Τα βασικά σημεία του νέου φορολογικού νομοσχεδίου που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση κωδικοποιεί με ανακοίνωσή του το υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται μεταξύ άλλων για τις παρεμβάσεις που αφορούν στα κίνητρα για την προσέλκυση συνταξιούχων από την αλλοδαπή να μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα, στα κίνητρα για υβριδικά αυτοκίνητα, καθώς και την απαλλαγή των αγροτών από το τέλος επιτηδεύματος.
Το νομοσχέδιο έχει τίτλο «Φορολογικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας, ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία των Οδηγιών (ΕΕ) 2017/1852, (ΕΕ) 2018/822, (ΕΕ) 2016/1164, (ΕΕ) 2018/1910 και (ΕΕ) 2019/475 και άλλες διατάξεις».
Αναλυτικά οι διατάξεις του νομοσχεδίου, σύμφωνα με τις ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών, είναι οι εξής:
Άρθρο 1
Εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος φυσικών προσώπων, δικαιούχων εισοδήματος από συντάξεις που προκύπτουν στην αλλοδαπή, τα οποία μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα
Με το συγκεκριμένο άρθρο δίνονται κίνητρα σε αλλοδαπούς συνταξιούχους να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και να υπαχθούν σε εναλλακτική φορολόγηση του εισοδήματός τους αλλοδαπής προέλευσης, με φορολογικό συντελεστή 7% για χρονικό διάστημα 10 ετών και με την απαλλαγή τους από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Προϋπόθεση για τους αλλοδαπούς συνταξιούχους, προκειμένου να ενταχθούν στο μέτρο, είναι:
1ον) Να μην είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας τα προηγούμενα πέντε (5) από τα έξι (6) έτη πριν από τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας τους στην Ελλάδα
2ον) Να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα.
Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται ήδη σε αρκετές χώρες της Ε.Ε και θα συμβάλει στην αύξηση των δημοσίων εσόδων.
Άρθρο 2
Απαλλαγή της δωρεάν διάθεσης μετοχών και των διατακτικών εσωτερικού τουρισμού υπό όρους από τη φορολογία εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις
Δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να παρέχουν δωρεάν μετοχές στους εργαζόμενους, ως κίνητρο επιβράβευσης. Προβλέπεται για τους εργαζόμενους η φορολόγηση της υπεραξίας από την πώληση των μετοχών με συντελεστή 15%. Κατά συνέπεια, θα δοθεί επιπλέον κίνητρο στους εργαζομένους να καταστούν παραγωγικότεροι, προς όφελος της επιχείρησης στην οποία εργάζονται και εν τέλει και της οικονομίας ως σύνολο.
Με άλλη ρύθμιση στο ίδιο άρθρο, θεσπίζεται η απαλλαγή από τη φορολογία εισοδήματος των εργαζομένων των διατακτικών εσωτερικού τουρισμού που παρέχονται από τους εργοδότες τους. Η συγκεκριμένη ρύθμιση διευρύνει περαιτέρω τις απαλλαγές για τους εργαζόμενους από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία, ενώ επιπλέον, στοχεύει και στην ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού.
Άρθρο 3
Αναστολή υποχρέωσης καταβολής τέλους επιτηδεύματος για τους αγρότες κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ
Υλοποιείται η δέσμευση της Κυβέρνησης για απαλλαγή, ειδικά για το φορολογικό έτος 2019, από το τέλος επιτηδεύματος για τους αγρότες και μετά την παρέλευση πενταετίας από την ημερομηνία ένταξης στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.
Η ρύθμιση αυτή στοχεύει στη φορολογική ελάφρυνση εκατοντάδων χιλιάδων κατά κύριο επάγγελμα αγροτών κανονικού καθεστώτος, οι οποίοι εντάχθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2014 στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και συμπλήρωσαν την πενταετία απαλλαγής από το τέλος επιτηδεύματος την 31η Δεκεμβρίου 2018 και οι οποίοι, με την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φορολογικού έτους 2019, θα είχαν υποχρέωση καταβολής τέλους επιτηδεύματος εντός του 2020.
Άρθρο 4
Τροποποίηση των άρθρων 121 και 123 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα - Τέλος ταξινόμησης επιβατικών και φορτηγών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης
Με το συγκεκριμένο άρθρο μειώνεται το αναλογούν τέλος ταξινόμησης για την πλειοψηφία των οχημάτων και ευνοείται η ταξινόμηση νεότερων αυτοκινήτων, ώστε να δοθούν κίνητρα για να ανανεωθεί ο στόλος των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν με νέα οχήματα φιλικά προς το περιβάλλον και να τονωθεί η αγορά αυτοκινήτων.
Καθιερώνεται νέο σύστημα προοδευτικής φορολόγησης επιβατικών αυτοκινήτων και αναμορφώνονται, σε συνάρτηση με την παλαιότητα του οχήματος, οι προσαυξήσεις οι οποίες επιβάλλονται με βάση την αντιρρυπαντική τεχνολογία EURO. Παράλληλα, μειώνεται ακόμα περισσότερο το τέλος ταξινόμησης υβριδικών αυτοκινήτων, χαμηλών ρύπων, ενώ διατηρείται η απαλλαγή του 50% του αναλογούντος τέλους ταξινόμησης για υβριδικά αυτοκίνητα με περισσότερους ρύπους, καθώς και η πλήρης απαλλαγή για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Επίσης καταργείται η υφιστάμενη πρόβλεψη για τη δυνατότητα φορολόγησης μεταχειρισμένων οχημάτων με πρώτη κυκλοφορία στην ΕΕ πριν από την 01.06.2016, με βάση το προϊσχύον καθεστώς φορολόγησης (ιστορικό τέλος), η πρακτική εφαρμογή της οποίας δημιούργησε πολλές και μεγάλες καθυστερήσεις κατά τη διαδικασία εκτελωνισμού οχημάτων. Με μεταβατική διάταξη δίνεται για οχήματα για τα οποία εκκρεμεί αίτηση προς εξέταση ενώπιον της σχετικής Επιτροπής Ιστορικού Τέλους Ταξινόμησης, εναλλακτικά, η δυνατότητα επιλογής ταξινόμησης με τις νέες διατάξεις.
Άρθρο 5
Απαλλαγές από δασμούς, Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και Φόρο Κατανάλωσης υπό όρους των ειδών για τον εφοδιασμό επαγγελματικών πλοίων
Με το άρθρο αυτό καθιερώνεται απευθείας απαλλαγή από δασμούς και φόρους σε όλα τα εφόδια πλοίων που εκτελούν πλόες εξωτερικού, ενώ για τα εφόδια πλοίων που εκτελούν πλόες εσωτερικού διατηρείται η υπάρχουσα εξαίρεση από την απαλλαγή για αλκοολούχα, καπνικά, καφέ, ηλεκτρονικά τσιγάρα και θερμαινόμενα τσιγάρα και λοιπά αναλώσιμα είδη. Αποτελεί ένα μέτρο για την ενίσχυση της ναυτιλίας, ενός κλάδου που έχει πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία.
Άρθρο 7
Υπαγωγή των μουσικών βιβλίων στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6%
Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση μετατάσσονται στον υπερμειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6% και τα βιβλία μουσικής της Δασμολογικής Κλάσης ΔΚ. 4904. Με την προσθήκη αυτή επιδιώκεται η ίση μεταχείριση των βιβλίων στο σύνολό τους και η ενίσχυση της μουσικής παιδείας.
Άρθρο 8
Σύσταση Επιτροπής Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών
Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή και καινοτομία που στοχεύει στην αποσυμφόρηση της Διοικητικής Δικαιοσύνης, στην ταχεία επίλυση των εκκρεμών φορολογικών διαφορών και στην τόνωση των φορολογικών εσόδων.
Η αποσυμφόρηση των Δικαστηρίων από τις εκκρεμείς υποθέσεις λόγω των Επιτροπών θα έχει ως αποτέλεσμα την ταχεία εκδίκαση των νέων υποθέσεων, την ταχεία αποσαφήνιση των νομικών ζητημάτων από τη νομολογία και την ασφάλεια δικαίου για επιχειρήσεις και πολίτες.
