Τα μέτρα κατά της ακρίβειας: Αλλάζουν οι προσφορές στα σούπερ μάρκετ – Τι θα προβλέπει η νομοθετική ρύθμιση

Στην τελική ευθεία βρίσκεται η νομοθετική ρύθμιση που επεξεργάζεται το υπουργείο Ανάπτυξης, προκειμένου να αλλάξουν οι κανόνες για τις προσφορές και τις εκπτώσεις που πραγματοποιούν τα σούπερ μάρκετ σε τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά. Σύμφωνα με τον υπουργό Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα, το νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί εντός του πρώτου τριμήνου της νέας χρονιάς. Στόχος του αρμόδιου υπουργείου είναι να περνά η πλειονότητα των προσφορών και των εκπτώσεων απευθείας στην τελική τιμή των προϊόντων, έτσι ώστε οι καταναλωτές να αγοράζουν κάθε ημέρα φθηνότερα προϊόντα, αλλά και να μπορούν να συγκρίνουν πιο εύκολα τις τιμές τους. Με αυτόν τον τρόπο, θα υπάρξουν «καθαρές» τιμές στα ράφια των σούπερ μάρκετ και θα καταπολεμηθούν οι «μαϊμού» προσφορές, που παραπλανούν τους καταναλωτές.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως έχουν ξεκαθαρίσει κυβερνητικοί αξιωματούχοι, δεν τίθεται θέμα κατάργησης των προσφορών ή των εκπτώσεων στα σούπερ μάρκετ. «Αυτό που επιδιώκεται είναι να μπει μια τάξη στο χάος των προσφορών και των εκπτώσεων στα σούπερ μάρκετ, αλλά και να υπάρξει μείωση των τιμών σε μόνιμη βάση», τονίζουν χαρακτηριστικά. Σήμερα, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ πραγματοποιούν εκατοντάδες προσφορές σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, όπως, μεταξύ άλλων, σε τρόφιμα, απορρυπαντικά, προϊόντα προσωπικής υγιεινής, καλλυντικά κ.ά. Υπολογίζεται ότι επτά στα 10 προϊόντα πωλούνται στα σούπερ μάρκετ υπό το καθεστώς κάποιας μορφής προωθητικής ενέργειας.

Πρόκειται για τη βασική εμπορική πολιτική που ακολουθούν όλα τα σούπερ μάρκετ, αφού με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους καταναλωτές, οι οποίοι, στην πλειονότητά τους, κάνουν τις καθημερινές τους αγορές με βασικό κριτήριο την τιμή των προϊόντων. Αναφορικά με τις προσφορές, εκπρόσωποι της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας είχαν τονίσει πρόσφατα ότι «στην Ελλάδα παραγίνεται με τις προσφορές. Αυτό δεν είναι λογικό. Σε τέτοια έκταση δεν συμβαίνει πουθενά στην Ευρώπη. Χρειάζεται εκλογίκευση και, φυσικά, όχι κατάργηση των προσφορών».

Μέτρα

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της Realnews, η νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Ανάπτυξης θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα εξής:

