Βιβλία κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού…στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Της Ελένης Μπετεινάκη*

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού (6η Μαρτίου) τα Παραμύθια του Σαββάτου θυμούνται και παρουσιάζουν ξανά βιβλία που θίγουν ένα τόσο σοβαρό θέμα που δυστυχώς συναντάμε σε πολύ μεγάλο βαθμό σήμερα στα σχολεία μας….

Ο Αληθινός Τρικεράτωψ φοβάται; Βαγγέλης Ηλιόπουλος, εικ: Κωνσταντίνα Καπανίδου, εκδ. Πατάκης

Ο Πάρης είναι ένα μικρό αγόρι που πηγαίνει σε ένα καινούργιο σχολείο, σε μια καινούργια πόλη και σε μια καινούργια χώρα. Έχει και ένα μικρό πρόβλημα στην άρθρωσή του. Δεν μπορεί να πει το ρο. Όλοι ή σχεδόν όλοι στο νέο του σχολείο τον κοροϊδεύουν. Τον φωνάζουν Πάη-πάει. Οι νταήδες της τάξης θέτουν τους κανόνες και όλοι πρέπει να υπακούσουν, ακόμα κι εκείνοι που θέλουν να κάνουν παρέα με τον Πάρη αλλά τους φοβούνται και δεν το κάνουν. Έτσι νιώθει μόνος του. Δεν έχει φίλους. Η μόνη μέρα που επιτέλους είναι  χαρούμενος ,είναι εκείνη που ανακοινώνεται ο χορός των προϊστορικών τεράτων του σχολείου. Από την χαρά του βγαίνει μια βόλτα στην παραλία κι εκεί συμβαίνει κάτι που θα του αλλάξει τη ζωή. Βρίσκει έναν …φίλο, τον Αληθινό, έναν μικρούλη Τρικεράτωψ που θα φροντίσει κρυφά απ’ όλους και θα γίνει αχώριστος συνοδοιπόρος του. Κρυφά μέχρι την ημέρα της γιορτής που τον παίρνει  μαζί του. Και τότε όλα αλλάζουν. Βρίσκει τη δύναμη, το θάρρος και την αντοχή να υψώσει κι εκείνος τη φωνή του, να διεκδικήσει το δικαίωμα κάθε παιδιού, δηλαδή να μπορεί να είναι στο σχολείο και πάνω απ΄όλα να είναι ο εαυτός του! Ο «Αληθινός» είναι ο καλύτερος φίλος του Πάρη κι αυτό γιατί οι φίλοι είναι πάντα εκεί στα δύσκολα, στα εύκολα και την στιγμή ακριβώς που τους χρειάζεσαι….

Ένας καινούργιος και καταπληκτικός ήρωας γεννήθηκε από την πένα του Βαγγέλη Ηλιόπουλου. Ένας μικρός δεινόσαυρος με πυγμή, δύναμη και θάρρος. Ένας Αληθινός ήρωας της σημερινής ζωής που νοιώθει πως έχει τη δύναμη να αντιμετωπίσει την βία, την αδυναμία, τις απειλές στο σύγχρονο πρόβλημα των μικρών παιδιών στις σχολικές αίθουσες  και αυλές που είναι ο σχολικός εκφοβισμός. Ένας ήρωας που νικάει τον φόβο λοιπόν, ένας ήρωας που κανείς δεν ξέρει αν υπάρχει στ΄ αλήθεια ή αν τον κρύβει μέσα του ο καθένας μας. Χρειάζεται μόνο θάρρος  να τον ξυπνήσεις και να αντιμετωπίσεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Ένα θέμα θίγει το βιβλίο που υπάρχει παντού σήμερα από τις πιο μικρές ηλικίες και παίρνει συχνά τεράστιες διαστάσεις. Ο δεινόσαυρος από μόνος του αν και φοβερό τέρας, είναι αγαπητός στα μικρά παιδιά και δημιουργεί την αίσθηση της δύναμης, του φόβου και του απαράμιλλου θάρρους. Τούτος ο Αληθινός που σχεδίασε στο μυαλό του ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος  και με τα πινέλα της η Κωνσταντίνα Καπανίδου, καταφέρνει να γίνει ακόμα πιο προσιτός και καθόλου τρομερός…στην όψη.

