Κραχ στο πετρέλαιο: Πώς φτάσαμε ως εδώ;

Σφυροκόπημα εξακολουθούν να δέχονται οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου από τη βουτιά στην κατανάλωση λόγω της πανδημίας. Στις ΗΠΑ το αμερικανικό αργό (WTI) για παράδοση Μαΐου βούλιαξε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1946 καθώς η κατανάλωση είναι τόσο μικρή που δεν υπάρχει πλέον διαθέσιμος χώρος για αποθήκευση πετρελαίου. Οι τιμές για τα συμβόλαια αυτά όχι μόνο μηδενίστηκαν αλλά έφτασαν στα πρωτοφανή επίπεδα όλων των εποχών - μείον 37 δολάρια - πριν να ανακάμψουν κάπως. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά οι παραγωγοί πλήρωναν τους αγοραστές να πάρουν από τα χέρια τους το πετρέλαιο που δεν μπορούν να αποθηκεύσουν.

Οι τιμές του WTI για παράδοση τον Ιούνιο την Τρίτη υποχώρησαν 17%, στα 17 δολάρια το βαρέλι, και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει εάν θα δεχτούν ακόμη ισχυρότερο πλήγμα. Βουτιά 18% έκανε και το πετρέλαιο μπρεντ που έσπασε το φράγμα των 20 δολαρίων και διαμορφώθηκε σε χαμηλά 12 ετών προτού ανακάμψει ελαφρά στη συνέχεια.

Είναι ενδεικτικό ότι η κυβέρνηση Τραμπ εξετάζει ακόμη και να πληρώσει παραγωγούς να μην εξορύξουν άλλο πετρέλαιο ώστε να τους προστατεύσει από τις συνθήκες της αγοράς μέχρι να ανακάμψουν οι τιμές. Την ίδια στιγμή ανησυχία επικρατεί στις υπόλοιπες αγορές λόγω της κατάστασης ενώ πιέσεις έχουν αρχίσει να δέχονται νομίσματα πετρελαιοπαραγωγών χωρών, όπως το ρούβλι, που υποχωρούσε κατά 1,7%, στο 76,85 έναντι του δολαρίου.

Γιατί όμως ένας παραγωγός πληρώνει έναν αγοραστή για να πάρει το πετρέλαιό του;

Για ορισμένους παραγωγούς στις ΗΠΑ είναι προτιμότερο να πουλήσουν με ζημιά παρά να αναγκαστούν να σταματήσουν συνολικά την παραγωγή ή να πληρώσουν μεγάλα ποσά για να αποθηκεύσουν πετρέλαιο σε εγκαταστάσεις που ξεμένουν από χώρο και έχουν ανεβάσει τις τιμές. Με τον τρόπο αυτό οι παραγωγοί στοιχηματίζουν ότι θα μπορέσουν να μείνουν σε λειτουργία ενώ άλλοι τοπικοί ανταγωνιστές τους κλείνουν. Εάν κλείσουν πετρελαιοπηγές, μετά το κόστος για να λειτουργήσουν είναι πολύ μεγαλύτερο από το να έμεναν ανοικτές, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος να μείνουν μόνιμα κλειστές. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, στην αγορά έχουν μπει παίκτες που αγοράζουν φθηνά το πετρέλαιο χωρίς να έχουν πρόθεση να παραλάβουν τα φορτία που αγοράζουν, αλλά με την προοπτική να πουλήσουν στη συνέχεια σε υψηλότερη τιμή και να βγάλουν χρήματα.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τους καταναλωτές;

Οσο πέφτουν οι τιμές οι καταναλωτές μπορούν να αγοράζουν πιο φθηνά καύσιμα όπως η αμόλυβδη. Ηδη οι τιμές έχουν πιεστεί αρκετά προς τα κάτω λόγω της πτώσης. Πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα κινηθεί βραχυπρόθεσμα η αγορά πετρελαίου καθώς δεν αποκλείεται ξαφνικό μεγάλο άλμα όταν θα αρχίσει να αντιμετωπίζεται η πανδημία. Συνήθως χρειάζεται περίπου μία εβδομάδα για να φανεί στην αντλία η αλλαγή στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, αν και πολλά εξαρτώνται από το πόσους φόρους βάζει το κράτος στην τελική τιμή.

Τι απέγινε η συμφωνία του ΟΠΕΚ+ για στήριξη τιμών;

Ο ΟΠΕΚ, η Ρωσία και άλλες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες (ΟΠΕΚ+) συμφώνησαν να μειώσουν την παραγωγή από 10 έως 20 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Ομως η μείωση στη ζήτηση έχει ξεπεράσει τα 30 εκατ. βαρέλια, με αποτέλεσμα να ζητούνται σήμερα στην αγορά μόνο 70 εκατ. βαρέλια την ημέρα ή ακόμη και λιγότερα.

Πώς λειτουργούν τα συμβόλαια αγοράς πετρελαίου στην αγορά;

Τα συμβόλαια αγοράς σημαίνουν ότι ένας αγοραστής κλειδώνει μια συγκεκριμένη τιμή για πετρέλαιο με παράδοση σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Μπορεί όμως κάποιος να πουλήσει σε τρίτον προτού του παραδοθεί το πετρέλαιο με στόχο να βγάλει χρήματα από μια άνοδο τιμής ή να χάσει λιγότερα χρήματα από μια πτώση, επειδή σε αυτή την αγορά όπως και στις μετοχές και στα ομόλογα δραστηριοποιούνται και αμιγώς κερδοσκόποι. Αυτό έγινε και με τα συμβόλαια Μαΐου. Οι συναλλαγές σε τέτοια συμβόλαια έληγαν χθες και για τον λόγο αυτό τις τελευταίες μέρες πολλοί προτίμησαν να ξεφορτωθούν το πετρέλαιο που είχαν αγοράσει επειδή δεν ήθελαν να το παραλάβουν. Ενας από τους λόγους ήταν ότι δεν είχαν πλέον πού να το αποθηκεύσουν, καθώς όπως υπολογίζεται σε περίπου δέκα μέρες, εάν δεν αλλάξει κάτι, δεν θα υπάρχουν άλλοι διαθέσιμοι αποθηκευτικοί χώροι, τουλάχιστον στις ΗΠΑ.

Τι συμβαίνει με τους αποθηκευτικούς χώρους;

Οι αγοραστές συνήθως αποθηκεύουν το πετρέλαιο προτού παραδοθεί στον τελικό πελάτη, αφού αυτό γίνεται σταδιακά, κυρίως με τάνκερ. Μόνο στις ΗΠΑ η πανδημία έχει προκαλέσει μείωση της ζήτηση καυσίμων και αύξηση στη χρήση αποθηκευτικών χώρων κατά 50%, επειδή οι παραγωγοί δεν θέλουν να κλείσουν τις πετρελαιοπηγές τους.

Μόνο στο Κάσινγκ της Οκλαχόμα που αποτελεί κόμβο - κλειδί για διακίνηση του πετρελαίου WTI, τον Φεβρουάριο βρίσκονταν αποθηκευμένα 55 εκατ. βαρέλια, με τη συνολική χωρητικότητα να μην ξεπερνά τα 76 εκατ. βαρέλια σύμφωνα με τις Αρχές των ΗΠΑ.