Zhiqin Shi: Η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως η Σιγκαπούρη της Μεσογείου

Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ένας «στρατηγικός διερμηνέας» μεταξύ της Κίνας, της ΕΕ και των ΗΠΑ, τονίζει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Shi Zhiqin, εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου της Στρατηγικής Belt and Road στο Πανεπιστήμιο Tsinghua, καθώς και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και πρώην πρόεδρος της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών στο ίδιο πανεπιστήμιο. «Χωρίς την ελληνική παράδοση, ούτε οι ΗΠΑ ούτε η ΕΕ θα μπορούσαν να οικοδομήσουν τα εξαιρετικά ανθεκτικά και προηγμένα πολιτικά τους θεμέλια», εκτιμά ο Shi Zhiqin. Μάλιστα, αναφέρεται στον Επίκουρο και τον Ισοκράτη, κάνοντας λόγο για απαράμιλλη στρατηγική κουλτούρα που οι Έλληνες διπλωμάτες πρέπει να την κατανοήσουν και να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διευκόλυνση της σύγκλισης μεταξύ της Κίνας και της ΕΕ. Εάν το κάνουν οι Σουηδοί και οι Νορβηγοί, τότε γιατί όχι οι Έλληνες, διερωτάται ο Κινέζος καθηγητής και διαμηνύει:

«Με την COSCO στον Πειραιά η Ελλάδα έχει ήδη αναπτύξει ένα λιμάνι παγκόσμιας κλάσης. Η χώρα έχει επίσης πολύ αναπτυγμένο ανθρώπινο ταλέντο με σπουδές στα 100 κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως η Σιγκαπούρη της Μεσογείου εάν υιοθετήσει ένα στρατηγικό σχέδιο για να επωφεληθεί από όλες τις ευκαιρίες της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) και να προωθήσει το άνοιγμα των επενδύσεων».

Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή την παρουσία του στο 4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το οποίο ξεκινάει σήμερα τις εργασίες του, ο Zhiqin Shi αναλύει την κινέζικη στρατηγική «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (One Belt One Road). «Ο κύριος σκοπός της είναι να δημιουργήσει μια συνεργατική πλατφόρμα για οικονομική ολοκλήρωση και ανάπτυξη. Προέρχεται από τις εμπειρίες της Κίνας τις τελευταίες δεκαετίες και παρέχει κινεζικές λύσεις στα αναπτυξιακά προβλήματα του σύγχρονου κόσμου» εξηγεί.

Επίσης, ο Κινέζος ακαδημαϊκός απαντά σε μια σειρά από ερωτήματα σχετικά με διεθνή ζητήματα, όπως τι διακυβεύεται στις εμπορικές συναλλαγές ΗΠΑ-Κίνας, πώς «βλέπει» η Κίνα το ΝΑΤΟ.

Ακολουθεί η συνέντευξη του καθηγητή Zhiqin Shi στον Δημήτρη Μάνωλη για το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Φέτος συμπληρώνονται 16 χρόνια από την ίδρυση της ολοκληρωμένης στρατηγικής εταιρικής σχέσης Κίνας-ΕΕ. Ποιες είναι οι σχέσεις μεταξύ ΕΕ και Κίνας;

Από την αρχή του αιώνα οι σχέσεις Κίνας-ΕΕ εξελίσσονται πολύ γρήγορα, από την εταιρική σχέση μέχρι την ολοκληρωμένη εταιρική σχέση και τη συνολική στρατηγική εταιρική σχέση, και από μια κυρίως εμπορική σχέση στη συνεργασία σε όλους σχεδόν τους τομείς. Έχουν δημιουργηθεί πολλά είδη μηχανισμών συνεργασίας, όπως ο στρατηγικός διάλογος υψηλού επιπέδου, ο υψηλού επιπέδου οικονομικός και εμπορικός διάλογος και ο υψηλού επιπέδου διάλογος λαού προς λαό. Και τα δύο μέρη ωφελούνται πολύ από αυτή τη συνεργασία. Η Κίνα τάσσεται υπέρ μιας ενωμένης, σταθερής και ευημερούσας Ευρώπης, στην προσπάθειά της να υποστηρίξει μια πολυπολική παγκόσμια τάξη. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της δυσκολότερης περιόδου της κρίσης του ευρώ, η Κίνα βρισκόταν κοντά στην ΕΕ και επένδυσε σε καίριας σημασίας κράτη-μέλη.

Επί του παρόντος υπάρχουν ανατρεπτικές προκλήσεις στον κόσμο, όπως η αλλαγή του κλίματος, η τρομοκρατία και η αυξανόμενη ανισότητα, που οδηγούν σε λαϊκιστικές αντιδράσεις. Επιπλέον, η γεωπολιτική επανέρχεται στο προσκήνιο και οι ΗΠΑ βλέπουν τώρα την Κίνα ως πρωταρχικό γεωπολιτικό αντίπαλο. Σε αυτό το πολύ αβέβαιο παγκόσμιο στρατηγικό περιβάλλον, οι σινοευρωπαϊκές σχέσεις γίνονται τόσο σημαντικές όσο ποτέ. Παρόλο που η Κίνα και η ΕΕ έχουν διαφορετικές απόψεις και ιδέες σχετικά με ορισμένες πτυχές της παγκοσμιοποίησης, τόσο η Κίνα όσο και η ΕΕ δεσμεύονται για μια τάξη βασισμένη σε κανόνες, μια ανοιχτή παγκόσμια οικονομία, μεταρρύθμιση του ΠΟΕ και αμφότερες αντιτάσσονται στον εμπορικό προστατευτισμό και τη μονομέρεια. Για να επιβιώσει το παγκόσμιο σύστημα από τις τεκτονικές μετατοπίσεις, η σινοευρωπαϊκή εταιρική σχέση πρέπει να είναι ένας από τους πυλώνες του. Αυτό που με τρομάζει περισσότερο είναι ότι μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019, το εγχώριο πολιτικό χάος στην ΕΕ μπορεί να οδηγήσει σε μια Ευρώπη οχυρό και η ΕΕ μπορεί να κλειστεί στον εαυτό της.

Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι της Κίνας μέσω της στρατηγικής «One Belt, one Road»;

Η στρατηγική «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (One Belt One Road) είναι μια κινεζική πρωτοβουλία ή πρόταση που βασίζεται σε μια πολυσύνθετη κατάσταση σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο. Ο κύριος σκοπός της είναι να δημιουργήσει μια συνεργατική πλατφόρμα για οικονομική ολοκλήρωση και ανάπτυξη. Προέρχεται από τις εμπειρίες της Κίνας τις τελευταίες δεκαετίες και παρέχει κινεζικές λύσεις στα αναπτυξιακά προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Όπως τόνισε ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping στην ομιλία του στη διάσκεψη κορυφής της Πρωτοβουλίας Belt and Road (ΒRI) του 2017, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε δημιουργικές λύσεις στα ελλείμματα της παγκόσμιας ειρήνης, της ανάπτυξης και της διακυβέρνησης. Επομένως, μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι η BRI είναι η κινεζική ματιά στην παγκόσμια διακυβέρνηση. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ένα πρότζεκτ από πάνω προς τα κάτω με όλους τους δρόμους να οδηγούν στο Πεκίνο. Το BRI είναι μια συνεργατική πλατφόρμα αλληλεπίδρασης, βασίζεται σε διάλογο και διαβούλευση και στοχεύει στη στήριξη ενός αμοιβαία επωφελούς , ανοικτού και χωρίς αποκλεισμούς κόσμου, στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων μέσω ανταλλαγών και αμοιβαίας μάθησης και συμβάλλει τελικά σε μια κοινότητα με ένα κοινό μέλλον για την ανθρωπότητα.

Η στρατηγική «One Belt, Οne Road» είναι μια σημαντική πρωτοβουλία της Κίνας που περιλαμβάνει πολλές χώρες, και η Ελλάδα αποδίδει μεγάλη σημασία σε αυτό το εγχείρημα. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα, με το Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών στην Αθήνα, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη συμβολή που μπορεί να έχει ο πολιτισμός στις σχέσεις των χωρών του κόσμου. Πώς νομίζετε ότι δύο αρχαίοι πολιτισμοί, Κίνας και Ελλάδας, μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων;

