Μειώνεται η ανεργία, αλλά οι θέσεις εργασίας είναι ... στάσιμες

Με 1.123.990 ανέργους και 3.648.565 απασχολούμενους έκλεισε το δ’ τρίμηνο του 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή για την εξέλιξη της ανεργίας και της απασχόλησης κατά την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2016. 

Το ποσοστό της ανεργίας μειώθηκε από το 24,4% που ήταν στο δ’ τρίμηνο του 2015 στο 23,6% κατά το δ’ τρίμηνο του 2016, ενώ η απασχόληση αυξήθηκε οριακά κατά μόλις 0,2% συγκριτικά με το δ’ τρίμηνο του 2015.

Συγκριτικά με το γ’ τρίμηνο του 2016, η ανεργία παρουσίασε αύξηση από το 22,6% στο 23,6%, ενώ ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 2,9%, κάτι όμως που οφείλεται κυρίως στον παράγοντα εποχικότητας καθώς το γ’ τρίμηνο (διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου) η απασχόληση είναι αυξημένη λόγω τουρισμού. Έτσι και η απασχόληση στο δ’ τρίμηνο παρουσίασε μείωση κατά 2,4% σε σχέση με το γ’ τρίμηνο.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι παρά τη μείωση της ανεργίας από το δ’ τρίμηνο του 2015 στο δ’ τρίμηνο του 2016, δεν παρατηρείται αντίστοιχη αύξηση της απασχόλησης. Ο αριθμός των απασχολούμενων ήταν 3,641 εκατομμύρια άτομα στο δ’ τρίμηνο του 2015 και αυξήθηκε οριακά κατά περίπου 6.900 άτομα στο δ’ τρίμηνο του 2016. Στο ίδιο διάστημα ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 50.503 άτομα. 

Η εξήγηση που δίδεται είναι η «μετακίνηση» αρκετών χιλιάδων ανέργων όχι στην απασχόληση, αλλά στο οικονομικά μη ενεργό κομμάτι του πληθυσμού. Οικονομικά μη ενεργός είναι είτε ο συνταξιούχος είτε το πρόσωπο που δηλώνει στους ερευνητές της ΕΛΣΤΑΤ ότι δεν αναζητά εργασία. 

Ουσιαστικά δεν είναι ούτε άνεργος ούτε απασχολούμενος.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «μετακινήσεις» από την ανεργία στην απασχόληση και το ανάποδο ή από την απασχόληση στο οικονομικά μη ενεργό κομμάτι του πληθυσμού και αντιστρόφως. Έτσι:

1. Κατά το δ’ τρίμηνο του 2016 βρήκαν απασχόληση 147.282 άτομα τα οποία δήλωσαν ότι ήταν άνεργα πριν από ένα έτος.

2. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα 49.854 άτομα μετακινήθηκαν από τον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό σε θέσεις απασχόλησης.

3. 107.801 άτομα τα οποία πριν από έναν χρόνο ήταν απασχολούμενα, σήμερα είναι άνεργα.

4. 50.389 άτομα που ήταν απασχολούμενα είναι πλέον οικονομικά μη ενεργά. Ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο ένας απασχολούμενος γίνεται οικονομικά μη ενεργός είναι η συνταξιοδότηση.

Ανά τομέα οικονομίας

Εξετάζοντας την εξέλιξη του αριθμού των απασχολούμενων ανά τομέα της οικονομίας, προκύπτει ότι στον πρωτογενή τομέα υπάρχει μείωση 1,7% στον αριθμό των απασχολούμενων σε σχέση με το δ’ τρίμηνο του 2015. Στον δευτερογενή τομέα παρατηρείται αύξηση 2,4% στον αριθμό των απασχολούμενων και στον τριτογενή τομέα αύξηση 0,1%.

Ο κλάδος με τη μεγαλύτερη απασχόληση στη χώρα κατά το δ’ τρίμηνο του 2016 ήταν το χονδρικό και το λιανικό εμπόριο με 660,3 χιλιάδες απασχολούμενους (από 667,5 χιλιάδες στο τέταρτο τρίμηνο του 2015). Στον κλάδο της γεωργίας, της αλιείας και της δασοκομίας απασχολούνται 445 χιλιάδες άτομα, ενώ στη μεταποίηση 346,1 χιλιάδες άτομα. Στη μεταποίηση η απασχόληση φτάνει στις 346,1 χιλιάδες άτομα. Στη δημόσια διοίκηση και στην άμυνα, όπως επίσης και στην υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση, απασχολούνται 335,6 χιλιάδες άτομα και στον τουρισμό (δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης) 328,8 χιλιάδες άτομα. Σημαντικός είναι και ο κλάδος με τις δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας και κοινωνικής μέριμνας όπου καταγράφεται απασχόληση 218,4 χιλιάδων ατόμων.

Ημιαπασχόληση και ηλικιακές ομάδες

Η ανάλυση της ανεργίας με βάση την ηλικία αναδεικνύει και για την περίοδο του δ’ τριμήνου 2016 ως μείζον πρόβλημα την αύξηση των ποσοστών στις ηλικίες άνω των 44 ετών. Έτσι, η ανεργία στην ηλικιακή ομάδα 45-64 αυξήθηκε από το 19% στο δ’ τρίμηνο του 2015 στο 19,4% στο δ’ τρίμηνο του 2016, παρά το γεγονός ότι στην ίδια περίοδο ο συνολικός δείκτης της ανεργίας μειώθηκε αισθητά από το 24,4% στο 23,6%.

Αύξηση ανεργίας (αν και σε απόλυτο νούμερο ο αριθμός των ανέργων δεν είναι μεγάλος) παρατηρείται και στα άτομα άνω των 65 ετών. Η ανεργία από το 10% στο δ’ τρίμηνο του 2015 αυξήθηκε στο 13,8% στο δ’ τρίμηνο του 2016. Η μείωση του συνολικού δείκτη οφείλεται στη σημαντική αποκλιμάκωση που κατέγραψε η ΕΛΣΤΑΤ στα άτομα ηλικίας κάτω των 44 ετών.

Ειδικότερα, το ποσοστό για τους νέους κάτω των 24 ετών μειώθηκε από το 49% στο 45,2%, στα άτομα ηλικίας από 25 έως 29 περιορίστηκε από το 37,4% στο 33,6%, ενώ στην ηλικιακή ομάδα 30 έως 44 η ανεργία περιορίστηκε από το 23,2% στο 22,6%.

Το ποσοστό της μερικής απασχόλησης ανέρχεται στο 10,3% του συνόλου των απασχολούμενων. Από το υποσύνολο αυτό των εργαζομένων, το 67% έκανε αυτή την επιλογή διότι δεν μπόρεσε να βρει πλήρη απασχόληση, το 8,5% για άλλους προσωπικούς ή οικογενειακούς λόγους, το 4,5% γιατί εκπαιδεύεται, το 3,1% διότι φροντίζει μικρά παιδιά ή εξαρτώμενους ενήλικες και το 16,9% για διάφορους άλλους λόγους.

Το ποσοστό των μισθωτών, το οποίο εκτιμάται σε 65,8% του συνόλου των απασχολούμενων, εξακολουθεί να είναι το χαμηλότερο σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία ανέρχεται στο 83,9% του συνόλου των απασχολούμενων.