Μετά την παρουσία της εθνικής αποστολής της Ελλάδας στην 41η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Liber στη Μαδρίτη στην Ισπανία (Τετάρτη 4 με Παρασκευή 6 Οκτωβρίου), στην 75η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης στη Γερμανία (Τετάρτη 18 με Κυριακή 22 Οκτωβρίου) και στην 42η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Σάρτζα στα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα (1 με 12 Νοεμβρίου), με επιτυχία ολοκληρώθηκε και η 37η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Γουαδαλαχάρα στο Μεξικό, που πραγματοποιήθηκε από το Σάββατο 25 Νοεμβρίου έως και την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2023, με «Guest of Honour» την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα συμμετείχε με προσκεκλημένους και πολιτιστικό πρόγραμμα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Γουαδαλαχάρα, τη σημαντικότερη διεθνή συνάντηση του ισπανόφωνου εκδοτικού κόσμου και τη μεγαλύτερη έκθεση βιβλίου της Λατινικής Αμερικής, την οποία ίδρυσε το 1987 και διοργανώνει έως και σήμερα το Πανεπιστήμιο της Γουαδαλαχάρα. Φέτος, η έκθεση συγκέντρωσε πάνω από 850.000 επισκέπτες, παρουσιάζοντας 630 εκδηλώσεις με 700 συγγραφείς διεθνούς φήμης από 61 χώρες, ανάμεσα στους οποίους και τους Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα, Πάκο Iγνάσιο Tάιμπο II, Σέρχιο Ραμίρες, Σαντιάγκο Γκαμπόα, Χουάν Βιγιόρο, Χόρχε Βόλπι, Μπερναντίν Εβαρίστο, Nτάτσια Mαραΐνι, Κολμ Τόιμπιν, κ.ά.
Η Ελλάδα, ειδικότερα, έλαβε μέρος στην 37η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Γουαδαλαχάρα, στο Περίπτερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τους συγγραφείς Κάλλια Παπαδάκη, Έρση Σωτηροπούλου, Νίκο Χρυσό, τoν καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου και συγγραφέα Νίκο Μπακουνάκη και την ιστορικό και μεταφράστρια Σίσσυ Παπαθανασίου.
Η εθνική συμμετοχή και η πολυεπίπεδη παρουσία της Ελλάδας στη Γουαδαλαχάρα συνδιαμορφώθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) σε συνεργασία με τον κεντρικό επιμελητή της διοργάνωσης από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, Patricio Jeretic, τους Έλληνες εκδότες και την Πρεσβεία της Ελλάδας στην Πόλη του Μεξικού, και περιέλαβε, ανάμεσα στα άλλα, συζητήσεις των συμμετεχόντων συγγραφέων σε θεματικά πάνελ με ομότεχνούς τους από άλλες χώρες, εκδηλώσεις για τις ισπανικές μεταφράσεις των δυο Ανθολογιών των Κρατικών Βραβείων (τόμος Ι. Διήγημα-Νουβέλα και τόμος ΙΙ. Ποίηση, ΥΠΠΟ 2020), προβολές ταινιών (της «Μήδειας» του Πιερ Πάολο Παζολίνι στο πλαίσιο αφιερώματος στην Μαρία Κάλλας) και ψηφιακού υλικού (για τους συμμετέχοντες Έλληνες συγγραφείς στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου του 2023, αλλά και για την αδιάλειπτη ιστορία 3.500 ετών της ελληνικής γλώσσας), παρουσίαση της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής και του μεταφραστικού προγράμματος Greeklit, συμμετοχή της Ελλάδας στην παρουσίαση του Ευρωπαϊκού Μεταφραστικού Δικτύου ENLIT (European Network for Literary Translation) στο οποίο είναι μέλος με το GreekLit.
Στη διάρκεια της 37ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Γουαδαλαχάρα, οι συγγραφείς και οι διοργανωτές της ελληνικής αποστολής είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν για το έργο τους και τη συμμετοχή της Ελλάδας σε εκπροσώπους του διεθνούς Τύπου (Gilberto Flores, «rutas alternas» και «Jalisco Radio», Alejandro Santos, «El País», Carolina López Hidalgo, «IMER»-Instituto Mexicano de la Radio), καθώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της αντιπροσωπείας της ΕΕ στο Μεξικό (Iris Cepero).
Αξίζει, επιπλέον, να τονιστεί ο μεγάλος αριθμός συναντήσεων με διευθυντές λογοτεχνικών εκθέσεων και φεστιβάλ βιβλίου, όπως με την Marisol Schulz Manaut, Γενική Διευθύντρια της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Γουαδαλαχάρα, την Elena Pasoli, διευθύντρια της Διεθνούς Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια, με την οποία τέθηκαν οι βάσεις για τη συμμετοχή της Ελλάδας στη επόμενη διοργάνωση του 2024 στην Μπολόνια, με τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Μπογκοτά, όπου προτάθηκε να είναι η Ελλάδα «τιμώμενη χώρα», κ.ά.
Ως προάγγελος της επίσημης έναρξης της 37ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Γουαδαλαχάρα, εγκαινιάστηκε την παραμονή σε κεντρική λεωφόρο μέσα στην πόλη η υπαίθρια έκθεση φωτογραφίας του Αργεντίνου φωτογράφου συγγραφέων Ντανιέλ Μορντζίνσκι, με τίτλο «Αμερική και Ευρώπη: Ένα σταυροδρόμι βλεμμάτων - H λογοτεχνία μέσα από τον φακό του Daniel Mordzinski», όπου από το φακό του διάσημου φωτογράφου απαθανατίστηκε και η ελληνική αποστολή, μαζί με τον Πρέσβη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Μεξικό κ. Gautier Mignot και τον Πρέσβη της Ελλάδας στην Πόλη του Μεξικού, κ. Νίκο Κοτροκόη.
Την επόμενη μέρα, Παρασκευή 24.11, στο πλαίσιο της τελετής έναρξης της 37ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Γκουανταλαχάρα, απονεμήθηκε το βραβείο της έκθεσης στη Μεξικανή ποιήτρια Κοράλ Μπράτσο. Η τελετή έναρξης ήταν αφιερωμένη στον ιδρυτή της έκθεσης, τον Μεξικανό καθηγητή και ακαδημαϊκό Ραούλ Παντίγια Λόπες, ο οποίος πέθανε φέτος, σε ηλικία 69 ετών.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει και στις επισκέψεις των Ελλήνων συγγραφέων σε δημόσια Πειραματικά σχολεία της πόλης -τα οποία διοικητικά υπάγονται στο πανεπιστήμιο της Γουαδαλαχάρα-, συγκεκριμένα της Κάλλιας Παπαδάκη στο Preparatoria No 17 (Δευτέρα 27.11), της Έρσης Σωτηροπούλου στο Preparatoria Regional de Santa Anita (Τρίτη 28.11) και του Νίκου Χρυσού στο Preparatoria No 11 (Παρασκευή 1.12). Καθηγητές και μαθητές υποδέχτηκαν με θέρμη τους δημιουργούς, και είχαν προετοιμάσει ένα πλούσιο πρόγραμμα που περιλάμβανε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, προβολές βίντεο, αναγνώσεις από το έργο τους στα ελληνικά και ισπανικά, και ουσιαστικό διάλογο με τους μαθητές.
Μία ξεχωριστή στιγμή της ελληνικής συμμετοχής στην 37η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Γκουανταλαχάρα, ήταν και η προβολή της ταινίας «Μήδεια» του Πιέρ Πάολο Παζολίνι, με αφορμή τον διεθνή εορτασμό (UNESCO 2023) για την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας: «Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, και το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας προγραμμάτισε μια σειρά εκδηλώσεων για να τιμήσει την κορυφαία υψίφωνο του 20ού αιώνα, στο πλαίσιο του επετειακού έτους UNESCO Μαρία Κάλλας 2023», προλόγισε την εκδήλωση η Σίσσυ Παπαθανασίου, ιστορικός, μεταφράστρια, διευθύντρια της Διεύθυνσης Γραμμάτων του ΥΠΠΟ. «Η συμβολή της Μαρίας Κάλλας στη λυρική τέχνη του 20ού και του 21ου αιώνα είναι αδιαμφισβήτητη, καθώς από τη μια ανανέωσε το ρεπερτόριο της όπερας φέρνοντας στην επιφάνεια ξεχασμένα αριστουργήματα του μπελ κάντο και από την άλλη ανέδειξε με την απαράμιλλη ερμηνεία της τη σημασία της δραματικής διάστασης των έργων της όπερας. Μέσα στην καλλιτεχνική της διαδρομή -η οποία διήρκεσε κάτι περισσότερο από δύο δεκαετίες- αλλά και μέσα από τη δραματική και σύντομη ζωή της, η Κάλλας άφησε μια ανεπανάληπτη καλλιτεχνική κληρονομιά για τις επόμενες γενιές και δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι έδωσε το φιλί της ζωής στην τέχνη της όπερας, θέτοντας τις βάσεις για μια ουσιαστική ανανέωση όχι μόνο στο μουσικό, αλλά και κυρίως στο σκηνικό της μέρος».
Την εθνική συμμετοχή της Ελλάδας στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου υλοποιεί για τα έτη 2023 έως και 2025 η Διεύθυνση Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του υπουργείου Πολιτισμού, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με γενικό τίτλο GREECE: Greek books & writers. INTERNATIONAL BOOK FAIRS 2023-2025, και με στόχο την ενίσχυση της παρουσίας της χώρας στον διεθνή χώρο και την προώθηση της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, η Διεύθυνση Γραμμάτων συνεργάζεται με τις τοπικές πρεσβευτικές και προξενικές αρχές και φορείς ελληνικών συμφερόντων, με τις ακαδημαϊκές δομές ελληνικών σπουδών ανά χώρα και τις ενώσεις τους ανά ήπειρο, καθώς και με ξένα μορφωτικά ιδρύματα, πολιτιστικούς φορείς και επαγγελματικές ενώσεις.
Για περισσότερα δείτε https://www.facebook.com/GreeceInternationalBookFairs/ και https://www.instagram.com/gr_internationalbookfairs/».