Σύμφωνα με έναν μεγάλο ιστορικό, η Κίνα και η Ελλάδα είναι «πολιτισμοί που προσποιούνται ότι είναι έθνη-κράτη». Αυτό είναι στην πραγματικότητα αλήθεια. Ο «Σινοσισμός» (κινεζισμός) και ο Ελληνισμός έχουν ασκήσει τεράστια επιρροή εκτός συνόρων και ανάμεσα στις φυλές. Είναι και τα δύο συστήματα αξιών που βασίζονται στον ανθρωπισμό, τον κοσμικό χαρακτήρα και την αξιοκρατική αριστεία. Πέρα όμως από τον αφηρημένο τρόπο να κοιτάξουμε τους αρχαίους πολιτισμούς, είναι σημαντικό να είμαστε πρακτικοί. Από την άποψη αυτή, πιστεύω ότι η Κίνα και η Ελλάδα πρέπει να κάνουν πράξη την πολιτιστική τους συνεργασία και να οδηγήσουν το φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών σε υψηλότερο επίπεδο μέσω δομημένων πρακτικών πρωτοβουλιών. Πιστεύω ότι η αδελφοποίηση μεταξύ της Πλατωνικής Ακαδημίας στην Αθήνα και της Ακαδημίας Jixia στο Σανγκντόνγκ (Shangdong) θα ήταν ένα τέτοιο πρότζεκτ. Τα δύο πρώτα πανεπιστήμια του κόσμου, η Πλατωνική Ακαδημία στην Αθήνα και η Jixia ήταν οι πηγές της πολιτικής φιλοσοφίας στη Δύση και την Ανατολή, και οι θεωρίες που ξεπήδησαν από εκεί εξακολουθούν να επηρεάζουν τον τρόπο ζωής μας σήμερα. Είναι σημαντικό που ακαδημαϊκοί από την Ελλάδα, την Κίνα και άλλα μέλη του Φόρουμ ανταλλάσσουν επισκέψεις στα πανεπιστήμια και συμμετέχουν σε δημόσιο διάλογο σχετικά με την ιστορία, τις αξίες, τις φιλοσοφίες μας και μέσω ενός δημιουργικού επαναπροσδιορισμού της κλασικής κληρονομιάς μας, αναζητούν δημιουργικές λύσεις στα υπαρξιακά σύγχρονα προβλήματα.

Συμμερίζεστε την άποψη ότι η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ Κίνας και ΕΕ;

Το να είναι η γέφυρα ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση είναι ένας πολύ αόριστος όρος. Όπως το έθεσαν μερικοί ομιλητές σε ένα φόρουμ στην Αθήνα πριν από μερικά χρόνια, η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ένας «στρατηγικός διερμηνέας» μεταξύ της Κίνας της ΕΕ και των ΗΠΑ. Χωρίς την ελληνική παράδοση, ούτε οι ΗΠΑ ούτε η ΕΕ θα μπορούσαν να οικοδομήσουν τα εξαιρετικά ανθεκτικά και προηγμένα πολιτικά τους θεμέλια. Ο Τζέφερσον αναφέρει, για παράδειγμα, ότι η ιδέα του για την «επιδίωξη της ευτυχίας» - που κρυσταλλώθηκε στην αμερικανική διακήρυξη ανεξαρτησίας - προέρχεται άμεσα από τον Επίκουρο. Το όνομα Ευρώπη βρίσκεται σε έναν ελληνικό μύθο και η σημασία της ολοκλήρωσης ανάγεται στον Ισοκράτη! Οι Έλληνες διπλωμάτες πρέπει να κατανοήσουν αυτήν την απαράμιλλη στρατηγική κουλτούρα και να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διευκόλυνση της σύγκλισης μεταξύ της Κίνας και της ΕΕ. Εάν το κάνουν οι Σουηδοί και οι Νορβηγοί, τότε γιατί όχι οι Έλληνες; Εκτός από τον ρόλο υψηλού επιπέδου, η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να είναι σημαντική στη διασύνδεση μεταξύ της Κίνας και της ΕΕ. Με την COSCO στον Πειραιά η Ελλάδα έχει ήδη αναπτύξει ένα λιμάνι παγκόσμιας κλάσης. Η χώρα έχει επίσης πολύ αναπτυγμένο ανθρώπινο ταλέντο με εκπαίδευση στα 100 κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως Σιγκαπούρη της Μεσογείου εάν υιοθετήσει ένα στρατηγικό σχέδιο για να επωφεληθεί από όλες τις ευκαιρίες της Πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) και να προωθήσει το άνοιγμα των επενδύσεων.

