Ψηφίζεται το νομοσχέδιο για το ξέπλυμα χρήματος

Ένα ακόμη νομοσχέδιο για τη θωράκιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος οδεύει προς ψήφιση στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα.

Πρόκειται για την τροποποίηση του ν.4557/2018 (Α΄139) που αφορά στην πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και που ενσωματώνει την Οδηγία 2018/843 της ΕΕ.

Η επονονομαζόμενη 5η Οδηγία ισχύει στην ΕΕ από τις 10 Ιανουαρίου 2020 και στοχεύει στη θωράκιση όχι μόνο του χρηματοπιστωτικού, αλλά και του μη χρηματοπιστωτικού τομέα απέναντι σε  εγκληματικές δραστηριότητες ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Κεντρικός άξονάς της από τη μία πλευρά, είναι η δημιουργία Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων που έχει ως στόχο τη διαφάνεια των εταιρικών δομών και την αποτροπή κατάχρησής τους για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, με την Οδηγία διασφαλίζεται ο έλεγχος των πολιτικώς εκτεθειμένων προσώπων, καθώς η Οδηγία υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να συντάξουν λίστες με τα πρόσωπα που κατέχουν δημόσιες θέσεις, ώστε να διευκολύνεται ο αποτελεσματικός έλεγχός τους.

Από την άλλη πλευρά, με την Οδηγία και τον νόμο που θα την ενσωματώσει στο ελληνικό δίκαιο, "εποπτεύεται", για πρώτη φορά, το μη χρηματοπιστωτικό σύστημα και η αγορά των κρυπτονομισμάτων. Το εικονικό νόμισμα, όπως οι πλατφόρμες ανταλλαγής bitcoin και οι φορείς παροχής πορτοφολιού θα υποχρεούνται να ελέγχουν ποιοι είναι οι πελάτες τους, τερματίζοντας την ανωνυμία που σχετίζεται με αυτές τις ανταλλαγές.

Ειδικότερα, το νομοσχέδιο για το ξέπλυμα χρήματος που πρόκειται να ψηφιστεί την ερχόμενη εβδομάδα:

-Ενισχύει τη διαφάνεια των εταιρικών δομών, διασφαλίζοντας τη δημόσια πρόσβαση σε ένα Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων.

-Περιορίζει την ανωνυμία που περιβάλλει τα ψηφιακά νομίσματα και τις υπηρεσίες θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών, επιβάλλοντας την εγγραφή των σχετικών παρόχων σε ειδικό μητρώο και προβλέποντας την άσκηση εποπτείας.

-Παρέχει δυνατότητα στην εθνική Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες) να έχει πρόσβαση σε μεγαλύτερο εύρος πληροφοριών κατά την άσκηση των καθηκόντων της.

-Ορίζει κριτήρια και δικλείδες ασφαλείας σχετικά με συναλλαγές από και προς τρίτες χώρες τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χαρακτηρίσει ως υψηλού κινδύνου.

-Θεσπίζει Μητρώα Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών ως κεντρικό αυτοματοποιημένο μηχανισμό για την έγκαιρη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα των κατόχων τραπεζικών λογαριασμών και λογαριασμών πληρωμών.

-Προβλέπει στενότερη και πιο συστηματική συνεργασία των αρχών προληπτικής εποπτείας και των αντίστοιχων αρχών εποπτείας για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος, τόσο μεταξύ τους όσο και με τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές.

Σημειώνεται ότι ο νόμος για το ξέπλυμα χρήματος πρόκειται να ψηφιστεί τη στιγμή που δύο σημαντικά θέματα βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ.

Πρόκειται, καταρχάς, για την ενίσχυση των εποπτικών Αρχών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου σημειώνεται έντονη κινητικότητα για το ποιος φορέας θα έχει την αρμοδιότητα εποπτείας για το ξέπλυμα χρήματος. Τον ρόλο αυτό φαίνεται να "διεκδικούν" η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority, EBA), ο SSM, αλλά και μία νέα ανεξάρτητη Αρχή που θα δημιουργηθεί για το ξέπλυμα χρήματος. Την τρίτη επιλογή στηρίζει η ελληνική πλευρά.

Το δεύτερο θέμα είναι η ρύθμιση και η εποπτεία της αγοράς των κρυπτοστοιχείων (στην πράξη, δεν είναι ακραιφνώς νομίσματα ώστε να εποπτεύονται από Κεντρική Τράπεζα, ούτε αμιγώς assets για να εμπίπτουν στην εποπτεία Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς).