Κόκκινα δάνεια: Αλλαγές στα κριτήρια για τους ευάλωτους, ζητούν οι servicers

Αλλαγές και βελτιώσεις σε δύο άξονες, ζητούν οι εταιρείες διαχείρισης, εν όψει την κατάθεσης του χρηματοπιστωτικού νομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών που θα περιλαμβάνει διατάξεις για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, τις υποχρεώσεις των servicers αναφορικά με την ενημέρωση των οφειλετών και τη χορήγηση δανείων από  μη τραπεζικά ιδρύματα.

Τι υποστηρίζουν οι servicers

Ειδικότερα οι servicers υποστηρίζουν ότι στον Εξωδικαστικό (και κατ’ επέκταση το ενδιάμεσο πρόγραμμα μέχρι να ιδρυθεί ο Φορέας Ακινήτων ) θα πρέπει μεγαλώσει η περίμετρος των ευάλωτων με αύξηση των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων που είναι  χαμηλά και πρέπει να πληρούνται σωρευτικά αλλά και να προστεθούν – θεσμοθετηθούν και κοινωνικά κριτήρια, με στόχο να αυξηθούν οι ρυθμίσεις . 

Και  ενδεχομένως, σύμφωνα με κάποια στελέχη  να πρέπει να  ληφθούν υπόψη – με κάποιο τρόπο και κοινωνικά κριτήρια, τα οποία μπορεί να επηρεάζουν αντικειμενικά και καθοριστικά  τη δυνατότητα του οφειλέτη να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.

Επιφυλακτικό το ΥΠΟΙΚ

Ωστόσο αν και η συζήτηση περί αύξησης των κριτηρίων ευαλωτότητας δεν είναι νέα, με το σχετικό αίτημα να διατυπώνεται μετ ‘επιτάσεως από τους ίδιους τους δανειολήπτες, το οικονομικό επιτελείο είναι τουλάχιστον επιφυλακτικό σε μια τέτοια προοπτική καθώς θα συμπαρέσυρε και σειρά άλλων επιδομάτων. Στην επιχειρηματολογία διατήρησης των κριτηρίων προστίθεται αυτό της φοροδιαφυγής και της χαμηλής ανταπόκρισης σε προγράμματα που αφορούν ευάλωτους, όπως το ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας μέχρι να ιδρυθεί ο Φορέας Ακινήτων και επιδότησης επιτοκίου για τους ενήμερους δανειολήπτες με στεγαστικό κυμαινόμενου επιτοκίου.

Μάλιστα σε ότι αφορά το τελευταίο τα κριτήρια ένταξης διευρύνθηκαν κατά 30% ώστε να αυξηθούν οι δικαιούχοι χωρίς ωστόσο να αυξηθεί σημαντικά η ζήτηση.

Τα εισοδηματικά κριτήρια

Υπενθυμίζεται ότι το εισοδηματικό κριτήριο για την ευαλωτότητα ξεκινά από τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και φτάνει μέχρι τις  21.000 ευρώ για νοικοκυριά αποτελούμενο από 5 μέλη και πάνω ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρια μέλη.  Σε ότι αφορά την ακίνητη περιουσία η συνολική φορολογητέα αξία  (όπως προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ) δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό ποσό που φτάνει μέχρι τις  180.000 ευρώ βάσει των μελών του νοικοκυριού.  Το όριο καταθέσεων, μετοχών, ομολόγων φτάνει μέχρι τις 21.000 ευρώ για νοικοκυριό με 5 μέλη ή μονογονεϊκή οικογένεια με τρια μέλη.

Ετσι, αν για παράδειγμα ένα νοικοκυριό με τρία μέλη έχει εισόδημα 15.000 ευρώ αλλά η ακίνητη περιουσία του είναι 150.000 (πρώτη κατοικία, σπίτι στο χωριό) και καταθέσεις 4.000 ευρώ δεν χαρακτηρίζεται «ευάλωτο» καθώς δεν πληροί σωρευτικά το σύνολο των κριτηρίων καθώς ξεπερνά το εισοδηματικό όριο των 14.000 ευρώ.

Ο δεύτερος άξονας βελτιώσεων που ζητούν οι servicers είναι επί των αλλαγών στον Εξωδικαστικό που προωθεί το υπουργείο υπουργείο Οικονομικών με επίκεντρο τους ευάλωτους και την υποχρεωτική αποδοχή της ρύθμισης που βγάζει ο αλγόριθμος για τους ευάλωτους.

Όπως έχει γράψει η «Η» οι εταιρείες διαχείρισης ζητούν η συμφωνία ρύθμισης να αποτελεί εκτελεστό τίτλο να έχει δηλαδή νομικές συνέπειες όταν δεν τηρείται η ρύθμιση, όπως ισχύει και στην διαδικασία της διαμεσολάβησης αλλά και προβλεπόταν στον νόμο 4605/2019. Εκτιμούν ότι ο εκτελεστός τίτλος θα λειτουργούσε σαν «μαστίγιο» για την τήρηση της ρύθμισης και θα μείωνε δραστικά – πάνω από το μισό – το ποσοστό των ρυθμίσεων που «σκάνε» και σήμερα κινείται κοντά στο 40%.  Οι πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι κάποιες ρυθμίσεις δεν εξυπηρετούνται από την πρώτη κι όλα μέρα.

Σε ότι αφορά τους πλειστηριασμούς οι εταιρείες διαχείρισης ζητούν την προκαταβολή του 10% της συνολικής οφειλής ώστε να «παγώνει» ο πλειστηριασμός. Υπογραμμίζουν ότι οι πλειστηριασμοί είναι το έσχατο μέτρο καθώς κοστίζει σε χρόνο και χρήμα για τις εταιρείες. Σύμφωνα με στελέχη των servicers σε κάθε έναν πετυχημένο – ολοκληρωμένο πλειστηριασμό αντιστοιχούν 10 πετυχημένες ρυθμίσεις.

Τι λένε για τις πλατφόρμες άμεσης ενημέρωσης των οφειλετών οι servicers

Ναι στη δημιουργία ηλεκτρονικών πλατφορμών, αλλά με αστερίσκους σε ότι αφορά τα χρονικά περιθώρια δημιουργίας τους,  λένε οι εταιρείες διαχείρισης και ζητούν περισσότερο χρόνο για την υλοποίηση τους τουλάχιστον σε ότι αφορά ειδικές και πιο σύνθετες κατηγορίες οφειλών – δανείων που διαχειρίζονται, όπως για παράδειγμα αυτές που αφορούν τις υποθέσεις του νόμου Κατσέλη, η προθεσμία της 31ης Μαρτίου 2024 να μετατεθεί κατά 3 μήνες.

Όπως ανέφερε κορυφαίο στέλεχος η μετάπτωση των δανείων τραπεζών που απορροφήθηκαν τα χρόνια της κρίσης από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες συνοδεύτηκε από τεράστια προβλήματα, ένα απίστευτα μεγάλο χαρτοβασίλειο και όγκο δεδομένων. Εν συνεχεία και εντός διετίας «κόκκινα» δάνεια 100 δισεκ ευρώ (συνοδευόμενα φυσικά από τους αντίστοιχους φυσικούς και ηλεκτρονικούς φακέλους ευρώ ) πέρασαν στους servicers.

Υπογραμμίζουν ότι η ανάπτυξη  πλατφορμών θα  απελευθερώσει σημαντικούς  πόρους για τις ίδιες τις εταιρείες και μακροπρόθεσμα οι 3-4 μεγάλοι του κλάδου, που ήδη επενδύουν στην ψηφιοποίηση,  θα αποσβέσουν μακροπρόθεσμα το σημαντικό κόστος των απαιτούμενων επενδύσεων που πρέπει να γίνουν.  Πέραν του κόστους, οι μικρότεροι «παίκτες» από την άλλη πλευρά  έχουν σαφώς μικρότερες δυνατότητες. Πάντως το μέγεθος της ελληνικής αγοράς δεν φαίνεται να «σηκώνει» και τις 26 εταιρείες διαχείρισης που έχει αδειοδοτήσει η Τράπεζα της Ελλάδας. 

Η Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας

Σύμφωνα με την Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα οι τρεις μεγάλες εταιρείες του κλάδου κατέχουν σωρευτικό μερίδιο αγοράς 83% με βάση τη συνολική αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων έναντι 15 εταιρειών που καταγράφουν ελάχιστη ως μηδαμινή δραστηριότητας (μερίδιο μικρότερο του 1%).

Το α΄ εξάμηνο του 2023 η συνολική αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων  - κατά κύριο λόγω μη εξυπηρετούμενα - ανήλθε σε 89,4 δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων το 77% αφορά ανοίγματα που διαχειρίζονται οι εταιρείες διαχείρισης  για λογαριασμό Εταιριών Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις  και το υπόλοιπο 23% αφορά τη διαχείριση ανοιγμάτων για λογαριασμό πιστωτικών ιδρυμάτων.