Το Υπουργείο Πολιτισμού συμπεριέλαβε την ανασκαφή της Ζωμίνθου υπό τη διεύθυνση της Δρ. Έφης Σαπουνά-Σακελλαράκη στις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2018, σε μια πρωτότυπη εκδήλωση η οποία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στο Εθνικό Θέατρο υπό τον τίτλο “Δεν είναι όλα εφήμερα”.Για τις σημαντικές στιγμές του 2018 ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση, που όπως φαίνεται θα αφήσουν το πολιτισμικό τους αποτύπωμα, όπως επιλέχθηκαν από τους Πολιτιστικούς Οργανισμούς, τις Διευθύνσεις και τις Εφορείες Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ. Παραστάσεις, συναυλίες, αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και η αναγνώριση εκφάνσεων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς μας από την UNESCO αποτελούν μερικές από τις στιγμές του 2018 που παρουσιάστηκαν με τη μορφή σύντομων βίντεο σε σκηνοθετική επιμέλεια του Θοδωρή Αμπαζή, Αναπληρωτή Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Την εκδήλωση παρουσίασε η ηθοποιός Αργυρώ Ανανιάδου. Μεταξύ των αρχαιολογικών ευρημάτων που ξεχώρισαν ήταν η πήλινη πλάκα με ομηρικούς στίχους από την Ολυμπία και η ταφή της επιφανούς γυναίκας στην Επισκοπή Σικίνου, για την οποία δόθηκαν νέα σημαντικά στοιχεία.
ΤΑ ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Νεότερα στοιχεία από την ανασκαφή του 2018 έδωσε και με την παρουσίαση της η Εφή Σαπουνά Σακελλαράκη. Αναλυτικά το κείμενο της για την Ζώμινθο και τα νέα αυτά στοιχεία έχει ως εξής:
Εφη Σαπουνα -Σακελλαράκη
Ζωμινθος 2018. Νεα στοιχεία
Η Ζώμινθος είναι η εντυπωσιακή ανακάλυψη ανακτορικού κτηρίου πού είχε εντοπισθεί από τον Γιάννη Σακελλαρακη, στον Ψηλορείτη,σε αντίθεση με τα λοιπά ανακτορικά κέντρα πού έχουν ιδρυθεί χαμηλά. Οι ανασκαφές στον γοητευτικό αυτόν χώρο με πλούσια νερά, πανίδα και χλωρίδα, αποκάλυψαν ένα δαιδαλώδες κτήριο, έργο ευφυούς αρχιτέκτονα (φωτ. 1), γύρω στο 1700 π.Χ., με πλατείς διαδρόμους (φωτ.2), τοίχους πού σώζονται σε ύψος μέχρι και 3 μ., βιοτεχνικό τομέα με εργαστήρια, επίσημες υπόστυλες και τοιχογραφημένες αίθουσες, φωταγωγούς, ιδιωτικούς χώρους, κλιμακοστάσια διαφόρων τύπων εσωτερικά (φωτ.3), αίθρια, βωμους και πολλά πολύτιμα κινητά ευρήματα όπως χρυσό έλασμα (φωτ.4), λίθινο βωμίσκο με ιερογλυφική γραφή (φωτ. 5), χάλκινα (φωτ. 6) και πήλινα ειδώλια, διπλούς πελέκεις (φωτ. 7), σφραγίδες (φωτ. 8, 9), λίθινα περίαπτα/ μενταγιόν (φωτ. 10), ζωγραφισμένα αγγεία.
Θρησκευτικό κεντρο
Το 2018, η ανασκαφή έδωσε νέες πληροφορίες, εξαιρετικά ενδιαφέρουσες για την εκμετάλλευση του φυσικού τοπίου και την συνέχεια της χρήσης σε ορισμένους τομείς. Ιδιαίτερα: Σε χώρο που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του κτηρίου (ΣΧΕΔΙΟ 11) ανασκάφηκε υπαίθριος βραχώδης ιερός χώρος, της περιόδου των παλαιών ανακτόρων (1900-1700 π.Χ.) όπου ετελείτο η λατρεία με αποθέσεις στις σχισμές των βράχων, ένα χάσμα για υγρές προσφορές, υποτυπώδης βωμός σκαλισμένος στον βράχο, πάνω και γύρω από τον οποίο βρέθηκε πλήθος οστών βοοειδών, προβάτων, ελαφιών του τύπου dama dama. Πάνω από αυτόν τον χώρο θεμελιώθηκε κτίσμα διώροφο η και τριώροφο γύρω στο 1700 π.Χ. με πλακόστρωτα δάπεδα και ξύλινο πατάρι. Οι τρεις χώροι επικοινωνούσαν μεταξύ τους με κλίμακες. Στους πάνω ορόφους βρέθηκαν πλήθος από αγγεία διαφόρων τύπων ,πού σημαίνει ότι γινόταν «Συμποτικά γεύματα», τμήμα από «κύπελλο κοινωνίας» μαζί με χάλκινο κοχλιάριο και τελετουργικά σκεύη (ρυτά),που χρησίμευαν σε ειδικές τελετές καθώς και θυμιατήρια για τον εξαγνισμό (λατρευτική πράξη) του χώρου (με τον περίφημο στύρακα) Του τρίτου ορόφου σώθηκε το κατώφλι ανόδου πού επικοινωνεί με χώρο πού διατηρούσε κίστες για την φύλαξη πιθανώς πολύτιμων αντικειμένων. Την εικόνα αυτού του χώρου γνωρίζουμε από αποσπασματικά σωζόμενο λίθινο ρυτό από την Κνωσό και σφράγισμα από τα Χανια
Σε άλλο χώρο, στο ΒΑ τμήμα του κτηρίου σε χώρο πού συνδέεται με ολιγοπροσωπη λατρεία, όπως δείχνουν τα θρανία και κεντρικό χάσμα, βρέθηκε το 2018 μαζί με πλήθος κεραμεικής εξαιρετικά ενδιαφέρον λατρευτικό αγγείο (ρυτό) σε σχημα ταυροκεφαλής.(φωτ.12).
Με όσα έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη είναι φανερό ότι η Ζώμινθος ήταν ένα θρησκευτικό κέντρο πού υποκαθιστούσε τους χειμερινούς μήνες, όταν δεν υπήρχε πρόσβαση, το Ιδαίο άντρο, όπου κατά την κρητική μυθολογία ανατράφηκε αλλά και ετάφη ό κρηταγενης Δίας. Ένα ιερό με διεθνή ακτινοβολία…
Η Ζώμινθος,όμως, ήταν και κέντρο ελέγχου των θησαυρών του Ιδαίου πού συγκεντρωνόταν από αφιερώματα προσκυνητών προερχόμενων από την Ανατολή, την Αίγυπτο και όλη την ανατολική Μεσόγειο.
Η πολυτέλεια στην δόμηση του κτηρίου της Ζωμίνθου, υποδηλώνει ότι στον τόπο αυτόν, κατοικούσε κάποιος βασιλεύς-ιερέας, γόνος της Κνωσιακής δυναστείας πού συγκέντρωνε τον πλούτο του Ψηλορείτη ,το μαλλί από τα πρόβατα, τα βότανα, τα αρωματικά ή τα φαρμακευτικά φυτά – όπως το γνωρίζουμε από τις πινακίδες της Κνωσσού – τα οποία διοχέτευαν στις ξένες αγορές.
