Το «Σύνταγμα» αποτρέπει τις συγκρούσεις

Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*

Το «Σύνταγμα» δρα τελικά προς το συμφέρον της επιχείρησης δημιουργώντας περιβάλλον (σχεδόν…) απόλυτης σαφήνειας, η οποία απουσιάζει από τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Η σαφήνεια είναι αυτή που ανανεώνει τη δέσμευση της διοίκησης και των μετόχων, έναντι των στόχων (μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων) της οικογενειακής επιχείρησης. Το «Σύνταγμα» παρέχει στα μέλη της οικογένειας το όραμα, που ενισχύει την αποφασιστικότητα και την αφοσίωση της ηγεσίας στην αποφασισμένη στρατηγική και στην ορθή διαχείριση της οικογενειακής επιχείρησης. Η διαδικασία της ανάπτυξης ενός οικογενειακού «Συντάγματος» ενισχύει τελικά την οικογενειακή αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της. Κάνει ουσιαστικά τους «κανόνες του παιγνιδιού» ξεκάθαρους. 

Το είδος και το περιεχόμενο του «Συντάγματος» αντανακλά με σαφήνεια ορισμένες θεμελιώδεις αξιώσεις για την επιχείρηση και την οικογένεια. Όλες οι οικογενειακές επιχειρήσεις ξεκινούν από κάπου… Δημιουργούν ένα «πρώτο» κείμενο! Με την πάροδο όμως του χρόνου, αντιλαμβάνονται ότι το «Σύνταγμα» είναι πολύ σημαντικό «εργαλείο» για τις σχέσεις της οικογένειας και της επιχείρησης. Αυτή οδηγεί στην απόκτηση ιδιαίτερης βαρύτητας γι’ αυτό, που επαληθεύεται και ισχύει τελικά για όλες τις οικογένειες που έφτιαξαν το δικό τους σύνταγμα και τις οδηγεί σε ένα πλήρες, επίσημο πλέον οικογενειακό «Σύνταγμα». Τελικά, από οποιαδήποτε οπτική κι αν το εξετάσει κανείς, είτε της οικογένειας, είτε της επιχείρησης, είτε της ιδιοκτησίας, καθώς η οικογένεια ξεκινά τη διαδικασία της δημιουργίας του δικού της «Συντάγματος», η μάθηση για τεκταινόμενα στην οικογενειακή και η εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της οικογένειας σταδιακά μεγαλώνουν. Μάλιστα, πολλές οικογένειες ενθαρρύνονται να κάνουν συνεχείς προσπάθειες, προκειμένου να αναπτύξουν πιο ισορροπημένα και πιο ολοκληρωμένα οικογενειακά «Συντάγματα», δημιουργώντας εν τέλει ένα «πλήρες» οικογενειακό «Σύνταγμα». Στο πλαίσιο αυτό, η εμπειρία μας λέει ότι ο ενθουσιασμός και η ενέργεια των μελών της οικογένειας για την οικογενειακή επιχείρηση αυξάνονται παράλληλα με την εμπειρία τους από τη συμμετοχή τους στην κατάρτιση ενός οικογενειακού «Συντάγματος». 

Το «Σύνταγμα» μιας οικογενειακής επιχείρησης, αφού τελικά αποτελεί μια ολοκληρωμένη έκφραση της φιλοσοφίας, των αρχών και των πολιτικών για το μέλλον, που εξισορροπούν και συνθέτουν την ευημερία της οικογένειας, των ιδιοκτητών και της επιχείρησης, συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο σημαντικών βημάτων για μία σωστή διαδοχή. Κι αυτό γιατί μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στο να διασφαλίσει το μέλλον της οικογενειακής επιχείρησης και να ενισχύσει την οικογενειακή συνοχή και την εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της οικογένειας.

Άλλωστε, έχει παρατηρηθεί ότι ολοένα και περισσότερες οικογένειες που είναι ιδιοκτήτριες επιχειρήσεων, εργάζονται για την υιοθέτηση ενός οικογενειακού «Συντάγματος»:

1. Για την ενοποίηση της οικογενειακής ιδιοκτησίας και τη δημιουργία μιας ευρείας και ισχυρής οικογενειακής δέσμευσης για το μέλλον της οικογενειακής επιχείρησης. 
2. Για τη δημιουργία μιας ισχυρής βάσης αρχών και κανόνων για την οικογενειακή επιχείρηση και για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των μη οικογενειακών διευθυντικών στελεχών και των συνεταίρων της προς την οικογένεια. 
3. Για τη διαμόρφωση των πραγματικών προσδοκιών για τους ρόλους των μελών της επόμενης γενιάς στην οικογενειακή επιχείρηση και τέλος,
4. Για την ενοποίηση της οικογένειας, αποτρέποντας παρούσες και μελλοντικές συγκρούσεις, που προκύπτουν, συνήθως από ανόητες ή/και από περιττές παρεξηγήσεις. 

Συμπληρωματικά με τα παραπάνω, θεωρούμε σκόπιμο να υπογραμμίσουμε ότι η υιοθέτηση «Συντάγματος» από οικογενειακές επιχειρήσεις μπορεί να είναι ακόμη και αρκετών αιώνων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η οικογένεια Mitsui, μια από τις παλαιότερες επιχειρηματικές οικογένειες στην Ιαπωνία, η οποία ελέγχει το 20% της αυτοκινητοβιομηχανίας και το 15% της βιομηχανίας ρούχων, συνέταξε το δικό της «Σύνταγμα» πριν το 1800. Η οικογένεια Muillez στη Γαλλία, η οποία σήμερα είναι μια παγκόσμια εμπορική εταιρεία, έχει επίσης το δικό της «Σύνταγμα», το οποίο μετρά περισσότερα από εκατό έτη ζωής. Και οι δυο οικογένειες έχουν πλέον μετόχους αρκετές εκατοντάδες μέλη της οικογένειας, τα οποία έχουν ξεκάθαρες οδηγίες για να μπορούν να κατανοούν τη δεοντολογία που διέπει τη λειτουργία της οικογένειας και τους κανόνες για τις σχέσεις των μελών μεταξύ τους.

*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»