Έργο της Επιτροπής, που θα λειτουργεί σε τριμελή τμήματα αποτελούμενα από δύο πρώην Δικαστικούς Λειτουργούς των Διοικητικών Δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον Εφέτη και ένα μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, είναι η εξώδικη επίλυση των εκκρεμών ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων φορολογικών διαφορών.
Στην Επιτροπή μπορούν να προσφύγουν μόνο φορολογούμενοι των οποίων οι υποθέσεις δεν έχουν ακόμη συζητηθεί έως τις 30 Οκτωβρίου 2020. Επίσης, αίτημα στην Επιτροπή μπορεί να υποβληθεί και για εκκρεμείς έως τις 30 Οκτωβρίου 2020 ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών φορολογικές διαφορές από πράξεις επιβολής φόρου ή προστίμων, εφόσον αυτές καταστούν εκκρεμείς ενώπιον των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλούνται μόνο κάποιον ή περισσότερους από τους παρακάτω ισχυρισμούς:
(α) Παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει τον επίδικο φόρο, λόγω παρόδου του χρόνου εντός του οποίου η Φορολογική Διοίκηση είχε δικαίωμα να διενεργήσει τον φορολογικό έλεγχο ή να καταλογίσει τη φορολογική οφειλή.
(β) Παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει τον επίδικο φόρο, λόγω λήψης φορολογικού πιστοποιητικού χωρίς επιφύλαξη.
(γ) Εσφαλμένο καταλογισμό του φόρου, λόγω πρόδηλης έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης ή αριθμητικού σφάλματος.
(δ) Αναδρομική εφαρμογή της ευμενέστερης φορολογικής κύρωσης.
(ε) Μείωση του πρόσθετου φόρου, του τόκου, των προσαυξήσεων και των προστίμων.
Η Επιτροπή, μετά από έλεγχο των ισχυρισμών, υποβάλλει πρόταση στον αιτούντα, η οποία, εφόσον γίνει αποδεκτή από τον φορολογούμενο και καταβληθεί το 30% του οφειλόμενου κύριου φόρου, έχει ως αποτέλεσμα την παροχή δυνατότητας καταβολής του υπολοίπου σε έως 24 δόσεις με μείωση των αναλογούντων προσθέτων φόρων, τόκων, προσαυξήσεων και προστίμων.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ (ΕΕ) 2017/1852, (ΕΕ) 2018/822, (ΕΕ) 2020/876, (ΕΕ) 2016/1164, (ΕΕ) 2018/1910 και (ΕΕ) 2019/475
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
Άρθρα 11-38
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2017/1852 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΗΣ 10ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Θεσπίζονται διατάξεις για τον μηχανισμό επίλυσης διασυνοριακών φορολογικών διαφορών εντός της Ένωσης (ειδική διοικητική διαδικασία) μεταξύ της Ελλάδας και ενός ή περισσότερων από τα άλλα κράτη-μέλη, οι οποίες προκύπτουν από την ερμηνεία και την εφαρμογή συμφωνιών και συμβάσεων, που προβλέπουν την εξάλειψη της διπλής φορολογίας εισοδήματος και, κατά περίπτωση, κεφαλαίου (Συμφωνίες/Συμβάσεις για την εξάλειψη διπλής φορολογίας ή και κεφαλαίου – ΣΑΔΦ). Καθορίζονται, επίσης, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των θιγόμενων προσώπων, όταν προκύπτουν τέτοιες διαφορές.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
Άρθρα 39-47
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ (ΕΕ) 2018/822 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 25ης ΜΑΪΟΥ 2018 ΚΑΙ 2020/876 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 24ης ΙΟΥΝΙΟΥ 2020 ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2011/16/ΕΕ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΔΗΛΩΤΕΕΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΡΟΘΕΣΜΙΩΝ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19
Η συγκεκριμένη Οδηγία για τη Διοικητική Συνεργασία (DAC 6) επεκτείνει την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. και υποχρεώνει τους «ενδιάμεσους» να δηλώνουν στις φορολογικές αρχές τα «σχήματα» επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, που χρησιμοποιούν με σκοπό την φοροδιαφυγή ή φοροαποφυγή.