Μια ιστορία που σ΄ αφήνει να ανακαλύψεις μόνο σου τα τεχνάσματα της αντιμετώπισης προβλημάτων, που σε κάνει να σκεφτείς τρόπους αντίστασης. Να αποκτήσεις θάρρος και …φίλους και πάνω απ΄ όλα να ελευθερώσεις την κρυμμένη δύναμη  του εαυτού σου και να σταθείς απέναντι και όρθιος  στα προβλήματα, δίνοντας οριστικές λύσεις!

Για μικρά παιδιά από 4 χρόνων

Ένα γράμμα για τον αρχηγό, Εύη Τσιτιρίδου – Χριστοφορίδου, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Μεταίχμιο

 Άρη τον λέγανε και πήγαινέ στην Τρίτη του δημοτικού σχολείου. Από το όνομα καταλάβαινε κάποιος πως δεν ήταν και το πιο ήσυχο παιδί της τάξης. Αν  πάλι διάβαζες και το επίθετό του – Λιοντάρης - τότε τα πράγματα ξεκαθαρίζονταν αμέσως. Ήθελε να είναι ο πρώτος,  ο αρχηγός των πάντων και παντού. Βαριόταν να περιμένει, δεν άκουγε κανέναν, έκανε μόνο ότι εκείνος ήθελε. Αν κάτι γινόταν διαφορετικά, θύμωνε και συχνά κορόιδευε, χτυπούσε ή και έφτυνε τους συμμαθητές του. Όσες παρατηρήσεις και αν του έκανε η δασκάλα του δεν άλλαζε κάτι, πάλι τα ίδια και χειρότερα ίσως συνέβαιναν μετά από λίγο. Κι ήταν φυσικό να μένει μόνος, χωρίς πραγματικούς φίλους και να θυμώνει ακόμα πιο πολύ. Ώσπου μια μέρα παίρνει εκείνο το γράμμα -πρόσκληση από την Έλενα, το μοναδικό κορίτσι που του άρεσε πολύ. Πρόκληση τούτο το χαρτί, σπουδαία η είδηση αλλά οι όροι του «παιχνιδιού» έπρεπε να αλλάξουν. Άλλος θα γινόταν αρχηγός κι εκείνος, «άκουσον-άκουσον» θα έπρεπε να είναι βοηθός, ζαχαροπλάστη. Κι αρχίσανε οι σκέψεις, τα όνειρα κι οι εφιάλτες. Κι ήρθε κι η πολυπόθητη μέρα. Και τότε συνέβησαν τα πιο παράξενα πράγματα στη ζωή του Άρη, που μάλλον πια άλλαξε για τα καλά…

Δυνατό βιβλίο, Εύη Τσιτιρίδου! Μαχαίρι στην καρδιά και το μυαλό πολλών μικρών «νταήδων». Γνωρίζοντας η συγγραφέας, σαν εκπαιδευτικός,  συμπεριφορές μικρών παιδιών σε σχολεία αλλά και εκτός αυτών,  περιγράφει αλήθειες με έναν καταπληκτικό λόγο. Ο Άρης αντιπροσωπεύει εκατοντάδες Άρηδες γύρω μας που θέλουν να ξεχωρίζουν με λάθος τρόπο, να επικοινωνούν μονόπλευρα, να επιβεβαιώνονται συνεχώς,  και να δημιουργούν πολλά προβλήματα στη σχολική καθημερινότητα. Φυσικά και όλοι θέλουν να είναι πρώτοι. Φυσικά και το  να είσαι αρχηγός έχει μια γλύκα και μια δύναμη που γοητεύει. Μόνο που η λανθασμένη και επιβεβλημένη εξουσία, έχει πολύ μοναξιά και …πόνο. Έχει παρωπίδες, έχει εξάρσεις, έχει αποκλείσεις μεγάλες.

