Τηλεργασία: Η προστασία του τηλεργαζομένου και το δικαίωμα αποσύνδεσης

Ο πρόσφατος εργασιακός νόμος (:ν. 4808/2021), αναμόρφωσε -μεταξύ άλλων- και το νομικό καθεστώς της τηλεργασίας. Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας αναφερθήκαμε, ήδη, σε ζητήματα που αφορούν στη συμφωνία της τηλεργασίας και τους όρους της. Ολοκληρώνοντας τη βασική επισκόπηση των θεμάτων που την αφορούν, θα επιχειρήσουμε στο παρόν μια προσέγγιση εκείνων που άπτονται της προστασίας του εργαζομένου καθώς και θέματα υγιεινής και ασφάλειας. Επίσης, το εξαιρετικά σημαντικό (και πολυεπίπεδα ενδιαφέρον) δικαίωμα αποσύνδεσης.

Απαγόρευση διακρίσεων και προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα  

Ο (τηλ)εργαζόμενος είναι δυνατό να απασχολείται με οποιασδήποτε μορφής σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. Η συμφωνία για τηλεργασία δεν θίγει ούτε μεταβάλλει το καθεστώς απασχόλησης του, ήδη απασχολούμενου, (τηλ)εργαζομένου. Επίσης: Η τηλεργασία είναι δυνατό να παρέχεται είτε αυτοτελώς είτε σε συνδυασμό με απασχόληση στις εγκαταστάσεις του εργοδότη.

Τυχόν διακρίσεις μεταξύ εργαζομένων και τηλεργαζομένων δεν είναι ανεκτές.

O έλεγχος της απόδοσης του τηλεργαζομένου από τον εργοδότη του πρέπει να λαμβάνει χώρα κατά τρόπο που σέβεται την ιδιωτική ζωή του πρώτου. Επίσης, να είναι σύμφωνος με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Θεσπίζεται ρητή απαγόρευση της χρήσης κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης του εργαζομένου.

Προστασία της υγείας και ασφάλειας

Ο τηλεργαζόμενος παρέχει την εργασία του, συνήθως, από το σπίτι του. Δεδομένου ότι ο εργοδότης στερείται, στην πράξη, τη δυνατότητα ελέγχου του συγκεκριμένου χώρου, θεσπίζεται, στην πράξη, τεκμήριο συμμόρφωσης με τη νομοθεσία για την υγεία και ασφάλεια. Συμπληρωματικά: Ο εργοδότης, από τη μία πλευρά,  έχει την υποχρέωση να πληροφορεί (ειδικά) τον τηλεργαζόμενο για την πολιτική της επιχείρησης αναφορικά με τα θέματα αυτά. Ο τηλεργαζόμενος, από την άλλη, υποχρεούται να εφαρμόζει τη σχετική νομοθεσία.

Ο τηλεργαζόμενος, επίσης, υποχρεούται(!), να μην υπερβαίνει το ωράριο εργασίας του.

Το δικαίωμα αποσύνδεσης

Το δικαίωμα αποσύνδεσης συνίσταται στη δυνατότητα/δικαίωμα του τηλεργαζομένου «…να απέχει πλήρως από την παροχή της εργασίας του και ιδίως, να μην επικοινωνεί ψηφιακώς και να μην απαντά σε τηλεφωνήματα, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή σε οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των νόμιμων αδειών του».

Η συγκεκριμένη, απόλυτη, διατύπωση σχετικά με την απαγόρευση οποιασδήποτε επικοινωνίας δημιουργεί προβληματισμούς, καθώς ενδέχεται να οδηγήσει σε ανεπιεική αποτελέσματα για την επιχείρηση. Ιδίως όταν ανακύπτουν έκτακτες ανάγκες ή περιστατικά που συνιστούν ανωτέρα βία (ή κινούνται στα όρια της). «Απαγορεύεται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος τηλεργαζομένου, επειδή…» άσκησε το δικαίωμα αποσύνδεσης και, πολύ περισσότερο, η απόλυσή του για τον ίδιο λόγο.

Η διασφάλιση του δικαιώματος αποσύνδεσης του τηλεργαζομένου προϋποθέτει σειρά τεχνικών και οργανωτικών μέσων. Τα συγκεκριμένα μέσα αποτελούν, κατά το νόμο, υποχρεωτικό όρο της σύμβασης τηλεργασίας.

Αναμένεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος (που αδικαιολόγητα καθυστερεί) για τον προσδιορισμό, μεταξύ άλλων, των μέσων αυτών.

Αρκετούς μήνες μετά την ψήφιση του (πράγματι) σημαντικού εργασιακού νόμου ελλείπουν βασικές παράμετροί του˙ ειδικά για την τηλεργασία: μια Υπουργική Απόφαση και ένα Προεδρικό Διάταγμα, που θα αποσαφηνίσουν το (θολό-πράγματι) τοπίο και θα συνδράμουν, στον απολύτως αναγκαίο βαθμό, τις επιχειρήσεις και τους (τηλ)εργαζόμενους.

Προσβλέπουμε όχι μόνον στην συντομότατη έκδοσή τους αλλά και στον εντός των ορίων της λογικής περιορισμό τους.-

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή