ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΠΣΚΗ: Μία παράσταση γεμάτη φως και εικόνες, από τα τοπία των παραμυθιών
Η Άννα Μαχαιριανάκη μιλάει στο Cretalive, για τα κρητικά παραμύθια και τον Αριστοφάνη Χουρδάκη

Το παραμύθι δε θα πάψει ποτέ να αγγίζει ένα κομμάτι της ανθρώπινης ψυχής, και όταν το παραμύθι είναι κομμάτι της παράδοσης του τόπου σου τότε σίγουρα «μιλάει» διαφορετικά. Τα κρητικά παραμύθια, όπως τα κατέγραψε ο Αριστοφάνης Χουρδάκης έχουν τη δική τους ξεχωριστή θέση στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου όπου και θα παρουσιαστούν το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου στην αίθουσα «Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού» στις 19:30 το απόγευμα.
Πρόκειται για δύο παραστάσεις με τίτλο «Στην Ανέμη με Χρυσή Κλωστή» που απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους. Πρόκειται για μία θεατρική διασκευή, σύνθεση, σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια της Άννας Μαχαιριανάκη ενώ έχει και πρωτότυπη μουσική του Διονύση Παπαμήτσου. Η κα. Μαχαιριανάκη μιλώντας στο Cretalive για την εντυπωσιακή αυτή παραγωγή, υπογράμμισε ότι πρόκειται για «μία παράσταση γεμάτη φως και εικόνες από τα τοπία, φυσικά και μεταφυσικά των παραμυθιών.»
Όσοι βρεθούν στο ΠΣΚΗ το Σαββατοκύριακο θα έχουν την μοναδική ευκαιρία να δουν ήρωες, χρυσαετούς που μιλούν, χρυσά μήλα, θεριά, μάγισσες αλλά και αγγέλους και όλα αυτά τυλιγμένα με το μοναδικό πέπλο της μουσικής.

1. Ας τρυπώσουμε λοιπόν στον κόσμο των κρητικών παραμυθιών μέσα από τις καταγραφές του Αριστοφάνη Χουρδάκη. Ας μιλήσουμε για τη σημασία αυτών των καταγραφών;
Μιλήστε μας για τον Αριστοφάνη Χουρδάκη....
«Ο Αριστοφάνη Χουρδάκης είναι ο δάσκαλος και λαογράφος, ο οποίος διέσωσε με τις καταγραφές του τον προφορικό πλούτο των μύθων, ιστοριών και κυρίως των παραμυθιών της Κρήτης. Τα βιβλία του αποτελούν ιστορική μνήμη του παρελθόντος και παρακαταθήκη για το μέλλον. Στα σεντούκια με τα παραμύθια του κρητικού παππού Αριστοφάνη, κείτονται ζωγραφισμένες οι ζωές ηρώων πλασμένες με φαντασία, αλήθεια, αξίες, όνειρα και μαγεία, υλικά πολύτιμα για έμπνευση της δικής μας ζωής. Ο Αριστοφάνης Χουρδάκης ανάλωσε χρόνια της ζωής του στις ζωντανές καταγραφές από τους παραμυθάδες της Κρήτης διασχίζοντας μεγάλες αποστάσεις για να τους συναντήσει και να αποθησαυρίσει τον παραμυθιακό λόγο τους. Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το συνολικό του έργο.»
2. Ποιές είναι η ιδιαιτερότητες των Κρητικών παραμυθιών λοιπόν;
«Τα Κρητικά παραμύθια λειτουργούν όπως όλα τα παραμύθια του κόσμου. Δημιουργήθηκαν κυρίως για να ψυχαγωγούν και να τέρπουν αλλά πολλές φορές έχουν και εκπαιδευτικό χαρακτήρα γιατί καθρεφτίζουν την ίδια τη ζωή αλλά και διαφέρουν γιατί έχουν πολλές ιδιαιτερότητες που τα ξεχωρίζουν από άλλα ελληνικά και ευρωπαϊκά λαϊκά παραμύθια. Αυτές οι ιδιαιτερότητες σχετίζονται με τη γλώσσα, τις αφηγηματικές τεχνικές, τα μοτίβα και την κοσμοθεωρία που μεταφέρουν. Χρησιμοποιούν την κρητική διάλεκτο, με πλούσιο λεξιλόγιο, εκφράσεις και ιδιωματισμούς. Η αφήγηση είναι προφορική και έχει ιδιαίτερο ρυθμό, καθώς οι παραμυθάδες της Κρήτης έδιναν έμφαση στον αυτοσχεδιασμό. Οι ήρωες είναι συχνά παλικάρια ή κοπέλες που πρέπει να περάσουν δοκιμασίες για να αποδείξουν την αξία τους . Η φιγούρα του Κρητικού ήρωα είναι συνήθως γενναία, πονηρή και σοφή, ενώ οι γυναικείοι χαρακτήρες συνδυάζουν εξυπνάδα και ομορφιά. Οι μάγισσες, οι δράκοι και τα στοιχειά έχουν σημαντικό ρόλο στα Κρητικά παραμύθια.
Καθώς επίσης διαθέτουν χιούμορ και σατιρικό στοιχείο. Έχουν έντονες επιδράσεις από την Ιστορία και το Τοπίο.»