• Δεν θα επιτρέπονται εκπτώσεις και προσφορές σε προϊόντα που προηγουμένως έχουν ανατιμηθεί. Για παράδειγμα, εάν ένα τρόφιμο ή ένα απορρυπαντικό έχει ανατιμηθεί 10 λεπτά, δεν θα μπορεί στη συνέχεια να πωλείται με προσφορά 1+1 δώρο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μένει να προσδιοριστεί το χρονικό διάστημα μετά το οποίο θα δίνεται η δυνατότητα να γίνονται προσφορές σε προϊόντα που έχουν ανατιμηθεί. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, μια τέτοια ρύθμιση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς δεν γίνεται από τη μία να αυξάνονται οι τιμές των προϊόντων σε ποσοστό 10% ή και 20% και στη συνέχεια να πωλούνται με έκπτωση 30%.
• Θα υπάρξουν ρυθμίσεις έτσι ώστε η τιμή μιας προσφοράς 1+1 να είναι ίδια με την τιμή της μονάδας στο ίδιο προϊόν. Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση, οι προσφορές θα είναι πραγματικές, καθώς έχει παρατηρηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις ένα προϊόν, για παράδειγμα, να πωλείται 1 ευρώ και όταν είναι σε προσφορά 1+1 δώρο να διατίθενται προς 1,5 ευρώ, κάτι το οποίο καταργεί αυτομάτως την έννοια και την ουσία της προσφοράς. Επίσης, θα γίνονται πιο εύκολα οι συγκρίσεις τόσο από τους καταναλωτές όσο και από τις ελεγκτικές υπηρεσίες.
• Οι εκπτώσεις θα γίνονται σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό επί των συνολικών προϊόντων που πουλά ένα σούπερ μάρκετ. Μια πρώτη σκέψη είναι οι προσφορές να επιτρέπονται στο περίπου 20% των προϊόντων. Σημειώνεται ότι ένα μεσαίο σούπερ μάρκετ έχει στα ράφια του περίπου 10.000 διαφορετικά προϊόντα και ένα μεγάλο περίπου 20.000. Με αυτόν τον τρόπο, οι καταναλωτές θα έχουν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις προσφορές που κάνει ένα σούπερ μάρκετ.
• Μια ακόμη πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων αφορά τα ποσοστά των εκπτώσεων. Έτσι, αναζητείται τρόπος ώστε οι εκπτώσεις να εξορθολογίζονται και να μη γίνονται για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους. Προς αυτή την κατεύθυνση, εξετάζεται το ενδεχόμενο να μπει ένα πλαφόν στο ύψος των εκπτώσεων, δηλαδή η μεγαλύτερη έκπτωση που γίνεται στα σούπερ μάρκετ να μην υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσοστό, το οποίο δεν αποκλείεται να οριστεί σε περίπου 30%. Στόχος, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία να μην πραγματοποιούνται πολύ μεγάλες εκπτώσεις, που εγείρουν πολλά ερωτήματα στους καταναλωτές και πιθανόν κάποιες να μην ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Από την άλλη, αν οι βιομηχανίες τροφίμων και άλλων καταναλωτικών προϊόντων θέλουν να πραγματοποιήσουν μεγάλες εκπτώσεις, θα μπορούν να το κάνουν κατευθείαν στην τιμή του προϊόντος. Για παράδειγμα, δεν χρειάζεται να διαφημίζεται ότι ένα απορρυπαντικό έχει 50% έκπτωση και από 10 ευρώ πωλείται στα 5 ευρώ το τεμάχιο, αλλά θα μπορεί να πωλούν το προϊόν τους στα 5 ευρώ, έτσι ώστε να μην «ανεβοκατεβαίνουν» οι τιμές και να μπορούν να τις συγκρίνουν πιο εύκολα οι καταναλωτές.

Αυξήσεις

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «R», το 2024 κάνει ποδαρικό με νέες ανατιμήσεις σε τουλάχιστον 100 προϊόντα ευρείας κατανάλωσης. Αναλυτικότερα, μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, τα προϊόντα που θα ανατιμηθούν είναι τα εξής: Φρέσκοι χυμοί από 20% έως 55%, κρασιά έως 19%, κονσέρβες έως 14%, κριτσίνια έως 10%, όσπρια και ρύζι έως 10%, μπάρες δημητριακών 9%, δημητριακά για πρωινό έως 8%, πατατάκια έως 8%, κατεψυγμένα λαχανικά περίπου 8%, αλλαντικά έως 8%, σοκολατοειδή έως 8%, φιστικοβούτυρο έως 6%, βαλσάμικο και μηλόξιδο από 2,9% έως 5,6%, προϊόντα προσωπικής υγιεινής έως 5% και γαλακτοκομικά 3,7%. Συνολικά, πρόκειται για περίπου 100 προϊόντα που κατά μέσο όρο θα ανατιμηθούν σε ποσοστό της τάξης του 6%. Οι νέες ανατιμήσεις αναμένεται να έχουν περάσει σταδιακά στα ράφια των σούπερ μάρκετ μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, ανάλογα και με τα αποθέματα που έχουν οι μεγάλες αλυσίδες στις αποθήκες τους. Σημειώνεται ότι πρόκειται για αυξήσεις που θα γίνουν από μεμονωμένες εταιρείες που παράγουν ή εμπορεύονται τα συγκεκριμένα προϊόντα.

