Ορφανός, ένα έθιμο που διαρκεί αιώνες και προσελκύει εκατοντάδες επισκέπτες στα Ανώγεια!

Του Γιώργη Αεράκη

Ορφανός είναι η μεγάλη φωτιά που ανάβει με το που θα πει ο παπάς το "Χριστός Ανέστη". Έθιμο, που χάνεται στα βάθη του χρόνου. Το υπηρετούν πιστά τα παιδιά του χωριού με την ανοχή, συχνά δε και με τη βοήθεια των μεγαλύτερων. Θυμίζει τις φρυκτωρίες των αρχαίων Ελλήνων που με τον τρόπο αυτό μετέδιδαν μηνύματα σε μεγάλες αποστάσεις.

Ποιο είναι το μήνυμα του Ορφανού; Σε δυσκολότερες από την σημερινή περιόδους (τουρκοκρατία) ήταν: Είμαστε Ακόμα Ζωντανοί. Και εμείς, και η πίστη μας! Το έβλεπαν οι πιο πεδινοί, οι πιο ζορισμένοι από τον Οθωμανό κατακτητή και αναντράνηζαν.

Στις μέρες μας είναι ένα πολιτιστικό στοιχείο, που επιβεβαιώνει την συνοχή των αγοριών της κάθε ενορίας. Είναι άσκηση για ευγενή άμιλλα, επίδειξη εργατικότητας, πείσματος, επινοητικότητας, θάρρους και παλικαριάς. Δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι να γίνει μεγάλος ο Ορφανός. Μόνον δύο. Με το μάζεμα πολλών αρφανόξυλων (ασπάλαθοι, σπάρτοι και αχινοπόδια) από τις γύρω περιοχές (απαιτείται χρόνος και κόπος) και με την "κλεψά" αρφανόξυλων από μια άλλη, οποιαδήποτε ενορία. Δεν υπάρχουν εδώ συμμαχίες. Καθαείς κι απάνω του, όπως λένε!

Οι ενορίες είναι οι Μετοχιανοί (Άγιος Δημήτριος), οι Πανωμουλιανοί (Άγιος Γεώργιος), οι Καβαλαριανοί (Άη Γιάννης) και οι Περαχωριανοί (Παναγία). Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε και τους Κομπιανούς. Το Κομπί είναι ένας θύλακας (χωρίς εκκλησία) ανάμεσα σε Πανωμούλι, Καβαλαριά και Περαχώρι. Κάτι σαν... λωρίδα της Γάζας, γι αυτό αυτοαποκαλούνται και Παλαιστίνιοι.

Το απόγευμα του Σαββάτου και ενώ έχουν «στελιωθεί» οι πέντε Ορφανοί είθισται να ανταλλάσσονται επισκέψεις σε «αντίπαλους» Ορφανούς που σκοπό έχουν να κάμψουν - λεκτικά τουλάχιστον - τον ηθικό των παιδιών των άλλων ενοριών με φαρμακερά σχόλια του τύπου: δεν σασε πάντηδε οφέτος, ήντα αθοτυράκι είναι αυτό που εκάμετε! Οι απαντήσεις για τον δικό τους είναι φυσικά ανάλογες. Πέρυσι, κατά γενική ομολογία η ενορία μου, οι Αγιωργιώτες είχαν τον μεγαλύτερο Ορφανό που εν τέλει είναι και το ζητούμενο. Ελπίζω και φέτος να συμβεί το ίδιο.

Καλή Ανάσταση! Και του χρόνου!