3. Τι θα δούμε το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου στην αίθουσα "Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού" στο ΠΣΚΗ;
«Θα παρακολουθήσουμε μία παράσταση γεμάτη φως και εικόνες από τα τοπία, φυσικά και μεταφυσικά των παραμυθιών. Θα παρακολουθήσουμε ήρωες που τραβούν να νικήσουν τους φόβους τους και με τη βοήθεια της συμπαντικής ενότητας θα ολοκληρώσουν τους σκοπούς τους . Θα συναντήσουμε χρυσαετούς που μιλούν, χρυσά μήλα, θεριά, μάγισσες αλλά και αγγέλους. Θα μαγευτούμε με τη δύναμη της μουσικής, τις μαντικές ιδιότητες του λόγου.»
4. Θεατρική διασκευή, κοστούμια, σκηνικά αλλά και η σκηνοθεσία είναι δικά σας...Πόσο δύσκολο και πόσο απαιτητικό είναι να προσεγγίζει κανείς αυτόν τον παραμυθένιο κόσμο;
«Πράγματι είναι εύκολο και ευχάριστο να διαβάζεις τον παραμυθένιο κόσμο των κρητικών παραμυθιών. Όμως όταν αποφασίσεις να το αποδόσεις χρειάζεται προσεκτική μελέτη διότι όσο εμβαθύνεις εντυπωσιάζεσαι με τα επίπεδα γραφών που περιέχει. Τοπικά, ιστορικά, κοινωνιολογικά, μεταφυσικά, λυπητερά και χαρμόσυνα, αλλά προ πάντων απρόσμενα συμπεριληπτικά. Εκεί που νομίζεις ότι τα έχεις ανακαλύψει όλα ξεπετιούνται νέα διαμάντια για εξόρυξη. Εγώ προσέγγισα τα λαϊκά παραδοσιακά παραμύθια κυρίως με τη ματιά του εικαστικού δημιουργού αλλά πάντα με την αγωνία του σεβασμού της γραφής.»
5. Αξίζει να κάνουμε μία αναφορά και στην πρωτότυπη μουσική του έργου από τον Διονύση Παπαμήτσο...Δεν βλέπουμε συχνά παραγωγές με πρωτότυπη μουσική. Το Ηράκλειο διαθέτει τον κόσμο που μπορεί να προσφέρει στον πολιτισμό;
«Η πρωτότυπη μουσική του έργου είναι του συνθέτη Διονύση Παπαμήτσου. Η παράσταση ορίζεται σαν μουσική θεατρική γιατί η μουσική δεν ήθελα να αποτελεί συμπλήρωμα του θεατρικού λόγου αλλά αναπόσπαστο συστατικό του. Γνωρίζοντας μέρος της δουλειάς του κ. Παπαμήτσου πίστευα ότι εκείνος μπορούσε να αποδώσει τις μουσικές αναζητήσεις μου για το έργο. Και πραγματικά πιστεύω ότι η μουσική του είναι μαγική και μεγάλο ατού στην παράσταση.
Πράγματι δεν δημιουργούνται συνθήκες παραγωγής πρωτότυπης μουσικής γιατί κατά τη γνώμη μου η μη δυνατότητα προβολής τέτοιων έργων αποθαρρύνουν τους δημιουργούς. Εδώ έχουμε την εξαιρετική τύχη η πόλη του Ηρακλείου να έχει το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο και αυτό να ανοίγει τις πύλες του σε παλαιούς αλλά και νέους δημιουργούς.
Ναι πιστεύω ακράδαντα ότι στο Ηράκλειο ζουν και εργάζονται σπουδαίοι άνθρωποι από όλο το φάσμα της Τέχνης και του Πολιτισμού. Επίσης πιστεύω ότι προσφέρουν ήδη. Από την άλλη οι δημιουργοί λειτουργούν εξ ορισμού μοναχικά στα γραφεία και τα ατελιέ τους . Οι θεσμοί οφείλουν να τους καλέσουν και να δημιουργήσουν δίκτυα και συλλογικότητες μεταξύ των καλλιτεχνών για να μπορούν οργανωμένα να μπαίνουν επικεφαλής των πολιτιστικών δρωμένων.»
6. Σε ποιούς απευθύνεται η παραγωγή σας αυτή;
«Σε μικρούς και μεγάλους που αγαπούν τα παραμύθια και ονειρεύονται καλύτερη ζωή. Όχι σε προσχολικές ηλικίες.»
7. Πόσο σημαντική είναι η συμβολή του ΠΣΚΗ στην παράδοση και τη λαογραφία; και την προσφορά του στον ελληνικό, και ιδιαίτερα, τον κρητικό πολιτισμό.
«Το ΠΣΚΗ είναι χώρος ζωντανής ,σύγχρονης παραγωγής πολιτισμού. Σίγουρα τα μουσεία και οι βιβλιοθήκες αποτελούν τους θεματοφύλακες της λαογραφίας και της παράδοσης. Όμως φροντίζοντας να παρουσιάζονται έργα που εμπνέονται από τον λαογραφικό πλούτο δίνει τροφή για να ανατροφοδοτήσουμε το νόημα της ζωής μας από το παρελθόν και τις αξίες του.»
