Μεγάλη Τετάρτη: Μέρα προδοσίας, μετάνοιας και συγχώρεσης

Βρισκόμαστε στο μέσον της Μεγάλης Εβδομάδας και τη Μεγάλη Τετάρτη συνεχίζονται οι προετοιμασίες για το Άγιο Πάσχα. Στα παραδοσιακά νοικοκυριά οι γυναίκες πλάθουν μαζί με τα παιδιά τους τα πασχαλινά κουλουράκια στο σπίτι, ενώ περιμένουν για τη λειτουργία του Μυστικού Δείπνου. Οι άνδρες ξεκινούν να σφάζουν αρνιά, ενώ ταυτόχρονα μεριμνούν για τα ξύλα της φουνάρας.

Κατά τη Μ. Τετάρτη επιτελούμε ανάμνηση: (α) του γεγονότος της ελλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια πόρνη γυναίκα. Επίσης φέρεται στη μνήμη μας, (β) η σύγκλιση του Συνεδρίου των Ιουδαίων, του ανωτάτου δηλαδή Δικαστηρίου τους, προς λήψη καταδικαστικής αποφάσεως του Κυρίου, καθώς και (γ) τα σχέδια του Ιούδα για προδοσία του Διδασκάλου του.

Δύο μέρες πριν το Πάσχα, καθώς ο Κύριος ανέβαινε προς τα Ιεροσόλυμα, κι ενώ βρισκόταν στο σπίτι στου λεπρού Σίμωνα, τον πλησίασε μια πόρνη γυναίκα κι άλειψε το κεφάλι Του με πολύτιμο μύρο. Η τιμή του ήταν γύρω στα τριακόσια δηνάρια, πολύτιμο άρωμα και γι’ αυτό οι μαθητές την επέκριναν και περισσότερο απ’ όλους ο Ιούδας.

Γνώριζαν οι μαθητές καλά πόσο μεγάλο ζήλο έδειχνε πάντοτε ο Χριστός για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς. Ο Χριστός όμως την υπερασπίσθηκε, για να μην αποτραπεί απ’ το καλό της σκοπό. Ανέφερε μάλιστα και τον ενταφιασμό Του, προσπαθώντας να αποτρέψει τον Ιούδα από τη προδοσία, αλλά μάταια. Τότε απέδωσε στη γυναίκα την μεγάλη τιμή να διακηρύσσεται το ενάρετο έργο της σε ολόκληρο την οικουμένη.

Το περιστατικό με την αμαρτωλή πόρνη το διασώζουν με μικρές παραλλαγές και οι τέσσερις ευαγγελιστές. Ο Ματθαίος (26:6-13), ο Μάρκος (14:3-9) και ο Ιωάννης (12:1-8) ομιλούν για την ίδια γυναίκα, την Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου, η οποία από ευγνωμοσύνη λόγω της ανάστασης του αδερφού της άλειψε τα πόδια του Ιησού με μύρο.

Όσον αφορά την τέταρτη παραλλαγή, είναι στο ευαγγέλιο του Λουκά όπου δεν αναφέρεται το όνομα της γυναίκας παρά μόνο ότι ήταν αμαρτωλή πόρνη. Προφανώς πρόκειται για ένα διαφορετικό περιστατικό, ίσως να είναι μία πόρνη που σώθηκε από λιθοβολισμό των Ιουδαίων λόγω παρέμβασης του Ιησού (Ιωάν.8:5).

Επίσης υπάρχει και μία άλλη εκδοχή, αυτή του Ιερού Χρυσόστομου που αναφέρει ότι τα πόδια του Ιησού άλειψαν δύο γυναίκες.

Ο Ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης όμως κάνει λόγο για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της.

Ο Χριστός δεν περιθωριοποιεί τον αμαρτωλό, όπως έκανε η τότε ιουδαϊκή κοινωνία. Απεναντίας τον προσμένει με ανοιχτή την αγκάλη του, αντιμετωπίζοντάς τον ως ένα από τα παιδιά του. Ως παντογνώστης ξέρει σε τι βούρκο έχει περιπέσει και του απλώνει το χέρι του, για να τον βγάλει απ’ αυτόν. Βέβαια θα πράξει αυτό, εφόσον προηγηθεί η ειλικρινής μετάνοιά του. Επιπλέον, όλα τα μέλη του Σώματος του Χριστού οφείλουν παντοιοτρόπως να δείχνουν την αγάπη τους και τη συμπαράστασή τους στο δράμα αυτών των ανθρώπων. Διότι δεν παύουν και αυτοί να είναι εικόνες του παντοδύναμου Θεού. Η Αγίας μας Εκκλησία δεν κατηγορεί τους αμαρτωλούς, την αμαρτία καταδικάζει!

Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα. Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.

Κατά την διάρκεια του Μυστηρίου του Μεγάλου Ευχελαίου, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Ευλογείται έτσι το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες.

Μετά την Ακολουθία του Ευχελαίου της Μεγάλης Τετάρτης, οι ιερείς σταυρώνουν τους πιστούς με λάδι στο μέτωπο, τα μάγουλα, το πρόσωπο και τα χέρια. Κι αυτό γιατί το Ευχέλαιο της συγκεκριμένης ημέρας θεωρείται ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες, αφού προσφέρει τη χάρη και την ευλογία του Ιησού και του Αγίου Πνεύματος.

Το Μυστήριο του Ευχελαίου μπορεί να τελεστεί και εκτός ναού, για τους πιστούς που το ζητούν από τον ιερέα της ενορίας τους. Και τότε, όταν τελείται δηλαδή Ευχέλαιο τη Μεγάλη Τετάρτη σε κάποιο σπίτι, διαβάζονται επτά ευαγγέλια και επτά ευχές. Κατά τη διάρκεια του μυστηρίου, ο ιερέας ανάβει ένα κερί για κάθε ευαγγέλιο που διαβάζει. Αυτό κάνουν και μερικοί πιστοί κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Ευχελαίου, στις εκκλησίες…