Η προσαρμογή της συγκεκριμένης οδηγίας στην ελληνική νομοθεσία αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, αλλά και της φοροδιαφυγής μέσω αυτών των πρακτικών.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
Άρθρα 48-50
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 5 ΚΑΙ 9 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2016/1164/ΕΕ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΞΟΔΟ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΩΝ ΥΒΡΙΔΙΚΩΝ ΑΣΥΜΦΩΝΙΩΝ
Με την ενσωμάτωση του άρθρου 5 της συγκεκριμένης Οδηγίας (ATAD Ι – EXIT TAXATION) θεσπίζονται κανόνες ενάντια σε πρακτικές φοροαποφυγής και καθορίζονται τα ελάχιστα πρότυπα που τα κράτη-μέλη πρέπει να υιοθετήσουν στις διατάξεις της εσωτερικής τους νομοθεσίας, μεταξύ άλλων και ως προς τον κανόνα φορολόγησης κατά την έξοδο.
Η λειτουργία της φορολόγησης κατά την έξοδο εξασφαλίζει ότι όταν ένας φορολογούμενος μεταφέρει περιουσιακά στοιχεία ή τη φορολογική του κατοικία εκτός της φορολογικής δικαιοδοσίας ενός κράτους, τότε το εν λόγω κράτος φορολογεί την οικονομική αξία οποιουδήποτε κεφαλαιακού κέρδους που παράγεται στο έδαφός του, ακόμη και αν το εν λόγω κέρδος δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί κατά τον χρόνο της εξόδου.
Με την ATAD II τροποποιείται το άρθρο 9 (υβριδικές ασυμφωνίες) της ATAD I, και επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής του, πέραν των υβριδικών ασυμφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. και σε περιπτώσεις υβριδικών ασυμφωνιών στις οποίες εμπλέκονται τρίτες χώρες, όταν τουλάχιστον ένα από τα εμπλεκόμενα μέρη είναι φορολογούμενη εταιρεία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’
Άρθρα 51 – 54
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΦΟΡΟΥ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2018/1910 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
Με την ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία του άρθρου 1 της Οδηγίας 2018/1910 (“Quick Fixes”), τροποποιείται το άρθρο 15 του Κώδικα Φ.Π.Α., που συνεπιφέρει αλλαγές στις διατάξεις του εσωτερικού δικαίου οι οποίες αφορούν την απλοποίηση της Οδηγίας ΦΠΑ και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής στη φορολογία του εμπορίου μεταξύ κρατών-μελών της Ε.Ε. με τη λήψη εφαρμοστικών μέτρων. Προβλέπονται 4 κατηγορίες μέτρων αναφορικά με: α) μετακινήσεις αγαθών σε φορολογική αποθήκη, β) απλοποίηση των κανόνων, προκειμένου να εξασφαλιστεί ασφάλεια δικαίου στις αλυσιδωτές συναλλαγές, γ) την αναγνώριση του ΑΦΜ του πελάτη ως απαραίτητης προϋπόθεσης, προκειμένου να απαλλαχθεί από τον ΦΠΑ η ενδοκοινοτική παράδοση αγαθών και δ) τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την απόδειξη της μεταφοράς στο πλαίσιο του ενδοκοινοτικού εμπορίου αγαθών.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
Άρθρα 55 -56
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΦΠΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΑ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2019/475 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ 2006/112/ΕΚ ΚΑΙ 2008/118/ΕΚ
Με αυτήν τη διάταξη μεταφέρονται στο εσωτερικό δίκαιο οι προβλέψεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/475, σύμφωνα με την οποία από 01.01.2020 τα εδάφη του Καμπιόνε ντ’ Ιτάλια και τα Ιταλικά Ύδατα της Λίμνης Λουγκάνο παύουν να αποτελούν τρίτο έδαφος για την Ε.Ε., καθώς υπάγονται στο τελωνειακό έδαφος της Ε.Ε. αλλά παραμένουν εκτός φορολογικού εδάφους
