Η πανδημία χτυπάει θρυλικά βιβλιοπωλεία σε όλο τον κόσμο

Εν μέσω δεύτερης, πανελλήνιας, καραντίνας η κυβέρνηση εξετάζει το άνοιγμα των βιβλιοπωλείων. Σωστή και επιβαλλόμενη κίνηση αν σκεφτεί κανείς ότι εμβληματικά στέκια στην Νέα Υόρκη και το Παρίσι αντιμετωπίζουν ζήτημα επιβίωσης και ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια.

Το τελευταίο επιζών από τα 48 βιβλιοπωλεία που αποτελούσαν τη ιστορική Book Row στην 4η Λεωφόρο του Μανχάταν, το παραδοσιακό και μεγάλο Strand Bookstore βουλιάζει. Αυτός ο άλλοτε ναός της ανάγνωσης με τα 93 χρόνια στη πλάτη και τα περίπου 30 χλμ από νέα, παλιά και σπάνια βιβλία στα ράφια του, γνωρίζει πτώση των πωλήσεων κατά 70% .

Φυσικά λόγω της πανδημίας. Δεν περνάει ψυχή από τις βιτρίνες του. Κανείς δεν τολμάει να μπει μέσα. Και από τις 400 πολιτιστικές εκδηλώσεις που φιλοξενούσε ετησίως, φέτος δεν έχει γίνει καμία.

Το βιβλιοπωλείο που άνοιξε το 1927 τον Μπέντζαμιν Μπας, έναν Λιθουανό Εβραίο που αρχικά κοιμόταν στο κατάστημα, έφτασε από γενιά σε γενιά να το διαχειρίζεται σήμερα η εκατομμυριούχος εγγονή και κληρονόμος του ιδρυτή του Νάνσι Μπας- Ουάιντεν Γουάιντεν, σύζυγος του Γερουσιαστή του ¨Όρεγκον Ρον Ουάιντεν.
Αφού το κατάστημα επέζησε από τη Μεγάλης Ύφεσης, δύο Παγκόσμιους πολέμους , τις μεγάλες ανταγωνιστικές αλυσίδες βιβλιοπωλείων, τα ηλεκτρονικά βιβλία και τους απρόσωπους γίγαντες του διαδικτυακού εμπορίου, μέχρι 2018 απασχολούσε 217 υπαλλήλους.

Μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο , εντός του 2020, απολύθηκε προσωρινά η πλειονότητα των εργαζομένων και επαναπροσλήφθηκαν τον Ιούνιο μετά τη καραντίνα. Αλλά με τις πωλήσεις στο υπόγειο και το κόστος στον ουρανό, η επιχείρηση έστειλε οριστικά αυτή τη φορά στην ανεργία αρκετούς πωλητές της.

Τα πράγματα δεν βελτιώθηκαν, οι ζημιές σωρεύονταν και η απειλή του λουκέτου που επικρεμόταν άρχισε να κατηφορίζει ορμητική προς το σβέρκο της ιδιοκτησίας. Είδε και αποείδε η ιδιοκτήτρια, έκανε μια ύστατη προσπάθεια ζητώντας βοήθεια με ηλεκτρονικό μήνυμα της από τους πελάτες του βιβλιοπωλείου. Η ανταπόκριση των βιβλιόφιλων ήταν συγκινητικά εντυπωσιακή. Περισσότεροι από 25.000 άτομα αγόρασαν βιβλία στον ιστότοπο του το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου , όταν συνήθως οι πελάτες δεν ξεπερνούν τους 300 εβδομαδιαίως.

Παράλληλα, μεγάλες ουρές των πιστών της ανάγνωσης σχηματίστηκαν έξω από τις γωνιακές βιτρίνες της Broadway και 12ης οδού, του για να εξυπηρετηθούν στις αγορές τους από το έμπειρο και ενημερωμένο προσωπικό.

Ωστόσο με το δεύτερο κύμα της πανδημίας σε έξαρση, η οικονομική ανακούφιση μοιάζει προσωρινή. Παρηγοριά στον άρρωστο, ενόψει των χειρότερων καθώς το δάνειο της επιχείρησης από το κυβερνητικό πρόγραμμα επιδότησης για την πανδημία έχει κιόλας εξανεμιστεί. Αν και πολλοί εικάζουν ότι η ιδιοκτήτρια θέλει να το κλείσει για να ανοίξει στη θέση του βιβλιοπωλείου στο Ιστ Βίλλατζ μπουτίκ μόδας.
 
Πιο ανυπόφορα αισθητή κατάσταση ασφυξίας βιώνει και ένα από τα πιο εμβληματικά βιβλιοπωλεία του κόσμου, το Παρισινό Shakespeare and Company. Την περασμένη εβδομάδα ζήτησε επειγόντως βοήθεια από τους πελάτες του καθώς οι πωλήσεις που έχουν μειωθεί σχεδόν 80% από τον Μάρτιο επειδή η πανδημία κρατά τους πελάτες μακριά από τα ράφια του. Το θρυλικό αγγλόφωνο βιβλιοπωλείο, με θεά στον καθεδρικό ναό της Notre Dame, άνοιξε για πρώτη φορά το 1919, από την Αμερικανίδα Σύλβια Μπιτς η οποία δεν ενδιαφερόταν για το κέρδος, γιατί για την ίδια το κατάστημα εκπροσωπούσε ένα κοινωνικό και λογοτεχνικό κίνημα, όχι απλώς μια εμπορική επιχείρηση.

Δημιουργικό στέκι για τους Έλιοτ, Χέμινγουεϊ και Φιτζέραλντ, ενώ το βιβλιοπωλείο χρησιμοποιήθηκε από το Τζόις ως γραφείο. Και ήταν το ίδιο που ανέλαβε να εκδώσει τον 730 σελίδωνα αριστουργηματικό βιβλίο του «Οδυσσέα όταν κανένας μεγάλος εκδοτικός οίκος δεν το τολμούσε.

Μεταπολεμικά το βιβλιοπωλείο λειτούργησε από ην ιδιοκτησία του Τζορτζ Γουίτμαν και σήμερα το διαχειρίζεται η κόρη και κληρονόμος του Σύλβια Γουίτμαν. Η ίδια αποφάσισε να απευθυνθεί στου πελάτες της ζητώντας να αγοράσουν ένα βιβλίο για να διευκολύνουν το ιστορικό βιβλιοπωλείο στους δύσκολους καιρούς της πανδημίας.

Πολλοί Παριζιάνοι ανταποκρίθηκαν με παραγγελίες βιβλίων αλλά και δωρεές χάριν των παλιών αναμνήσεων που μοιράστηκαν με το φιλικό στέκι όταν κοιμόντουσαν εκεί ανάμεσα σε στοιβαγμένους τόμους από το πάτωμα ως την οροφή του χώρου του στη Rue de la Bûcherie.

Ωστόσο, από ότι φαίνεται αυτή η γενναιόδωρη έκφραση αλληλεγγύης μοιάζει με έκλαμψη και όχι για μια κίνηση διαρκείας. Παρότι ακόμη υπάρχει στον τοίχο του καταστήματος το σύνθημα: «Μην είστε αφιλόξενοι στους ξένους, μπορεί να είναι μεταμφιεσμένοι άγγελοι», δυστυχώς στους ζοφερούς καιρούς του κορωνοϊού κυριαρχούν οι δαίμονες».