Τίνα Κατσούλη: "Είναι μεγάλο το στοίχημα να αγαπήσουν τα νέα παιδιά την Ελληνική γλώσσα"

Η Τίνα Κατσούλη, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, ετοιμάζεται για την παρουσίαση στο κοινό, του νέου της βιβλίου με τίτλο «Η σκιά του κηπουρού» (αύριο Τετάρτη, 12 Ιουνίου στις 7.00 μ.μ. στο Πολιτιστικό - Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου (Αίθουσα Πειραματική Σκηνή)). Λίγες ώρες πριν συναντηθεί με αναγνωστες και φίλους, μιλάει στο Cretalive και την Κατερίνα Παντινάκη για το νέο της βιβλίο, για το συγγραφικό της στυλ, το διττό της ρόλο και το μεγάλο στοίχημα του να αγαπήσουν τα νέα παιδιά την Ελληνική γλώσσα!

Η Τίνα Κατσούλη αποκαλύπτει το πιο όμορφο σχόλιο που έχει δεχτεί για βιβλίο της και εξηγεί πως "ο αναγνώστης γίνεται συν-συγγραφέας"!

 Δώστε μας ένα περίγραμμα του νέου σας βιβλίου!

Το νέο μου βιβλίο είναι νουβέλα με τίτλο «Η σκιά του κηπουρού» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. Η ιστορία είναι τοποθετημένη σε αόριστο χρόνο και χώρο και θίγει σύγχρονα  ζητήματα. Οι ήρωές μου δοκιμάζουν τα ψυχικά και κοινωνικά τους όρια, καθώς ζουν σε περιορισμό  λόγω ενός μολυσματικού ιού που τους πλήττει. Έγκλειστοι όχι τόσο στον χώρο όσο στο μοναχικό «Εγώ» γίνονται όλοι πρωταγωνιστές μιας ανθρώπινης περιπέτειας καθώς έρχονται αντιμέτωποι με προϋπάρχοντα ζητήματα που, εντός της νέας δυστοπικής συνθήκης που ζουν,  πυροδοτούνται: τον φόβο για το διαφορετικό, τη βία, τη μοναξιά, τον ναρκισσισμό του ψηφιακού κόσμου, τους επώδυνους συμβιβασμούς. Ο εγκλεισμός ρίχνει τις σιδεριές του μόλις εκείνοι απλώσουν το χέρι στον μετέωρο διπλανό τους και επιχειρήσουν να επανασυνδεθούν με τη ζωή. Το θέμα στο υπόστρωμα της ιστορίας είναι η αναζήτηση της χαμένης ανθρωπιάς, που βρίσκει ακόμα και σε καιρούς ζοφερούς μια χαραμάδα να ξετρυπώσει για να ανθήσει  μία νέα σχέση με τον συνάνθρωπο  και τον εαυτό μας. 

Υπάρχει συνάφεια μεταξύ των βιβλίων σας; Νοηματικά και εκφραστικά.

Η νουβέλα  που μόλις κυκλοφόρησε σηματοδοτεί μία αλλαγή και ανανέωση στη φόρμα και στη θεματική. Τα δύο προηγούμενα βιβλία μου είναι μυθιστορήματα, όποτε με το «Η σκιά του κηπουρού» περνώ από τη μείζονα στην ελάσσονα αφήγηση, καθώς η νουβέλα είναι μικρότερη σε έκταση, αλλά και διαφορετική στην προσέγγιση των θεμάτων, εστιάζοντας στην ηθογραφία και την ψυχογραφία, ενώ δεν έχει διόλου την αξίωση να απεικονίσει το σύνολο της κοινωνικής πραγματικότητας, ούτε καν κι εκείνη την ολότητα που πηγάζει από τη θεώρηση ενός βασικού και επίκαιρου προβλήματος. Με τη νουβέλα μου στρέφω τη ματιά μου μου στο παρόν, στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και στα προβλήματα που αφορούν τόσο τον ατομικό όσο και τον συλλογικό βίο, και δεν θα μπορούσα να πράξω διαφορετικά, καθώς αυτή η πραγματικότητα πολλές φορές είναι ζοφερή και δυσβάσταχτη. Από την άλλη, μένω σταθερή στη θεματική μου, που ξεκίνησε από το προηγούμενο μυθιστόρημά μου: «Αξόδευτη ζωή», και την ανανεώνω. 

