Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: Ανακαλεί τη δωρεά του προς το υπουργείο Πολιτισμού

Άδοξα, και χωρίς αποτέλεσμα, λήγει η προγραμματισμένη συνεργασία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού που αφορά στην προστασία και ανάδειξη της σημαντικότατης ανακάλυψη της Νεκρόπολης του Φαλήρου, το 2016, κατά τη διάρκεια κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Με μία αιφνιδιαστική κίνηση το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε, πριν από λίγο, την ανάκληση της δωρεάς ύψους €4.050.000 προς το ΥΠΠΟΑ εξαιτίας των μεγάλων καθυστερήσεων που έχουν σημειωθεί στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του μουσείου που θα φιλοξενούσε τα αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων και οι 79 «Δεσμώτες του Φαλήρου», στον τόπο όπου ανακαλύφθηκαν.

«Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ύστερα από πέντε χρόνια συνεχών καθυστερήσεων και αδράνειας από πλευράς των αρμόδιων φορέων αναγκάστηκε να προχωρήσει σε ανάκληση της δωρεάς του, με αντικείμενο τη χρηματοδότηση εκπόνησης μελέτης, κατασκευής και προμήθειας εξοπλισμού του «Εκθεσιακού Κτιρίου - Κέλυφος Πολυανδρίου» αναφέρει η ανακοίνωση.

Όπως σημειώνεται, η πρόθεση για χρηματοδότηση του έργου είχε εκφραστεί από τον Φεβρουάριο του 2017. Το Ίδρυμα, μάλιστα έρθει σε συμφωνία με τον διεθνούς φήμης Ιταλό αρχιτέκτονα Renzo Piano και τους συνεργάτες του προκειμένου να αναλάβουν εκείνοι τη δημιουργία της μουσειακής κτιριακής υποδομής. Πέντε χρόνια μετά, ωστόσο, φαίνεται πως το φιλόδοξο όσο και πολυσύνθετο αυτό έργο δεν έχει καν ξεκινήσει.

«Από την αρχή των συζητήσεων του ΙΣΝ με το ΥΠΠΟΑ, η πορεία του έργου χαρακτηρίσθηκε από διαρκείς και συστηματικές καθυστερήσεις, ενώ στο διάστημα αυτό, αναγνωρίζοντας το ειδικό βάρος που φέρει η πραγματοποίηση του έργου, το ΙΣΝ προχώρησε, ύστερα από αιτήματα του ΥΠΠΟΑ, τόσο σε τροποποίηση της αρχικής σύμβασης δωρεάς, όσο και σε πολλαπλές παραχωρήσεις χρονικών παρατάσεων για την υλοποίησή του. Το τελευταίο διάστημα δε, και παρά την τακτική επικοινωνία του ΙΣΝ προς το ΥΠΠΟΑ, δεν έχουμε λάβει καμία ουσιαστική ενημέρωση αναφορικά με τον τρόπο και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της δωρεάς» υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση η οποία εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση της ανάκλησης της δωρεάς,

Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό πως παρότι η ανακάλυψη στην περιοχή του Φαληρικού Όρμου αποτέλεσε σημαντικότατη αρχαιολογική είδηση που ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, οι 79 ανθρώπινοι σκελετοί από την ομαδική ταφή ου 7ου αι. π. Χ. που βρέθηκαν σιδεροδέσμιοι παρέμεναν για χρόνια παρατημένοι κάτω από μία τέντα με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να καταστραφούν.

Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον του μοναδικού ευρήματος, από τα τέλη του 2019, αποκαλύπτοντας μάλιστα πως ένα μεγάλο μέρος του έχει ήδη χαθεί. «Η εικόνα που εμφανίζει η ανασκαφή των Δεσμωτών είναι εξαιρετικά δυσάρεστη. Η ευθύνη είναι τεράστια. Διασύρεται το ΥΠΠΟΑ από λόγους καθαρής ιδεοληψίας. Το εύρημα το οποίο προκάλεσε το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας εγκαταλείφθηκε στη τύχη του. Το αποτέλεσμα μετράει και αυτό είναι η απραξία. Όχι μόνο για αυτά που κάνουμε, αλλά και για αυτά που δεν κάνουμε φέρουμε ακεραία την ευθύνη. Έχουν σημειωθεί ουσιαστικές παραλείψεις από το 2016 και το εύρημα βρίσκεται σε επικίνδυνη κατάσταση» είχε δηλώσει χαρακτηριστικά η ίδια.

Το θέμα παραπέμφθηκε στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο το οποίο γνωμοδότησε, τον Φεβρουάριο του 2020, υπέρ της προσωρινής απόσπασης κατά ύψος ή μεταφορά σε κοντινή θέση, με στόχο την εξυγίανση του υπεδάφους και την συνακόλουθη επανατοποθέτησή τους. Η διαδικασία αυτή ωστόσο δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα.

Το Υπουργείο Πολιτισμού πάντως, το οποίο δεν έχει δώσει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, κάποια επίσημη απάντηση, θα σταθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, στο γεγονός ότι σύμβαση με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος υπεγράφη το καλοκαίρι του 2021 και ότι οι διαδικασίες εγκρίσεων μελετών από το ΚΑΣ ενός τόσο σύνθετου έργου απαιτούν χρόνο.