«Να΄τανε το ΄21…στην Ιστορία και τον Πολιτισμό!»

Της Ελένης Μπετεινάκη

Ξεκινώντας ένα μικρό αφιέρωμα στα βιβλία για παιδιά και ενήλικες που αφορούν τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης ίσαμε τα χρόνια της Ανεξαρτησίας του Ελληνικού κράτους «Τα παραμύθια του Σαββάτου» θα σας παρουσιάζουν σε τακτά χρονικά διαστήματα ό,τι θεωρούν πως αξίζει να το έχουμε όλοι μας…

Και ο τίτλος όλης της παρουσίασης : «Να΄τανε το ΄21…στην Ιστορία και τον Πολιτισμό!»

*24 εικόνες για την Επανάσταση του 1821-Μακρυγιάννης & Ζωγράφος : Ένας αγωνιστής και ένα καλλιτέχνης, Μαρίζα Ντεκάστρο, εκδ. Καπόν

Το βιβλίο της Μαρίζας Ντεκάστρο «*….Ένας αγωνιστής και ένας καλλιτέχνης » είναι ένα βιβλίο που θα σταθεί με προσοχή κάθε παιδί. Που θα νιώσει τις αλήθειες σπουδαίων ανθρώπων μέσα από «πραγματικές» εικόνες. Μια Ιστορία με τα αληθινά μάτια δυο σπουδαίων αυθεντικών δημιουργών, του διαχρονικού Μακρυγιάννη στο λόγο και του Δημήτριου Ζωγράφου στις ζωγραφιές.

Τι να γράψει κάποιος για τον Μακρυγιάννη; Φτωχοί όλοι εμείς μπροστά στα δικά του βιώματα και στον αυθεντικό του χαρακτήρα, τη δύναμη, το πείσμα και την θέλησή του. Ο λόγος για τα σπουδαία Απομνημονεύματά του που ξεκίνησε να γράφει το 1829 και να τα ολοκληρώνει στα 1850. Μην λησμονούμε πως έμαθε γραφή και ανάγνωση μετά το τέλος της Επανάστασης. Ήταν τόσο ακέραιος και ειλικρινής που όπως περιγράφει στην εισαγωγή του βιβλίου η Μαρία Γεωργοπούλου, διευθύντρια της Γενναδίου Βιβλιοθήκης, για να κατανοήσουν καλύτερα τα γραφόμενα του από τον μεγάλο αγώνα και τις μάχες των Ελλήνων εκείνης της περιόδου ανέθεσε στο Δημήτριο Ζωγράφο να «ζωγραφίσει πίνακες που θα απεικόνιζαν όλες τις σημαντικές λεπτομέρειες… »

Το βιβλίο έχει είκοσι τέσσερις εικόνες του Δημήτριου Ζωγράφου που φυλάσσονται, σαν υδατογραφίες, στην Γεννάδιο Βιβλιοθήκη και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του βιβλίου. Παριστάνουν τις μάχες που έλαβε μέρος ο ίδιος ο Μακρυγιάννης. Τρία χρόνια χρειάστηκαν να τους ολοκληρώσει ο ζωγράφος  και κοντά 200 για να έχουμε εμείς στα χέρια μας ένα σπουδαίο βιβλίο γεμάτο ελληνική ιστορία, μάχες, και αυτοβιογραφικά ντοκουμέντα μιας ολόκληρης εποχής που μπορούν να κατανοήσουν πολύ πιο εύκολα τα παιδιά.

Κι όλα αυτά χάρις στην πένα της Μαρίζας Ντεκάστρο.Είναι σαν να μπαίνει στην τάξη και να πιάνει κουβέντα με τα παιδιά, κορίτσια κι αγόρια, για να κατανοήσουν ευκολότερα και με σαφήνεια ό,τι φοβερό και σπουδαίο συνέβη εκείνα τα πολύ μακρινά χρόνια ώστε να μπορέσει η Ελλάδα να αποκτήσει την ανεξαρτησία της.

Είκοσι τέσσερις εικόνες, είκοσι τέσσερα κεφάλαια. Κάθε εικόνα και κάθε κεφάλαιο μια ιστορία, μια ερμηνεία, πολλές ερωτήσεις, απορίες κι απαντήσεις. Η Μαρίζα Ντεκάστρο στο ρόλο του ιστορικού - ερμηνευτή με κάθε διάλογό  μας βάζει στα βαθιά της Ιστορίας. Στην κατανόηση σημαντικών λεπτομερειών και εννοιών και στην ανάλυση δύσκολων σημείων με εμπεριστατωμένη  άποψη.  Πραγματικά απόλαυση όλες οι υποθετικές συζητήσεις  που ζωντανεύουν μπροστά μας σαν μάθημα Ιστορίας όπως ακριβώς θα έπρεπε να διδάσκεται. Οι εικόνες, η ανάλυση τους και η τεκμηρίωση μαζί με τη γνώση.

Αλληγορίες, ευρεσιτεχνίες, μελέτη πηγών, γεωγραφία, άγνωστες λέξεις είναι γεμάτα όλα τα «κεφάλαια». Τι είναι το Χάνι; Λέξη που δεν τη συναντάς σήμερα, ούτε και τέτοιο «οίκημα». Κι η γλώσσα του Μακρυγιάννη; Ανορθόγραφη, λαϊκή με ντοπιολαλιά της Ρούμελης και με πολλά υποκειμενικά στοιχεία. Πολύτιμα όμως όλα τους, θησαυρός για μια ολόκληρη εποχή.

Να σταθούμε στο κείμενο- διάλογο για τα ρούχα εκεινού του καιρού που απεικονίζονται τόσο μοναδικά στις εικόνες, οι φουστανέλες, τα γιλέκα, οι πουκαμίσες- αντερί, τα παλτά, τα φέσια, η μαντελοδεσιά. Ένα σωρό απορίες για άλλες εικόνες που έχουμε συναντήσει στα βιβλία λύνονται με τον πιο ιδανικό τρόπο. Γιατί ας πούμε φορούσε ο Κολοκοτρώνης περικεφαλαία ή που φορούσαν μακριές οι φουστανέλες , που πιο κοντές;

Θα μάθουμε-δούμε για μάχες, πόλεμους και ναυμαχίες όπως στη γέφυρα της Αλαμάνας, τον πόλεμο των Βασιλικών, της Τριπολιτζάς. Περιγραφές στον διάλογο με την Μαρίζα που μας γεμίζουν εικόνες ακόμα πιο ζωντανές από τις υπάρχουσες και «μυρωδιά» βίας, αίματος, θανάτου και λαφύρων.

Η ζωή του Μακρυγιάννη αξίζει να διαβαστεί να γίνει γνωστή σε όλους. Τα παιδιά μαθαίνουν με τον πιο όμορφο τρόπο, μια βιογραφία που μοιάζει πιο πολύ με μυθιστόρημα ή παραμύθι, πλούσια σε δράση, αγώνες, φτώχεια, πείσμα, αρετές και αξίες.

Προχωρώντας στην ανάγνωση θα μάθουν τι υπήρχε γύρω και πάνω στην  Ακρόπολη των Αθηνών. Πόσα σπίτια και κατοίκους είχε η Αθήνα τότε; Κι άλλες πολλές πληροφορίες – ερωτήσεις και  απαντήσεις που έχουν ένα πολύ ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Άλλες μάχες θα μάθουμε πως έγιναν και στo Άργοςς, την  Κόρινθο, το Αγιονόρι, το Καρπενήσι, στους Μύλους όπου βλέπουμε και την γραφή και το ύφος του Μακρυγιάννη αφού παρατίθενται αυτούσια δικά του αποσπάσματα. Και φτάνομε στο Μεσολόγγι με αναφορές και στους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Σολωμού και σε μικρά αξιοσημείωτα περιστατικά που εικονίζονται στην 15η υδατογραφία.  

Θα μάθουν τα παιδιά (και οι μεγάλοι ) ποια περιοχή της Αθήνας λεγόταν Ανάλατος και πως ήταν το όνομα του λιμανιού του Πειραιά στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Για την τύχη των αγαλμάτων και «μαρμάρων» του Παρθενώνα από τον Έλγιν αλλά και το τζαμί που κτίστηκε μέσα στην Ακρόπολη. Την ναυμαχία του Ναβαρίνου, τις μάχες που δόθηκαν στη Σάμο και Κρήτη και θα κλείσει η γραφή τούτη με την εικόνα – κείμενο με τα 228 ονόματα των Φιλελλήνων και την Ελλάδα σαν τη θεά Αθηνά απεικονισμένη να κρατά ένα δάφνινο στεφάνι.

Ώρες πολλές θες να κοιτάξεις τούτες τις εικόνες κι ώρες ευχάριστες θα περάσεις με τους διαλόγους. Σαν να μπαίνεις σε μια χρονομηχανή και παρακολουθείς από ένα τζάμι όλη την Ιστορία να περνά μπροστά από τα μάτια σου. Έναυσμα για πολλές συζητήσεις και δραστηριότητες.

Αξιόλογη και επίπονη η δουλειά της Μαρίζας Ντεκάστρο. Ένα τόλμημα πολύ μεγάλο για χάρη των νεαρών αναγνωστών. Ένα βιβλίο που θα ανατρέξεις πολλές φορές και θα μάθεις με τρόπο κατανοητό και πρωτότυπο όλα όσα θα έπρεπε να  διδαχθείς στο μάθημα της Ιστορίας σου.

Είναι και για μεγάλους αυτό το βιβλίο σαν κόσμημα διαφορετικό, σπάνιο και πολύτιμο. Με έρευνα, μελέτη και φαντασία δεν είναι απλά ένα ακόμη ιστορικό ανάγνωσμα αλλά μια ζωντανή πινακοθήκη που έχει «γραπτή» φωνή.

Να το ψάξετε οπωσδήποτε. Ίσως από τα καλύτερα του είδους του, πρωτότυπο, πλούσιο , ευανάγνωστο και απόλυτα κατανοητό.

Εδώ θα διαβάσετε τις πρώτες σελίδες : https://kaponeditions.gr/product/24-eikones-gia-tin-epanastasi-toy-1821-makrygiannis-amp-amp-zografos-enas-agonistis-kai-enas-kallitechnis/

Και θα το αναζητήσετε σε όλα τα βιβλιοπωλεία!

https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/