Με απασχολεί, δηλαδή, σταθερά  η επίδραση που ασκούν στον άνθρωπο οι κοινωνικές συμβάσεις, τα ακατάλυτα «πρέπει» με τα οποία εκείνος αναμετριέται, οι αυτοπεριορισμοί, που ο ίδιος θέτει στον εαυτό του, επομένως και οι εσωτερικές συγκρούσεις που γεννά μια τέτοια διαπάλη, και ζητήματα που σχετίζονται με την ατομική ελευθερία και το αυτεξούσιο. Στο «Η σκιά του κηπουρού» οι ήρωές μου αναμετρώνται με κοινωνικές συνθήκες και σύγχρονα προβλήματα της εποχής μας, ωστόσο το ψυχικό φορτίο που κουβαλούν είναι το ίδιο, μοναξιά, απόρριψη, δυσκολία προσαρμογής, αίσθηση ανικανοποίητου…

Έχετε καταλήξει στο συγγραφικό σας στιλ ή διαφοροποιείτε το ύφος σας ανάλογα με την ιστορία, την πλοκή και το είδος;

Θεωρώ πως το συγγραφικό στιλ παραμένει ίδιο και είναι αυτό που διαφοροποιεί τον έναν δημιουργό από τον άλλο. Αυτό που το στιλ οφείλει να κάνει είναι να εξελίσσεται, γιατί κι ο ίδιος ο συγγραφέας αλλάζει, αλλάζει ο τρόπος που παρατηρεί, απορροφά την κοινωνική πραγματικότητα και τη βιώνει. Παράλληλα προστίθενται, συσσωρεύονται αναγνωστικές εμπειρίες, γιατί ο συγγραφέας είναι, και δεν μπορεί να μην είναι, αναγνώστης λογοτεχνίας, ανατροφοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο τη γραφή και τα εκφραστικά του μέσα. Κι αν τώρα πρέπει να χαρτογραφήσω το στιλ μου σε κάποιο λογοτεχνικό ρεύμα, έστω κι αν αυτό δεν είναι καθόλου χρήσιμο για τον αναγνώστη, θα έλεγα ότι κινούμαι από μια δική μου φυσική ροπή προς το υπαρξιακό κλίμα- ρεύμα, παράλληλα με τον ρεαλισμό. 

Ποιο είναι το πιο όμορφο σχόλιο που έχετε ακούσει από αναγνώστη σας; 

Το πιο ωραίο σχόλιο το άκουσα πρόσφατα για τη νουβέλα μου, προήλθε από μία καλή φίλη, η οποία μου είπε ότι διαβάζοντας ζεστάθηκε η καρδιά της. Κι αλήθεια είναι ότι από τη στιγμή που το βιβλίο φτάνει στα χέρια του αναγνώστη μεταμορφώνεται. Ο αναγνώστης γίνεται συν-συγγραφέας, διαβάζοντας συγγράφει ένα διαφορετικό βιβλίο στο νου και στην ψυχή του. Φαντάζεται με ένα διαφορετικό τρόπο τους ήρωες, βιώνει με έναν προσωπικό τρόπο τα προβλήματά τους, συναισθάνεται, συμμετέχει ενεργοποιώντας ένα εντελώς διαφορετικό δυναμικό εμπειριών από εκείνο του δημιουργού. Και αυτή είναι η μαγεία της ανάγνωσης. 

