Μείωση Μετοχικού Κεφαλαίου: Η (αναποτελεσματική) προστασία των δανειστών

Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας ασχοληθήκαμε με την έννοια της μείωσης του μετοχικού κεφαλαίου και τις διακρίσεις της˙ σε επόμενη αρθρογραφία μας με την ακολουθητέα διαδικασία, τις τεχνικές και τις προϋποθέσεις της. Εδώ θα μας απασχολήσει το θέμα της μείωσης από μια κρίσιμη, λίγο διαφορετική όμως, σκοπιά: εκείνη της προστασίας των δανειστών. Επίσης τα (έννομα) αποτελέσματα και η (αν)αποτελεσματικότητά της. 

 Η Προστασία Των Δανειστών

Εφόσον τηρηθούν οι προϋποθέσεις του νόμου για τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ, γεννάται αξίωση, ενός εκάστου μετόχου (στις περιπτώσεις, κατά βάση, της πραγματικής μείωσης), για την καταβολή του προϊόντος που του αναλογεί. Η καταβολή αυτή, όμως, δεν είναι δυνατό να λάβει χώρα πριν παρέλθει, άκαρπη, η προθεσμία υποβολής αντιρρήσεων των δανειστών ή (εφόσον τέτοιες υποβληθούν) αφού τηρηθούν όσα ο νόμος ορίζει.

Δικαιούχοι υποβολής τους είναι, καταρχάς, οι δανειστές των οποίων οι απαιτήσεις έγιναν ληξιπρόθεσμες πριν τη δημοσιοποίηση της απόφασης της ΑΕ για τη μείωση του μετοχικού της κεφαλαίου (βλ. προηγούμενη  αρθρογραφία μας). 

Δεν είναι, κατά τούτο, δυνατό να λάβει χώρα οποιαδήποτε καταβολή στους μετόχους της ΑΕ από ενδεχόμενη μείωση του μετοχικού της κεφαλαίου, πριν την παρέλευση της, αμέσως στη συνέχεια, αναφερόμενης προθεσμίας˙ το σημαντικότερο: πριν ολοσχερώς εξοφληθούν ή, έστω, διακανονισθούν οι απαιτήσεις των δανειστών που θα υποβάλλουν τέτοιες. 

Η υποβολή αντιρρήσεων διενεργείται εντός 40 ημερών από την ανάρτηση στο Γ.ΕΜ.Η. της εταιρικής απόφασης για τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου (βλ. προηγούμενη αρθρογραφία μας). Ευκταίο να λαμβάνει χώρα εγγράφως-με εξώδικη επιστολή. 

 (Και) οι δανειστές, όμως, της ΑΕ με μη ληξιπρόθεσμες αξιώσεις δικαιούνται να υποβάλλουν αντιρρήσεις (με επίκληση κινδύνου για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους) εντός 30 ημερών από την ανάρτηση στο Γ.ΕΜ.Η. της εταιρικής απόφασης για τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου. 

Η νομοθετική ρύθμιση για την επίλυση των διαφορών που απορρέουν από τις αντιρρήσεις των δανειστών, φαίνεται να καταλαμβάνει μόνο εκείνους με μη ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις. Ερμηνευτικά, πάντως, και εκείνους με ληξιπρόθεσμες.

Έννομα Αποτελέσματα 

Τυχόν μη συμμόρφωση με τις προϋποθέσεις του νόμου, μπορούν να επικαλεστούν, μόνον, οι δανειστές που υπέβαλαν αντιρρήσεις. Οι ωφελούμενοι μέτοχοι υποχρεούνται, στην περίπτωση αυτή, να επιστρέψουν το ποσό που εισέπραξαν από την ΑΕ. 

Ο νόμος δεν θεσπίζει ειδική ευθύνη του ΔΣ σε περίπτωση άκυρης καταβολής. Ενδέχεται, ωστόσο, να στοιχειοθετείται αδικοπρακτική ευθύνη των μελών του ή/και των μετόχων που ωφελήθηκαν. 

Τυχόν αντιρρήσεις των δανειστών, στο πλαίσιο που προαναφέρθηκε, δεν επηρεάζουν την προηγηθείσα απόφαση για τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου. 

Είναι δεδομένο πως οι δανειστές της ΑΕ (με ληξιπρόθεσμες, ή μη, απαιτήσεις) έχουν ανάγκη προστασίας σε περίπτωση μείωσης του μετοχικού της κεφαλαίου. Ο νομοθέτης δεν θα ήταν δυνατό να μην τους την παράσχει. Η προστασία όμως είναι, σε πρακτικό επίπεδο, αμφιλεγόμενη. Ποιος δανειστής, άραγε, εξαντλεί ένα τμήμα, έστω, του χρόνου του στην αναζήτηση του ενδεχόμενου, η οφειλέτριά του ΑΕ να έχει προχωρήσει σε μείωση του μετοχικού της κεφαλαίου (και απόδοσή του στους μετόχους) με σκοπό να τον καταδολιεύσει; Δεδομένου όμως ότι αυτό είναι το μόνο μέσο που του παρέχεται από το νόμο, ο δανειστής της ΑΕ τούτο, ακριβώς, οφείλει: να βρίσκεται, δηλ., σε συνεχή εγρήγορση.-

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή