Τι συγκίνηση! Ο Γιώργης Αρετάκης , ο καπετάν Σφακιανός, « ο θρύλος της Πελοποννήσου», επιστρέφει στο χωριό του, το Σπήλι, μετά από ογδόντα τρία χρόνια από την τελευταία του επίσκεψη στη «Βίγλα», τη γειτονιά του, στο Πανωχώρι, στο σπίτι του και στη μάνα του Γραμματική αλλά και στο προσκύνημά του στην εκκλησία της Παναγίας.
Γυρίζει «Ο πολέμαρχος της Βίγλας», λοιπόν, και τον φέρνουν στο γεννησιμιό του τόπο ο δημοσιογράφος-συγγραφέας της βιογραφίας του και συγχωριανός του Μανόλης Παντινάκης που τον «ξετρύπωσε» από τη λήθη μετά από δεκαετίες και ο δήμαρχος Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνου Γιάννης Ταταράκης, που διοργανώνει στη μνήμη του μεγάλη γιορτή απονομής τιμής, οφειλή που εκπληρώνεται, όπως τονίζουν συναγωνιστές του, «στον αυθεντικό πατριώτη που ήταν μόνιμα στο κυνήγι της εκάστοτε εξουσίας».
Ο γυρισμός του καπετάν Σφακιανού στο Σπήλι που λάτρεψε, θα γίνει το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου στις 8.30 το βράδυ και, γυρνώντας στα χώματα που γεννήθηκε, θα τον συνοδεύουν και Πελοποννήσιοι που είναι εγκατεστημένοι στην Κρήτη αλλά πιθανόν και Πελοποννήσιοι από περιοχές που σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στα λημέρια του Κολοκοτρώνη και του Νικηταρά, και όπως δήλωσαν, «θα θέλαμε να είμαστε στο χωριό του σε αυτή τη ξεχωριστή μέρα του ήρωα. Ίσως να το καταφέρουμε».
«Αγαπούσε πάρα πολύ την Κρήτη και πιο πολύ το χωριό του το Σπήλι», είχε πει στην έκδοση του Μανόλη Παντινάκη η κόρη του, το μοναχοπαίδι του, Καίτη Αρετάκη-Παπαδομιχελάκη που, δυστυχώς, «έφυγε» από τη ζωή πριν ένα μήνα και θα είναι απούσα, τότε, που θα γυρίσει το πνεύμα του πατέρα της, στους τόπους του, αυτούς που τον μάλαξαν και του έδωσαν ζωή…
Ο Χριστόφορος Λαμπρινέας από το Εξωχώρι της Μεσσηνιακής Μάνης, που όλο το καλοκαίρι του 1948 είχε αναλάβει την τροφοδοσία και συντήρησή του στο πετροκάλυβο-κρυψώνα του από την Επιμελητεία του Αντάρτη, στο Διλάγκαδο, προσπάθησε και την ύστατη στιγμή, λίγο πριν τον σκοτώσουν στη σπηλιά του Βαγιολάγκαδου, να τον μεταπείσει και να μη φύγει για την Κρήτη. Θυμάται αυτή τη συνάντηση, υπερήλικας πλέον, ο Λαμπρινέας και βουρκώνει ενώ αφηγείται τις συναντήσεις του με τον Αρετάκη: «Όλο το καλοκαίρι του ΄48, μου δόθηκε ο χρόνος να γνωρίσω καλά τον Σφακιανό, πόσο σπουδαίος και ατρόμητος καπετάνιος ήταν… Μου έλεγε για την Κρήτη και έκλαιγε και μου μιλούσε για το χωριό του και ράγιζε η ψυχή του! Είχε νοσταλγήσει το χωριό του που τόσο αγαπούσε…»
ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΑΝΙΨΙΑ ΤΟΥ
Τα χρόνια φύγανε γοργά, οι γενιές ανανεώθηκαν, όμως, ο «Πολέμαρχος της Βίγλας» παραμένει ένα μυθικό πρόσωπο, ένας επαναστάτης που τάραξε από τα θεμέλια τον Μοριά. Οι επίγονοι των αγωνιστών στην Πελοπόννησο, έχοντας πλήθος ακουσμάτων, και σήμερα υποκλίνονται με σεβασμό στον αλύγιστο και απροσκύνητο Κρητικό με « τις φλέβες του στην κλεφτουριά του ΄21». Ωστόσο, οι πατριώτες του στην Κρήτη και οι συγχωριανοί του, ίσως μόνο τώρα, αρχίζουν να τον γνωρίζουν και να τον στεριώνουν στις γνωστικές τους αποθήκες. Εμπεδώνουν, πλέον, ότι ο πατριώτης τους, πραγματικά, «έσβησε στην πάλη δυο κόσμων» με οράματα και ιδανικά μόνο για την πατρίδα, πάνω και από την ίδια του τη ζωή και την οικογένειά του. Έλεγε συχνά «Από την πατρίδα, με την πατρίδα για την πατρίδα» όπως και «Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους», χρησιμοποιώντας τη ρήση του Κολοκοτρώνη.