Έρευνα

Με την ακρίβεια να αποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα, πολλά νοικοκυριά έχουν περιορίσει τις αγορές τους στα απολύτως αναγκαία. Σύμφωνα, μάλιστα, με έρευνα του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος, ένας στους δύο καταναλωτές θα μειώσει τις δαπάνες για αγορά προϊόντων το επόμενο εξάμηνο. Σημειώνεται ότι οι δαπάνες για αγορές προϊόντων αποτελούν το 30% επί των συνολικών εξόδων που έχει ένα νοικοκυριό. Την ίδια στιγμή, με βάση τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης των συνθηκών ανταγωνισμού στο φρέσκο αγελαδινό γάλα, που ολοκλήρωσε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, προκύπτει ότι από τον Φεβρουάριο του 2022 έως το τέλος Ιανουαρίου του 2023 η μέση σταθμισμένη τιμή προ ΦΠΑ ανά λίτρο έχει αυξηθεί από 1,04 ευρώ ανά λίτρο στα 1,25 ευρώ ανά λίτρο, καταγράφοντας αύξηση 20%.

Νέα πρόστιμα για πλασματικές εκπτώσεις

Με αμείωτη ένταση συνεχίζονται οι έλεγχοι για αθέμιτη κερδοφορία και πλασματικές εκπτώσεις από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του υπουργείου Ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ) και η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή προχωρούν σε εκτεταμένους ελέγχους, προκειμένου να εντοπίσουν φαινόμενα κερδοσκοπίας και παραπλάνησης των καταναλωτών.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «R», τις αμέσως επόμενες ημέρες αναμένεται να ανακοινωθούν και νέα πρόστιμα σε περίπου πέντε επιχειρήσεις λιανικής πώλησης, που διαθέτουν φυσικά ή ηλεκτρονικά καταστήματα, για πλασματικές εκπτώσεις. Δηλαδή, για εκπτώσεις που είχαν κάνει αφού πρώτα είχαν αυξήσει τις τιμές των προϊόντων. Σημειώνεται ότι οι έλεγχοι για πλασματικές εκπτώσεις αναμένεται να ενταθούν ακόμη περισσότερο από σήμερα, οπότε και κάνουν «πρεμιέρα» οι χειμερινές εκπτώσεις, οι οποίες θα διαρκέσουν έως τις 29 Φεβρουαρίου. Σε αυτό το διάστημα, όπως τονίζει κυβερνητικός αξιωματούχος, θα πραγματοποιηθούν χιλιάδες έλεγχοι και θα επιβληθούν υψηλά πρόστιμα, όπου χρειαστεί, προσθέτοντας ότι στις επιχειρήσεις στις οποίες έχουν ήδη επιβληθεί πρόστιμα δεν παρατηρούνται νέες παραβάσεις της νομοθεσίας.

Παράλληλα, θα συνεχιστούν οι έλεγχοι και στο μέτωπο της ακρίβειας και ειδικότερα για αθέμιτη κερδοφορία. Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Ανάπτυξης έχει παρατείνει μέχρι τις 30 Ιουνίου το μέτρο με το οποίο μπαίνει πλαφόν στο περιθώριο κέρδους βασικών προϊόντων, όπως είναι τα τρόφιμα, που δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο σε σχέση με αυτό που ίσχυε τον Δεκέμβριο του 2021. Μάλιστα, ο Κ. Σκρέκας έχει επισημάνει ότι, αν χρειαστεί, θα υπάρξει και νέα επέκταση του μέτρου και μετά τις 30 Ιουνίου.