Ενώ Ευρώπη και Αμερική επιστρατεύουν όσα μέσα διαθέτουν για να συγκρατήσουν τη λαίλαπα της πανδημίας και τον σαρωτικό αντίκτυπό της στις οικονομίες τους, βρίσκεται σε εξέλιξη το πλέον αιφνίδιο και επιζήμιο πλήγμα που έχει δεχθεί το παγκόσμιο εμπόριο τουλάχιστον στη διάρκεια ζωής μιας γενιάς. Oπως επισημαίνει σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, το προδίδουν τα αποκαρδιωτικά στοιχεία που καταφθάνουν από λιμάνια και κάθε είδους τερματικό εμπορικό σταθμό.
Αιτία είναι βέβαια τα δραστικά μέτρα που αναγκάζονται να λάβουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο για να ανακόψουν την εξάπλωση της επιδημίας, κλείνοντας από βιομηχανίες μέχρι εστιατόρια και καταστήματα λιανικής και προκαλούν, έτσι, παράλληλα μείωση της ζήτησης και της προσφοράς.
Ούτε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση της διετίας 2008-2009 δεν έχει ανακόψει σε τέτοιο βαθμό και τόσο ραγδαία το διεθνές εμπόριο όσο η πανδημία του κορωνοϊού, αλλά ούτε και καμία από τις μεγάλες κρίσεις που γνώρισε η ανθρωπότητα μέχρι τώρα, συμπεριλαμβανομένων των συνεπακόλουθων από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, της πετρελαϊκής κρίσης του 1973, αλλά ακόμη της Μεγάλης Υφεσης του 1929.
Ούτε καν ο καταστρεπτικός Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν προκάλεσε τέτοια αστραπιαία παράλυση στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και δεν επέβαλε σχεδόν απόλυτη σιωπή στις συνήθως θορυβώδεις μητροπόλεις του ανεπτυγμένου κόσμου κλείνοντας επιχειρήσεις και αναγκάζοντας τους καταναλωτές σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Γι’ αυτό και εμπνέει πολλούς να παραλληλίζουν την κατάσταση με συνθήκες πολέμου όπως το σχόλιο του Ρούπερτ Κούπμαν, κορυφαίου οικονομολόγου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που μιλώντας στο Bloomberg παρομοίωσε την πανδημία «με εμπόλεμη κατάσταση χωρίς την καταστροφή των έμβιων όντων». Τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου εμφανίζουν μια θλιβερή εικόνα κατάρρευσης του εμπορίου, αφού πρώτα κατέγραψαν ραγδαία μείωση των μεταφορών φορτίου στη διάρκεια των δύο μηνών πλήρους αποκλεισμού της κινεζικής οικονομίας. Και οι οικονομολόγοι προεξοφλούν πως η κατάσταση αυτή θα παραταθεί για όλο το πρώτο εξάμηνο.
Το μεγαλύτερο λιμάνι στον κόσμο, η πολύβουη Σαγκάη, κατέγραψε τον Φεβρουάριο μείωση των μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων κατά 20% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Τον ίδιο μήνα οι Αρχές του αμερικανικού λιμανιού Λονγκ Μπιτς ανέφεραν μείωση κατά 9,5% των μεταφορών φορτίου σε σύγκριση με τη αντίστοιχη περίοδο του 2019, ενώ η κίνηση εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι του Χονγκ Κονγκ έχει μειωθεί κατά 11%. Το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης, άλλωστε, το Ρότερνταμ, κατέγραψε «σημαντική» μείωση των φορτίων μέσα στους τρεις τελευταίους μήνες σύμφωνα με τον Λέον Βίλεμς, εκπρόσωπο της εταιρείας που το διαχειρίζεται. Ο ίδιος θεωρεί ιδιαίτερα πιθανό στο σύνολο του τρέχοντος έτους η κίνηση να είναι σαφώς μειωμένη σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια.
Την ίδια στιγμή, τα λιμάνια του Καναδά αναφέρουν «πρακτική διακοπή της δραστηριότητας» σε ό,τι αφορά τη μεταφορά φορτίου. Σύμφωνα με τον Μάικ Λέοναρντ, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της BC Maritime Employers Association, οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων, μεταξύ των οποίων και στον αντίκτυπο που είχε η επιδημία στις εισαγωγές από την Ασία.
Οπως σχολιάζει ο οικονομολόγος Φιλ Λεβί, πρώην οικονομικός σύμβουλος του Λευκού Οίκου, «βλέπουμε μια ραγδαία μείωση του εμπορίου, όμοια της οποίας δεν έχουμε ξαναδεί κυρίως εξαιτίας της ταχύτητας με την οποία σημειώνεται». Ο ίδιος δεν κρύβει την απαισιοδοξία του, καθώς διαπιστώνει πως ήδη τα στατιστικά στοιχεία θυμίζουν εκείνα της Μεγάλης Υφεσης και αυτό «σημαίνει πως οδεύουμε προς ένα νέο ρεκόρ».
Και βέβαια καίριο πλήγμα δέχεται η βιομηχανία ναυτιλιακών εταιρειών, που μεταφέρει περίπου το 80% των παγκόσμιων εμπορευμάτων από τα τρόφιμα και την ενέργεια μέχρι τις πρώτες ύλες και τα προϊόντα μεταποίησης. Απευθυνόμενη μέσω επιστολής προς την πελατεία της η μεγαλύτερη στον κόσμο ναυτιλιακή εταιρεία μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, η Moller-Maersk A/S, προεξοφλεί πως τις επόμενες εβδομάδες θα είναι μειωμένη η ζήτηση για τις υπηρεσίες της.
Επαναλαμβάνει, βέβαια, πως η επιδημία δεν την εμπόδισε να λειτουργεί και επισημαίνει πως «τα προϊόντα μεταφέρονται ακόμη στις αποθήκες μας από τους τερματικούς σταθμούς και τα εμπορικά δίκτυα», καθώς το 85% των υπαλλήλων γραφείου που απασχολεί εργάζεται από το σπίτι του.
Στα λιμάνια της Κίνας η δραστηριότητα επανέρχεται σταδιακά αλλά συχνά δεν βρίσκονται οι αναγκαίοι οδηγοί φορτηγών, ενώ είναι πολλές οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μεταφορικές εταιρείες, καθώς υφίστανται πλέον ενδελεχείς ελέγχους για να εγκριθεί η μεταφορά των προϊόντων τους.