Η συγγραφή (με την έννοια της έκδοσης) είναι μια ενασχόληση των τελευταίων ετών για εσάς. Θα μπορούσατε να διαλέξετε ποια «αγάπη» προτιμάτε; Τη συγγραφή ή τη διδασκαλία;

Η συγγραφή, τα τελευταία χρόνια που αποφάσισα να εκτεθώ στα εκδοτικά πράγματα,  παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, γιατί είναι ένας τρόπος έκφρασης που παίρνει τη διάσταση της αυτοθεραπείας. Βέβαια, δεν είμαι μόνο συγγραφέας, αλλά πρωτίστως εκπαιδευτικός. Διδάσκω Γλώσσα και Λογοτεχνία στους μαθητές μου κι αυτό  το φέρνω στην ίδια θέση με την συγγραφή. Είναι μεγάλο το στοίχημα να αγαπήσουν τα νέα παιδιά την Ελληνική γλώσσα, να γίνει αυτή εργαλείο σκέψης και παράλληλα να αγαπήσουν το διάβασμα και να γίνουν αναγνώστες λογοτεχνίας. Είναι αλήθεια ότι αντλώ μεγάλη απόλαυση από τη διδασκαλία, καθώς ανατροφοδοτούμαι μέσα από αυτή τη διαδικασία, δε δίνω μα και παίρνω από τους μαθητές μου.  Νομίζω ότι εν μέρει  η διδασκαλία με οδήγησε στην συγγραφή. 

Πόσο κοπιαστικό η πόσο εύκολο είναι να τιθασεύσει ένας συγγραφέας σκέψεις και ιδέες και να τις μετουσίωσει σε βιβλίο – σε μια ιστορία με αρχή, μέση, τέλος, με  ολοκληρωμένους χαρακτήρες; Είναι αυτό που μπορεί να βλέπουμε στις ταινίες; Όταν η έμπνευση έρθει κλείνεστε σε ένα δωμάτιο για μερόνυχτα γράφοντας ακατάπαυστα ή  υπάρχει προγραμματισμός;

Η διαδικασία της συγγραφής είναι άλλοτε εύκολη κι αβίαστη, άλλοτε όχι, εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, αλλά κι από τη διάθεσή μου. Προσωπικά δεν ακολουθώ κάποια εργαστηριακή διαδικασία, δεν εκβιάζω την έμπνευση ή την ιδέα, αφήνω τα πράγματα να αναδυθούν μόνα τους, αν και με ταλαιπωρούν καιρό πριν ως σκέψη. Εννοώ με αυτό ότι η διαδικασία είναι ασθμαίνουσα και αναφέρομαι σε ό,τι προηγείται πριν σκύψω πάνω από το χαρτί. Συλλέγω στοιχεία, αν χρειαστεί κάνω έρευνα στις πηγές, κρατώ σημειώσεις, παρατηρώ, ασυνείδητα εγγράφω στοιχεία από το περιβάλλον γύρω μου, αντλώ και από τη δική μου ενδοχώρα.

Η διαδικασία της συγγραφής, από τη στιγμή που θα αρχίσει, αναπτύσσεται προσθετικά και πολλαπλασιαστικά.

Και όχι, δεν κλείνομαι σε ένα δωμάτιο ούτε σκηνοθετώ τη συγγραφική διαδικασία. Γράφω …οπουδήποτε και σε ακατάστατες ώρες της ημέρας ή της νύκτας. Δεν γράφω καθημερινά, αφήνω συχνά μεγάλα διαστήματα να κυλήσουν, αφήνω τα πράγματα να σιτέψουν πρώτα μέσα μου κι εκείνα κατόπιν παίρνουν τον δρόμο τους στο χαρτί. Γράφω, διατηρώ τη χειρονομιακή γραφή κι έπειτα πληκτρολογώ. Αν με ρωτήσετε, θα προτιμούσα στον εκδότη να καταθέτω τα χειρόγραφά μου. Η αναλογική αυτή διαδικασία είναι εξόχως δημιουργική. 

Δείτε επίσης:

Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο της Τίνας Κατσούλη "Η σκιά του κηπουρού"