Θα είναι, λοιπόν, σε αυτές τις ώρες συγκίνησης της επιστροφής του Σφακιανού εκεί, στον προαύλιο χώρο του δημοτικού σχολείου Σπηλίου, εκεί που φοίτησε τα πρώτα χρόνια του 1900, και θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση, η πρωτανιψιά του γιατρός Λίτσα Βοζίκη-Ρουμπάνη θυγατέρα της αδερφής του Κατίνας, με τις κόρες της Μαρία και Κατερίνα. Μα θα είναι και άλλοι συγγενείς του και θαυμαστές του πατριωτικού του φρονήματος από το Σπήλι, τον Κεραμέ, την Κοξαρέ, την Κατσογρίδα, τον Πατσό και από αλλού…
Θα αποδώσουν φόρο τιμής, όπως προγραμματίζεται, και ο βουλευτής Ηρακλείου του ΚΚΕ Μανώλης Συντιχάκης, ίσως και απεσταλμένος από τα ανώτερα όργανα του Περισσού αλλά και στελέχη και μέλη του Γραφείου Περιοχής Κρήτης και οργανώσεων του κόμματος στο νησί, όπως και οι επικεφαλής των τοπικών Αρχών. Μια άλλη μέρα στη γενέτειρά του, έχει αποφασιστεί, η τοπική οργάνωση του ΚΚΕ πρόκειται να τιμήσει τη μνήμη και τους αγώνες του και με ένα άλλο ξεχωριστό τρόπο που μεθοδεύουν και του αρμόζει. Για την έκδοση και την προσωπικότητα του Σφακιανού το βράδυ της εκδήλωσης θα μιλήσει ο κοινωνιολόγος και διδάσκων στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης Βαγγέλης Τζούκας, ενώ την εκδήλωση, που αναμένεται να αποσπάσει το ενδιαφέρον του κοινού, θα συντονίσει η δημοσιογράφος Νέλλη Κατσαμά.
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ
Ημέρα του Ευαγγελισμού το 1941 στη γειτονιά της «Βίγλας» και λίγα μέτρα πιο κάτω, στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, βρέθηκε ο Αρετάκης εκπληρώνοντας το τάμα του στην Αλβανία, απ΄ όπου ήρθε βαριά τραυματίας στο αριστερό του πόδι και λαβωμένος από τα κρυοπαγήματα στα χιονισμένα βουνά που πολεμούσε. Λοχαγός με τον λόχο του είχε καταφέρει λίγες μέρες νωρίτερα να καταλάβει το στρατηγικής σημασίας ύψωμα του Πόγραδετς. Η νίκη του χαρακτηρίστηκε από τους ανώτερους αξιωματικούς του περίλαμπρη και ο ίδιος τιμήθηκε με το δεύτερο χρυσό μετάλλιο και προήχθη σε ταγματάρχη επ΄ ανδραγαθία.
