ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Τακτικό & Λοιπά Αποθεματικά της ΑΕ
"Η δημιουργία αποθεματικών για την επιχείρηση είναι ό,τι η αποταμίευση για τα φυσικά πρόσωπα"
Η διανομή των κερδών της ΑΕ (για διαφορετικούς, κατά περίπτωση, λόγους) συνιστά ζήτημα μείζονος σημασίας για τους μετόχους της και την ίδια. Βεβαίως και για τους πιστωτές κι όσους συναλλάσσονται με την ΑΕ. Δεν θα ήταν δυνατό, κατά τούτο, να παραλείψει ο νομοθέτης την ένταξή της στο ρυθμιστικό πεδίο του νόμου για τις ΑΕ. Κεντρική του μέριμνα συνιστά το τακτικό αποθεματικό που, μαζί με τα λοιπά, συμβάλλουν στην υγεία της επιχείρησης.
Η Έννοια Των (Γνήσιων) Αποθεματικών
Τα αποθεματικά συνιστούν λογιστικά κονδύλια. Πρόκειται για συσσωρευμένα κέρδη, τα οποία ούτε έχουν διανεμηθεί στους μετόχους ούτε και έχουν κεφαλαιοποιηθεί (με αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ). Προϋποτίθεται, αυτονοήτως-για τη δημιουργία τους, η ύπαρξη κερδών προς διάθεση.
Η δημιουργία αποθεματικών για την επιχείρηση είναι ό,τι η αποταμίευση για τα φυσικά πρόσωπα.
Παρατηρείται το φαινόμενο (λ.χ. και σε Εγκυκλίους του Υπουργείου Οικονομικών ή/και στον νόμο) κονδύλια της καθαρής θέσης να χαρακτηρίζονται ως αποθεματικά, μολονότι δεν σχηματίζονται από καθαρά κέρδη. Συνιστούν, τα τελευταία, καταχρηστικά αποθεματικά, προκειμένου να διακρίνονται από τα (προαναφερθέντα) γνήσια.
Χαρακτηρίζονται, στο εν λόγω πλαίσιο, ως καταχρηστικά αποθεματικά η διαφορά αναπροσαρμογής ή η υπεραξία λόγω συγχωνεύσεως. Επίσης, το ειδικό αποθεματικό, που συνιστά ειδικό τρόπο μείωσης του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ.
Κατηγορίες Αποθεματικών
(α) Νόμιμα/Υποχρεωτικά Αποθεματικά: Εκείνα που σχηματίζονται σύμφωνα με διάταξη νόμου. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και το τακτικό αποθεματικό.
(β) Προαιρετικά/Εκούσια/Έκτακτα Αποθεματικά: Πρόκειται για: (i) τα αποθεματικά που σχηματίζονται με βάση σχετική καταστατική πρόβλεψη και (ii) εκείνα που σχηματίζονται με απόφαση της τακτικής ΓΣ.
(γ) Αποθεματικά Ειδικού Σκοπού: Εκείνα που προορίζονται για συγκεκριμένο, ειδικό, σκοπό.
(δ) Ελεύθερα Αποθεματικά: Εκείνα που δεν αποσκοπούν σε συγκεκριμένη λειτουργία. Είναι, κατά τούτο, προαιρετικά.
(ε) Εμφανή Αποθεματικά: Εκείνα που εμφανίζονται στον ισολογισμό, υπό συγκεκριμένο τίτλο.
(στ) Αφανή/Λανθάνοντα Αποθεματικά: Εκείνα που δεν εμφανίζονται στον ισολογισμό της ΑΕ αλλά η ύπαρξή τους εμμέσως προκύπτει.
(ζ) Αφορολόγητα Αποθεματικά: Σχηματίζονται από καθαρά κέρδη, στη βάση ειδικών διατάξεων διαφόρων αναπτυξιακών νόμων.
Το Τακτικό Αποθεματικό
Η Δέσμευση Ποσοστού Από Τα Κέρδη
Είναι υποχρεωτική η αφαίρεση, κάθε έτος, του 1/20 τουλάχιστον των καθαρών κερδών για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού. Παύει να είναι υποχρεωτική, μόλις τούτο φθάσει το 1/3, τουλάχιστον, του κεφαλαίου.
Δεν αποκλείεται, ωστόσο, το καταστατικό να προβλέπει μεγαλύτερο ποσοστό δέσμευσης των καθαρών κερδών. Επίσης, μεγαλύτερο ποσοστό επί του κεφαλαίου που καθιστά υποχρεωτκό τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού.
Η Απόφαση Διανομής Κερδών
Το τακτικό αποθεματικό εντάσσεται στο πλαίσιο της διάθεσης κερδών αφού το ύψος εκείνων είναι που περιορίζει.
Παράβαση Της Υποχρέωσης Σχηματισμού Τακτικού Αποθεματικού
Σε περίπτωση που η τακτική ΓΣ αποκλίνει από την υποχρέωση τακτικού αποθεματικού, οι αποφάσεις της περί έγκρισης των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων και διάθεσης κερδών είναι άκυρες ως αντίθετες στον νόμο.
Περίσσεια είναι η μέριμνα του νομοθέτη για την ΑΕ, τους μετόχους, τους δανειστές της κι όσους μ’ εκείνη συναλλάσσονται. Έμπρακτη απόδειξή της αποτελεί η υποχρέωση (κι όχι μόνον δυνατότητα) σχηματισμού κάποιων αποθεματικών από μέρους της ΑΕ. Προεξάρχουσα, μεταξύ αυτών, θέση καταλαμβάνει το τακτικό αποθεματικό. Οι πρόνοιες του νόμου δεν είναι, κατά τούτο, ήσσονος σημασίας και αξίας. Αποκλίσεις δεν συγχωρούνται.-
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.1: Σε πλήρη μορφή το παρόν άρθρο με τίτλο «Τακτικό & Λοιπά Αποθεματικά της ΑΕ».
Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο, του νόμου για τις ΑΕ (:ν. 4548/2018)-με business view, πάντα, προσέγγιση.