Ποια είναι η κινεζική οπτική για τη σχέση Κίνας-ΝΑΤΟ;

Από την οπτική γωνία της Κίνας, το ΝΑΤΟ είναι προϊόν του Ψυχρού Πολέμου. Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ άλλαξε προσανατολισμό, αλλά παραμένει αναχρονιστικό. Οι Κινέζοι έχουν μια αρνητική αίσθηση για την επέμβασή του ΝΑΤΟ στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τον βομβαρδισμό της κινεζικής πρεσβείας. Η Κίνα πιστεύει ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι ο μόνος οργανισμός με τη δυνατότητα να αποφασίζει για την παγκόσμια ασφάλεια και ότι ο ρόλος του ΝΑΤΟ πρέπει πάντα να συμμορφώνεται με αυτούς τους κανόνες.

Τι διακυβεύεται στις εμπορικές συνομιλίες ΗΠΑ-Κίνας;

Καμία χώρα δεν μπορεί να επωφεληθεί από έναν εμπορικό πόλεμο. Η Κίνα δεν θα αποκλείσει την οικονομία της από τον κόσμο και σύντομα το εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας θα μετατραπεί σε αρνητικό, καθώς ο Κινέζος καταναλωτής σύντομα θα γίνει τόσο σημαντικός, αν όχι η πιο σημαντική δύναμη της παγκόσμιας ζήτησης, ξεπερνώντας τον Αμερικανό καταναλωτή. Ενώ ο Πρόεδρος Τραμπ επικεντρώθηκε στο απόλυτο μέγεθος του διμερούς εμπορικού ελλείμματος, η αμερικανική στρατηγική κοινότητα μπορεί να προσπαθεί να περιορίσει ορισμένες πτυχές της κινεζικής οικονομικής ανάπτυξης για να αποδυναμώσει την Κίνα. Αυτή είναι μια παρανόηση της Κίνας λόγω της αντίληψης εντυπωσιασμού για την κινεζική απειλή. Η Κίνα μπορεί πράγματι να έχει δημιουργήσει έναν ακμάζοντα κλάδο τεχνολογίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας και του τομέα του επιχειρηματικού κεφαλαίου, αλλά η οικονομική παραγωγικότητά της παραμένει πολύ χαμηλότερη από εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Συνολικός Συντελεστής Παραγωγικότητας στην Κίνα έχει χάσει τη δυναμική του από το 2009. Στην πραγματικότητα, η πίεση από τις ΗΠΑ σε κάποιο βαθμό μπορεί να ωφελήσει την Κίνα, καθώς μπορεί να μεταρρυθμίσει τις κρατικές επιχειρήσεις και να προωθήσει την οικονομική αποτελεσματικότητα. Αυτό που η Κίνα δεν θα δεχθεί με κανέναν τρόπο είναι μια νέα "άνιση συνθήκη" όπου οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν εμπόδια στην κινεζική καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη.

4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών

Με εκπροσώπους από 24 χώρες, 500 ομιλητές απ΄όλο τον κόσμο, 95 θεματικές ενότητες, 2.500 συνέδρους και πάνω από 150 διαπιστευμένους δημοσιογράφους από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αρχίζει σήμερα τις εργασίες του έως την Κυριακή 3 Μαρτίου 2019 το 4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Η διεθνής συνδιάσκεψη, που φέτος φέρει τον τίτλο “Inclusive Growth” (Ανάπτυξη Χωρίς Αποκλεισμούς), θα πραγματοποιηθεί στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών.

Η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας θα παρευρεθεί στο Φόρουμ, ενώ τα επόμενα 24ωρα ταξιδεύουν στους Δελφούς ανώτατοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, υπουργοί και αντιπροσωπείες από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική και την Ασία, επίτροποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κεντρικοί τραπεζίτες και πρoσωπικότητες διεθνούς κύρους και επιρροής από την Οικονομία, την Ακαδημαϊκή κοινότητα και την Κοινωνία των Πολιτών. Παράλληλα, έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους οι επικεφαλής των μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων.