"Πρωταθλήτρια" η Ελλάδα στις υπερδανεισμένες επιχειρήσεις

Σε περιόδους κρίσεων, ανασύρεται από το συρτάρι ένα διαχρονικό ερώτημα, που αγγίζει όχι μόνο την ελληνική, αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Και αυτό δεν είναι άλλο από το πόσο ηθικό είναι να αποσωληνώσει κάποιος τις εταιρίες «ζόμπι».

Δηλαδή εκείνες τις επιχειρήσεις που ενώ είναι υπερδανεισμένες και δεν έχουν καμία πιθανότητα επιβίωσης, διατηρούνται στον "αναπνευστήρα" υπό την απειλή να υπάρξουν συστημικοί κλυδωνισμοί και να χαθούν θέσεις εργασίας.

Ωστόσο σε περιόδους χρηματοπιστωτικών κρίσεων ελλοχεύει ο κίνδυνος να υπάρξει ντόμινο πτωχεύσεων σε κομβικής σημασίας κλάδους, που θα απειλήσει να τινάξει στο σύστημα στον αέρα.

Απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα δεν έχει δοθεί συντονισμένα, σε καμία από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού και όσο αυτή η κατάσταση διατηρείται, τόσο θα συνεχίσουν οι εταιρίες αυτές να στερούν παραγωγικούς πόρους από το σύστημα προκειμένου να επιμηκύνουν τον θνησιγενή τους βίο.

Στο όριο το 12% των επιχειρήσεων  

Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση μελέτη της Bank for International Settlements (BIS) που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2018, για τις επιχειρήσεις - ζόμπι, η οποία περιελάβανε τον έλεγχο 32.000 εισηγμένων επιχειρήσεων σε 14 ανεπτυγμένες οικονομίες, προέκυψε το εξής άκρως ενδιαφέρον συμπέρασμα:

Το 12% εξ αυτών λειτουργούσαν για τουλάχιστον 10 χρόνια και είχαν δείκτη κάλυψης τόκων (interest coverage ratio) κάτω από 1.0 για τρία συνεχόμενα χρόνια.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις δεν είχαν αρκετά έσοδα για να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και βέβαια δεν γίνεται κανένας λόγος να έχουν την δυνατότητα να καλύψουν τις άλλες δαπάνες τους και να βγάλουν κέρδος.

Κάτω από το χαλί το πρόβλημα

Πως όμως αντιδρούν οι τράπεζες και οι δανειστές στο σύνολό τους σε μία τέτοια κατάσταση; Προκειμένου λοιπόν να αποφύγουν πιθανές ζημιές, υιοθέτησαν τη λογική της επέκτασης στην λήξη των δανείων, κρύβοντας ουσιαστικά το πρόβλημα κάτω από το χαλί και υποκρίνονται απέναντι στο ίδιο τους τον εαυτό, ότι θα αποπληρωθούν τα δάνεια στο άμεσο μέλλον.

Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, οι εν λόγω επιχειρήσεις ζόμπι, έχοντας στο τιμόνι κάποιον χαρισματικό επικεφαλής, έπειθαν τους δανειστές ότι … το καράβι μπορεί να στρίψει και να ανατραπεί η εικόνα.

Η ανεργία το μεγάλο ηθικό δίλημμα 

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι κανείς δεν θέλει να χρεωθεί, το να ρίξει στην ανεργία πολλούς ανθρώπους. Όμως, η διατήρηση των εταιρειών ζόμπι εν ζωή μειώνει την παραγωγικότητα σ’ ολόκληρη την οικονομία και πληγώνει τις υγιείς επιχειρήσεις που αντιμετώπιζαν άνισο ανταγωνισμό, σύμφωνα με τη μελέτη της BIS.

Μία άλλη έρευνα που έχει γίνει από την Bank of America την περίοδο της κορύφωσης της ενεργειακής κρίσης, ανέφερε ότι στην κορυφή των εταιριών ζόμπι ή όπως χαρακτηριστικά όπως τις αναφέρει των «ζωντανών νεκρών» βρίσκονται οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Και αυτό διότι το κόστος του φυσικού αερίου ανάγκασε πολλές εταιρείες να σταματήσουν την παραγωγή.

Μάλιστα οι αναλυτές της BofA αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη ενδεχομένως θα αυξήσει τις εταιρείες ζόμπι σε βασικές οικονομίες τόσο της Ευρωζώνης όσο και στη Βρετανία, όπου αρκετές εταιρείες δείχνουν ιδιαίτερα ευάλωτες.

Πριν την πανδημία και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε φουντώσει η συζήτηση, να ξεκινήσει συντονισμένα ο ελεγχόμενος «θάνατος» αυτών των επιχειρήσεων, έτσι ώστε να δοθεί ανάσα στις βιώσιμες εταιρίες, να ενισχυθεί ο υγιής ανταγωνισμός και βέβαια να αποδεσμευθούν πόροι που θα στηρίξουν την επόμενη ημέρα επιχειρήσεων, που και σχέδιο έχουν και προοπτική διαθέτουν.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά την πανδημία και από την ενεργειακή κρίση και  δημιούργησαν ένα περιβάλλον που ουσιαστική δίνει παράταση ζωής σε αυτές τις επιχειρήσεις.

Η Ελλάδα πρωταθλήτρια στις επιχειρήσεις - ζόμπι

Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσιο σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ. Η χώρα μας είναι «πρωταθλήτρια», με ποσοστό των εταιριών «ζόμπι» να ανέρχονται στο 16% του συνόλου. Η απόσταση μάλιστα με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι μάλλον χαώδης, αφού στην δεύτερη θέση βρίσκονται Ιταλία και Βουλγαρία με μόλις 10%.

Αναλυτές μάλιστα σημειώνουν ότι τα εν λόγω στοιχεία είναι πολύ πιθανό να θεωρούνται ξεπερασμένα και σίγουρα υποτιμημένα, αφού αφορούν τις συνθήκες στην χώρα προ της πανδημίας και προ της ενεργειακής κρίσης και ως φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων θεωρείται ότι το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί σημαντικά.