«Τση Κρήτης η πορπατηξά στη στράτα τσ’ Ιστορίας»

Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε το νέο πόνημα του Κωστή Λαγουδιανάκη με τίτλο «Τση Κρήτης η πορπατηξά στη στράτα τσ’ Ιστορίας» η εκτύπωση και η βιβλιοδεσία του οποίου πραγματοποιήθηκαν από την Τυποκρέτα-Κ.Καζανάκης, η σελιδοποίηση από το Γιώργο Τεκονάκη και η εικαστική επιμέλεια και οι ζωγραφικές συνθέσεις-εμπνεύσεις είναι του Κώστα Πατεράκη.

    Πρόκειται για έκδοση του Μορφωτικού-Εξωραϊστικού Συλλόγου Χαρασού «ο Άγιος Ευστάθιος»  με την ευγενική υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και αναφέρεται στην Ιστορία της μεγαλονήσου Κρήτης. Ο Κωστής Λαγουδιανάκης παρουσιάζει με 17501 κρητικόλαλους δεκαπεντασύλλαβους στίχους την πολυκύμαντη ιστορία του νησιού μας από τη Νεολιθική εποχή ως και την περιώνυμο Μάχη της Κρήτης και την Αντίσταση.

   Ο Περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης προλογίζει το έργο και σημειώνει μεταξύ άλλων τα εξής: «Το βιβλίο αυτό είναι ιδιαίτερο και ξεχωριστό. «Τση   Κρήτης η πορπατηξά στη στράτα τσ’ Ιστορίας» επιβεβαιώνει πως η ιστορία και ο πολιτισμός για την Κρήτη, αποτελούν το βασικό άξονα πάνω στον ο ποίο, εδώ και αιώνες, κινείται στο χρόνο αλλά και στο γεωγραφικό χώρο το νησί. Η πολιτιστική και πολιτισμική παράδοση της Κρήτης αποτελεί τις σταθερές ράγες πάνω στις οποίες, από τη Μινωική εποχή,την περίοδο που άνθισε ο πρώτος οργανωμένος πολιτισμός στον ευρωπαϊκό χώρο, μεταφέρεται η Κρήτη στο πέρασμα των αιώνων.

Ο αγαπητός Κωστής Λαγουδιανάκης δεν σταματά όμως στην αποτύπωση των ιστορικών γεγονότων. Δημιουργεί ένα μοναδικό γλωσσικό θησαυρό της κρητικής διαλέκτου. Ένα χωνευτήρι ιδιωματισμών που διατηρούνται εδώ και αιώνες σε πόλεις και χωριά του τόπου μας».

   Την έκδοση χαιρετίζει ο Πρόεδρος του Μορφωτικού-Εξωραϊστικού Συλλόγου Χαρασού κ. Κωστής Παχιαδάκης αναφέροντας: «Το Χαρασό Πεδιάδος Ηρακλείου, ένα από τα 1430 «ναμουντάνικα χωργιά» της Κρήτης μας, βιγλίζει χαμογελώντας από την πάλαι ποτέ «φρυκτωρία της Κεφάλας» καθώς έχει ανά χείρας το νέο πόνημα, έργο ζωής, του Χαρασανού δασκάλου Κωστή Λαγουδιανάκη.

    Όπως είναι γνωστό η διάσωση και η διδαχή της Ιστορίας δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση. Όταν όμως αυτή ξετυλίγεται έμμετρα γραμμένη στην ντοπιολαλιά, τότε αλλάζει το πράγμα. Δεν διαβάζει κανείς μόνο την Ιστορία της Κρήτης, αλλά ανακαλύπτει και την ομορφιά, τη χάρη, την αρμονία και την ψιμυθοσύνη της κρητικής διαλέκτου».

     Ο ομότιμος καθηγητής Γλωσσολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών κ.Χριστόφορος Χαραλαμπάκης επισημαίνει στον πρόλογό του:

«Ο Κωστής Λαγουδιανάκης είναι ευφήμως γνωστός διαλεκτικός ποιητής και μαντιναδολόγος. Μαντιναδολόγοι,ευκαιριακοί και επαγγελματίες, υπάρχουν πολλοί. Ποιητές όμως που γράφουν στην τοπική γλώσσα σύνθετα έργα με συγκροτημένη δομή και συγκεκριμένους στόχους, είναι ελάχιστοι και αποτελούν «είδος» πνευματικών ανθρώπων «υπό εξαφάνιση».

    Ο ποιητής ακονίζει εδώ και πολλά χρόνια με πεισματική επιμονή την πένα του φτάνοντας σε αξιοθαύμαστα όρια εκλέπτυνσης του λόγου με τολμηρές υπερρεαλιστικές εικόνες και μεταφορές.

      Ο τίτλος του παρόντος έργου, σε όμορφο δεκαπεντασύλλαβο ημιστίχιο, παραπέμπει σε ένα νησί γεμάτο ζωντάνια που περπατά όρθιο, σαν να είναι άνθρωπος, στο δρόμο που του χάραξε η Μοίρα, τον διαμόρφωσε όμως με τις δικές του ακατάβλητες δυνάμεις. Η προσωποποίηση αυτή της Κρήτης δραματοποιεί ευθύς εξ αρχής την πορεία της στους απρόβλεπτους, φωτεινούς, αλλά και σκοτεινούς, δρόμους της Ιστορίας. Ο ποιητής είναι βαθύς γνώστης της Ιστορίας και του πολιτισμού της Κρήτης ως συνσυγγραφέας σχετικού σχολικού εγχειριδίου και γι’ αυτό αποτόλμησε και έφερε σε πέρας το δύσκολο εγχείρημα της αναδιήγησης των σημαντικότερων σταθμών της ιστορικής πορείας του γενέθλιου νησιού χωρίς να πελαγοδρομεί ματαίως, παρασυρόμενος σε υπερβολικές υμνολογίες ή γενικόλογες και ατεκμηρίωτες συναισθηματικές εξάρσεις.

Η εξιστόρηση ξεκινά από τη νεολιθική εποχή και φτάνει ως τη μάχη της Κρήτης. Δικαίως εκθειάζεται ο λαμπρός μινωικός πολιτισμός με αποκορύφωμα «τ’ ανάκτορο το Κνωσανό με το περίσσο νάμι». Ο αινιγματικός δίσκος της Φαιστού καταλαμβάνει στη διήγηση τη δικαιωματική θέση που του ανήκει. Από τους ελληνιστικούς χρόνους ξεχωρίζει «των Κρηταιέων το Κοινόν», η γέννηση του συγκρητισμού, ενός πολύσημου όρου που καθιερώθηκε σε πολλές ξένες γλώσσες. Η βενετοκρατούμενη και η τουρκοκρατούμενη Κρήτη παρουσιάζονται μέσα από τις απειράριθμες επαναστάσεις ενός απίστευτα ηρωικού λαού που ξέρει να μάχεται για το θείο δώρο της λευτεριάς. Παράλληλα προβάλλεται η λογοτεχνική παραγωγή της περίφημης Κρητικής Σχολής, η μουσική και η κρητική ζωγραφική, όπως και η λαμπρή παράδοση της χριστιανικής Κρήτης. Η Ένωση του νησιού με τη μητέρα Ελλάδα εξιστορείται με ζωηρά χρώματα, όπως και η Μάχη της Κρήτης, μια από τις ενδοξότερες σελίδες του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.

        Ο Κωστής Λαγουδιανάκης, οπλισμένος με γνώσεις και γνώση, θαυμαστής της κρητικής μεγαλοσύνης και άξιος συνεχιστής μιας λαμπρής παράδοσης, συνέθεσε ένα opus magnum, την ποιητική ιστορία της Κρήτης στην έξοχη τοπική γλώσσα την οποία ανανεώνει με εκρηκτικά σκιρτήματα του νου και της καρδιάς του. Στο εξαίρετο αυτό εδώ έργο συνυπάρχουν αρμονικά ιστορία, γλώσσα και πολιτισμός, έννοιες αλληλένδετες που καθορίζουν την ταυτότητα σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η καινοτομία της ποιητικής αυτής σύνθεσης, που ισοδυναμεί με έξοχο ορατόριο, έγκειται στο ότι μέσα από ιστορικές αναδρομές ο ποιητής καλλιεργεί την εθνική αυτογνωσία και αναδεικνύει την εκφραστική δύναμη και ομορφιά της κρητικής διαλέκτου. Παραφράζοντας την ευριπίδεια σοφή ρήση≪Όλβιος, ὅστις τῆς ἱστορίας ἔσχε μάθησιν≫, θα τολμούσα να πω ότι ισχύει εξίσου το ≪Όλβιος όστις της γλώσσης έσχε μάθησιν≫.

Το πολύστιχο έργο ολοκληρώνεται με τα εξής δίστιχα:

Τση Κρήτης η προπατηξά νάμι στην Ιστορία

γι’ αγώνες, για πολιτισμό, για την ελευτερία!!!

Τση Κρήτης η πορπατηξά να ’ναι σαφί τσ’ ευθύνης,

να ’ναι του χρέους, τση Κραυγής με τ’ «άρματα» τσ’ ειρήνης!!!