Σχολικός  εκφοβισμός σε πολλά δυνατά σημεία. Σχολική ζωή και συμπεριφορές που πληγώνουν, φοβίζουν και δημιουργούν προβλήματα σε όλους. Δάσκαλοι που τολμούν ή όχι να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους και μικρές κοινωνίες που δοκιμάζονται και καθρεφτίζουν τις …μεγάλες.

Κι αφού ζήσουμε όλα τα δύσκολα και « άσχημα», με περισσή  δεξιοτεχνία η  συγγραφέας μας οδηγεί στα όμορφα , στα γλυκά, στα πράγματα που δίνουν άλλο νόημα στη ζωή. Σε μια σκούπα που μπορεί να μιλάει , μια ασήμαντη σκούπα που όμως είναι σαν αρχηγός και που η «φωνή  της ξυπνάει άλλα συναισθήματα και σκέψεις.

Ένα βιβλίο γεμάτο αλήθειες. Ένα βιβλίο που θα λατρέψουν και οι μεγάλοι και οι μικροί. Οι μεγάλοι γιατί θα κουνήσουν το «εσωτερικό δάκτυλο» και θα σκεφτούν πως έτσι γίνεται πάντα σαν βρεθεί εκείνος ο μάστορας που τον λένε έρωτα και γαληνεύει  ψυχές και μυαλό. Κι οι μικροί γιατί μπορεί να συναντήσουν τον εαυτό τους ή τον φίλο τους με ανάλογη αρχηγική, εγωιστική, απαράδεκτη, πολλές φορές, συμπεριφορά.

Έρωτας είναι η αιτία λοιπόν… Θυμός που μετριάζεται, μετριέται! Φιλίες που χάνονται, δημιουργούνται, αντρειεύουν. Γονείς που προσφέρουν λύσεις , άθελά τους. Καθρέφτες κοινωνιών, οι μικρόκοσμοι των παιδιών….

Συναισθήματα, συμπεριφορές, καθημερινότητα, όνειρα, επιθυμίες και λύσεις. Όλα θα τα συναντήσεις διαβάζοντας μια ιστορία που δεν θα ξεχάσεις εύκολα. Καλογραμμένη και στολισμένη με τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες της Αιμιλίας Κονταίου που για μια ακόμα φορά «ζωγράφισε» χαρακτήρες και  σχήματα μορφών  που μαγνητίζουν και ζωντανεύουν τις πιο βασικές στιγμές της ιστορίας της Εύης.

Για παιδιά από οκτώ χρόνων και για μεγάλους….

Λύκε, λύκε, είσαι εδώ; Βασίλης Κουτσιαρής, εικ: Αιμιλία Κονταίου, εκδ. Ελληνοεκδοτική

Ίσως από τα πιο δυνατά σύγχρονα παραμύθια για μικρά παιδιά. Ένα παιδί που συμβολίζεται σαν γουρουνάκι, δύο ή τρεις λύκοι, τα μεγαλύτερα παιδιά, που το απειλούν λεκτικά και το εκφοβίζουν συνεχώς στο σχολείο. Του παίρνουν το φαγητό, το κοροϊδεύουν συνεχώς κι εκείνο αρνείται να …πάει στο σχολείο. Η λύση θα βρεθεί. Το θάρρος, η δύναμη, η τόλμη θα γίνουν αρωγοί στην προσπάθεια του να αντιμετωπίσει τους φόβους και τους …άλλους!