Μπήκε στην εκκλησία ,λοιπόν, με μια λαμπάδα σαν το μπόι του και μια κρητική μπαστούνα που τον βοηθούσε να περπατάει. Περιγράφει από εδώ και μετά ο γείτονάς του και αγαπημένος του χωριανός Στέλιος Κονσολάκης , ο επονομαζόμενος Ψιλικατζής σε σημείωμά του: «… Τη στιγμή που εψάλετο το «Σώσον Κύριε τον Λαόν σου» κλπ, βλέπομε να μπαίνει στην εκκλησία ένας ‘Ελληνας αξιωματικός από το μέτωπο , που κρατούσε στο ένα του χέρι μια λαμπάδα ωσάν το μπόι του και να στηρίζεται σε μια κατσούνα… Αμέσως ακούστηκε ένας ψίθυρος από το εκκλησίασμα: «Ο Αρετάκης…»
»Τα αστέρια του αξιωματικού επλήθυναν αλλά και πολύ νωρίς εβαπτίσθη στα πυρά του πολέμου, ήτο πολύ τολμηρός ,ριψοκίνδυνος … Πλησιάζει την εικόνα ανάβει τη λαμπάδα, μετά με το βλέμμα του μας κοιτάζει με λαχτάρα έναν προς ένα. Μετά την κατάληψη της πατρίδας μας από τους Γερμανο-Ιταλούς ωσάν γνήσιος Έλληνας αξιωματικός το τουφέκι του δεν το παράδωσε στον εχθρό, το πήρε και βγήκε στα άγρια βουνά της Πελοποννήσου… και ως καπετάνιος συνέχισε τον αγώνα μέχρι την απελευθέρωση. Έγραψε χρυσές σελίδες στην Εθνική Αντίσταση. Η ζωή του πορεύτηκε μέσα στα μεγαλύτερα μαύρα γεγονότα που πέρασε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια… Έσβησε στην πάλη δυο κόσμων…»
Αυτή, η επίσκεψη του στο Σπήλι, ήταν η τελευταία στη ζωή του καπετάν Σφακιανού. Ήταν και η ύστατη που είδε τον γιό της η μάνα του, η γριά Γραμματική. Οκτώ χρόνια μετά, στις 25 Απριλίου 1949 , η ψυχή του παραδόθηκε και αναπαύεται στον περήφανο Ταΰγετο, σε μια σπηλιά-τρύπα στο Βαγιολάγκαδο, πάνω από το Γύθειο. Μαζί με αυτή, στην απόλυτη γαλήνη διαβιούν και οι ψυχές και των άλλων τεσσάρων συντρόφων του που έπεσαν μαζί του. Τον συνόδευαν για να τον αποχαιρετήσουν μπαίνοντας στο καΐκι που θα τον πήγαινε στην Κίσσαμο και στην Κρήτη…
Ο Αρετάκης, ο θρύλος, δεν πρόλαβε να γυρίσει στο αγαπημένο του Σπήλι. Τον πρόδωσε ένας νεαρός βοσκός από το Δρυαλί και τον σκότωσαν οι παραστρατιωτικές συμμορίες και οι χωροφύλακες, που εκατοντάδες είχαν κυκλώσει την περιοχή. Αφού τον θανάτωσαν έπεσαν πάνω του σαν όρνια και τον κατασπάραξαν. Απέκοψαν και το κεφάλι του και ως… τρόπαιο το περιέφεραν στα χωριά της Λακωνίας με αλαλαγμούς! Το πήγαν και στο δημοτικό σχολείο της Σπάρτης και το επεδείκνυαν με… περηφάνια και στους μικρούς μαθητές ανάμεσα στους οποίους και σε ανιψιούς θυμάτων της μάχης στη σπηλιά. Για χρόνια ο Σφακιανός αποτέλεσε και μάθημα αντικομμουνιστικής προπαγάνδας σε σπουδαστές της σχολής αξιωματικών της Χωροφυλακής…
