερο όριο επάρκειας» της Βιταμίνης D από τους διεθνείς οργανισμούς δεν είναι σταθερό και κυμαίνεται από 20ng/ml έως 30ng/ml, είναι αποδεδειγμένο ότι η επάρκειά της σχετίζεται τόσο με τη μειωμένη πιθανότητα πτώσεων όσο και με τη μειωμένη πιθανότητα οστεοπορωτικών καταγμάτων.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διάγνωση και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης στην Ελλάδα, όπως έχουν οριστεί από το Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης, η ημερήσια χορήγηση ασβεστίου (1000-1200 mg) και βιταμίνης D (800 μονάδων) σε ηλικιωμένους ασθενείς, επιφέρει μείωση των μη σπονδυλικών καταγμάτων και των πτώσεων, ενώ σε γυναίκες και άνδρες άνω των 50 ετών συνιστάται συνδυασμός ημερήσιας πρόσληψης ασβεστίου (1000-1200 mg) και βιταμίνης D 800 μονάδων (Βαθμός Α).

Η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και αναστέλλει μηχανισμούς που οδηγούν σε οστική απώλεια και συνεπώς οστεοπόρωση και κατάγματα. Όμως η ανακάλυψη του υποδοχέα της βιταμίνης μέσω του οποίου ασκεί τη δράση της, εκτός από τα οστά, σε διάφορα όργανα, όπως το πάγκρεας, το έντερο, τους μύες, το νευρικό σύστημα, αποκάλυψε άγνωστες δράσεις σε πολλές λειτουργίες του οργανισμού καταδεικνύοντας ότι επιδρά με θετικό τρόπο, στο ανοσολογικό, καρδιαγγειακό και νευρικό σύστημα.

Σε ότι αφορά τους ασθενείς με ρευματικές παθήσεις, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, συστηματικό ερυθηματώδη Λύκο κ.α., παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D και ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη οστεοπόρωσης και καταγμάτων, κυρίως λόγω της χρόνιας φλεγμονής και της κορτιζόνης, και τα δύο είναι γνωστά αίτια οστεοπόρωσης.

Παρόμοιοι μηχανισμοί ισχύουν και για ασθενείς με χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως του εντέρου (ελκώδη κολίτιδα και νόσο Crohn) που χαρακτηρίζονται από δυσαπορρόφηση ασβεστίου και βιταμίνης D, για ασθενείς που λαμβάνουν κορτικοειδή για μεγάλο χρονικό διάστημα ή σε υψηλές δόσεις, όπως ασθενείς με βρογχικό άσθμα, με σκλήρυνση κατά πλάκας και έχουν ανάγκη από χορήγηση βιταμίνης D. Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, έχουν βρεθεί και σε ασθενείς με καρκίνο μαστού και παχέως εντέρου.

Ειδικά σε ασθενείς που θεραπεύονται για οστεοπόρωση με διάφορα σκευάσματα, η συγχορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D, είναι απαραίτητη για την επιτυχία της αγωγής.

Δυστυχώς όμως, η πλειοψηφία των ασθενών, σχεδόν το 50%, υποεκτιμά τη σημασία της συγχορήγησης και παραμελεί την παράλληλη λήψη ασβεστίου και βιταμίνης D.