Ένας λύκος, δύο λύκοι, πολλοί λύκοι. Η ζωή, η καθημερινότητα γεμάτη λύκους, φόβο, άρνηση, απέραντη μοναξιά. Κι η ζωή ενός παιδιού που δεν ξέρει πώς να χειριστεί όλους τους φόβους και τους εκφοβισμούς; Ποιος το προστατεύει από όλα τα άγρια θηρία της κοινωνίας; Ποιος θα γίνει φίλος, αδελφός, φύλακας άγγελος; Ο ίδιος  του ο εαυτός, που θα βρει το θάρρος, τη δύναμη, την δυνατότητα να μιλήσει, να φωνάξει, να αντιμετωπίσει, αμυνθεί, με σωστές κινήσεις, με γνώση και με …ενημέρωση. Μια ιστορία του Βασίλη Κουτσιαρή που μέσα σε ελάχιστο κείμενο, τα είπε όλα. Όλα όσα μπορούν να φοβίσουν ένα μικρό παιδί, να το κάνουν να κλειστεί στον δικό του κόσμο και την ίδια στιγμή να νοιώσει ελεύθερο σαν καταφέρει να μιλήσει για το πρόβλημά του. Μια ιστορία γεμάτη συναισθήματα και συμβολισμούς της κοινωνίας και ειδικότερα της κλειστής κοινωνίας των παιδιών σε μια σχολική τάξη ή ακόμα καλύτερα στην αυλή ενός σχολείου που συναντάς …τα πάντα. Ρόλοι που όλοι έχουν και έχουμε  περάσει από αυτούς, λύκοι, γουρουνάκια, κατσικάκια, ποντικάκια, κοτούλες και χελώνες. Αδύναμα όλα μπροστά στην απειλή, στον θεόρατο λύκο των μεγάλων τάξεων ή και της δικής μας. Μια ιστορία για τον φόβο του παιδιού απέναντι στους μεγαλύτερους  του, που το κοροϊδεύουν, το ενοχλούν και του δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινότητα του. Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού δοσμένο με έναν πολύ ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο. Χωρίς περιττά λόγια, ντυμένο με μοναδικούς συμβολισμούς, ξετυλίγεται, απλώνεται και βρίσκει λύσεις από τους ίδιους τους αδύναμους κρίκους της ιστορίας. Ένα βιβλίο απαραίτητο για ανάγνωση μέσα στην ίδια την τάξη από τις πιο τρυφερές ηλικίες που δείχνει στα παιδιά πως ακόμα και να αντιμετώπισαν κάποια στιγμή παρόμοια θέματα υπάρχει πάντα λύση. Η σωστή ενημέρωση και το θάρρος του μοιράσματος της κάθε εμπειρίας τους  με γονείς και δασκάλους θα δώσει την ανακούφιση και λύτρωση που τόσο πολύ χρειάζονται. Ένα βιβλίο που επίσης δραματοποιείται μοναδικά μέσα σε μια τάξη και δίνει την δυνατότητα στον δάσκαλο να καταλάβει χαρακτήρες, ρόλους μα και θέματα που καμιά φορά αγνοεί.

Εξαιρετικό βιβλίο Βασίλη Κουτσιαρή, που απευθύνεται σε όλα τα παιδιά από την πολύ μικρή τους ηλικία. Με επίσης πολύ δυνατό τίτλο που θυμίζει το παιδικό και αξεπέραστο παραδοσιακό παιχνίδι, που όλα γνωρίζουν πολύ καλά και δίνει στα παιδιά αλλιώτική διάθεση να …μιλήσουν!

Το βιβλίο είναι ακόμα πιο μοναδικό, εκτός από το τεράστιο θέμα που πραγματεύεται για την πολύ ξεχωριστή εικονογράφηση της Αιμιλίας Κονταίου. Πραγματικά ταλαντούχα νέα εικονογράφος με απίστευτες εικόνες. Χρώματα, μορφή και χαρακτήρες που αποτυπώνονται στο μυαλό και την ψυχή των παιδιών αξεπέραστα. Μια υπέροχη συνεργασία δυο νέων πολλά υποσχόμενων ανθρώπων σε μια από τις πιο καλαίσθητες εκδόσεις της Ελληνοεκδοτικής.

Μέσα στο βιβλίο με την εφαρμογή QrCode Reader μπορεί κάποιος να ακούσει την αφήγηση του παραμυθιού σε κινητό ή τάμπλετ συνοδευόμενο από την μουσική των Sergei Procofiev και Brandon Fiechter.

Για παιδιά από 4 χρονών…

Εδώ θα βρείτε έναν πλήρη κατάλοογο με βιβλία για παιδιά ΄που έχουν σαν θέμα τους την Σχολική Βία και τον εκφοβισμό : https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/2019/03/6.html

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός