H ταινία με την κοφτερή σάτιρα που αποτυπώνει την παράνοια της εποχής μας

Αν κάποιος παρακολουθήσει την ταινία «Μην κοιτάτε ψηλά» (Don't look up) του Ανταμ ΜακΚέι, που εδώ και λίγες μέρες είναι διαθέσιμο και στην πλατφόρμα του Netflix, δεν θα δυσκολευτεί να βρει παράλληλα της αλληγορίας του με όσα ζούμε τα τελευταία δύο χρόνια. Ενας πελώριος κίνδυνος (κομήτης/κορωνοϊός) απειλεί την ανθρωπότητα και η παράνοια δεν αργεί να αναλάβει τα ηνία: η πολιτική ηγεσία (βλ. Ντόναλντ Τραμπ/Μέριλ Στριπ) δρα στην καλύτερη περίπτωση τυχοδιωκτικά, οι θεωρίες συνωμοσίας στα κοινωνικά δίκτυα δίνουν και παίρνουν, οι επιστήμονες γίνονται τηλεαστέρες, χλευάζονται, ηρωοποιούνται και τούμπαλιν ανά τακτά χρονικά διαστήματα κ.ο.κ.

Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με την κριτική του Αιμίλιου Χαρμπή για την kathimerini.gr, ο δημιουργός της ταινίας, η οποία κατέχει την πρώτη θέση της δημοφιλίας στην πλατφόρμα μέσα στην περίοδο των γιορτών, ορκίζεται πως το σενάριο είχε γραφτεί αρκετά πριν από την πανδημία και αφορά βασικά την κλιματική αλλαγή. Απλώς ο αργός θάνατος του πλανήτη, τον οποίο επιφέρει η τελευταία, επιταχύνεται εδώ από τον αστεροειδή που δίνει στο ανθρώπινο είδος πάνω κάτω έξι μήνες ζωής. Οπως και να έχει, είναι ολοφάνερο πως ο ΜακΚέι έκανε διάνα, με μεγάλο μέρος του κοινού –υπάρχουν βέβαια και αρκετές εξαιρέσεις– να έχει ενθουσιαστεί από την κοφτερή του σάτιρα, η οποία ουσιαστικά περιγράφει ήρωες και αντιήρωες της εποχής μας· η δε ευστοχία του έγκειται στο ότι συχνά δεν είμαστε σίγουροι αν όσα βλέπουμε εκεί έχουν τραβηχτεί στα όρια της (δημιουργικής) υπερβολής ή αν τελικά ισοσκελίζουν τις παλαβομάρες της σύγχρονης καθημερινότητας.

Σε κάθε περίπτωση, όπως συνέβη και στο επίσης δικό του «Μεγάλο σορτάρισμα», ο Αμερικανός κινηματογραφιστής δεν αρκείται στο να βγάλει ένα ακραία υποθετικό σενάριο από το μυαλό του, αλλά το στηρίζει σε ρεαλιστική βάση. Το Γραφείο Πλανητικής Αμυντικής Διευθέτησης της NASA, που αναφέρεται και στην ταινία, είναι απολύτως υπαρκτό, έχοντας ως αποστολή την παρακολούθηση όλων των πιθανών ουράνιων σωμάτων που μπορούν να διασταυρώσουν την τροχιά τους με τη Γη. Σε περίπτωση συναγερμού, και αναλόγως του μεγέθους του κομήτη/αστεροειδούς, η ανθρωπότητα θα μπορούσε πράγματι να έχει μόνο μερικούς μήνες στη διάθεσή της να αντιδράσει.

Το καλό της υπόθεσης, όπως άλλωστε συμβαίνει και με τον κορωνοϊό, είναι πως στον 21ο αιώνα υπάρχουν πλέον τα κατάλληλα μέσα αντιμετώπισης ακόμα και μιας τέτοιας κρίσης. Πρόσφατα, μάλιστα, η NASA εκτόξευσε τη μη επανδρωμένη αποστολή DART, η οποία θα επιχειρήσει να εκτρέψει από την πορεία του τον (μη απειλητικό) αστεροειδή «Δίδυμο», οργανώνοντας ουσιαστικά ένα τεστ ετοιμότητας σε περίπτωση που υπάρξει αληθινός κίνδυνος. Από την άλλη, ίσως ο Ανταμ ΜακΚέι, αλλά και ο πολύ ευαίσθητος στα συγκεκριμένα ζητήματα Λεονάρντο ντι Κάπριο, να ήταν κάπως άτυχοι με το timing της πανδημίας. Η δική τους κραυγή αγωνίας για το κλίμα έχει ήδη περάσει σε δεύτερη μοίρα.