Στα σκαριά βρίσκεται το να καταργηθούν τα τεκμήρια διαβίωσης. Η επιβολή των τεκμηρίων αφορά σε περιουσιακά στοιχεία, όπως ακίνητα, αυτοκίνητα, εταιρικά Ι.Χ., αλλά και δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων. Θα εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι από τις φορολογικές Αρχές στα εισοδήματα και στις δαπάνες.
Στην κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης σχεδιάζει να προχωρήσει η κυβέρνηση, εντάσσοντας το μέτρο στη φορολογική προεκλογική της ατζέντα. Στόχος είναι εντός της επόμενης διετίας τα τεκμήρια διαβίωσης, που οδηγούν σε υπερφορολόγηση πάνω από 2 εκατομμύρια φορολογουμένους κάθε χρόνο, να αποτελέσουν παρελθόν.
Πολλές φορές, η μάχη με τα τεκμήρια είναι άνιση, καθώς τα νοικοκυριά δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στόχος είναι η αντικατάστασή τους από ένα νέο σύστημα εντοπισμού των πραγματικών εισοδημάτων των φορολογουμένων, κυρίως μέσα από την πλήρη εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου και την περαιτέρω επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Σύμφωνα με την εισήγηση που έχουν δεχθεί στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, δεν αποκλείεται η κατάργηση των τεκμηρίων να πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις, ήτοι να μειωθούν κατά 50% τη μία χρονιά και να καταργηθούν την επόμενη.
Τα τεκμήρια διαβίωσης, το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται να έχει κάποιος για να μπορεί να συντηρεί τα περιουσιακά του στοιχεία (αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, κατοικίες -κύριες και δευτερεύουσες- κ.λπ.) καθώς και το ελάχιστο κόστος ετήσιας διαβίωσής του, αποτελούν μια μεγάλη αδικία για πολλούς φορολογουμένους, καθώς τα πραγματικά εισοδήματα που δηλώνουν είναι μικρότερα από την τεκμαρτή αξία των περιουσιακών τους στοιχείων, όπως την υπολογίζει η εφορία, με αποτέλεσμα να φορολογούνται υπέρμετρα.
Για παράδειγμα, εάν το συνολικό δηλωθέν εισόδημα του φορολογουμένου είναι 8.000 ευρώ και το άθροισμα των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων είναι 15.000 ευρώ, τότε ο φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί στα 15.000 ευρώ, δηλαδή θα φορολογηθεί για επιπλέον εισόδημα ύψους 7.000 ευρώ.
Είναι ενδεικτικό ότι το 2021 έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων 2.032.887 φορολογούμενοι, υπόχρεοι και σύζυγοι, στους οποίους καταλογίστηκε επιπλέον εισόδημα ύψους 6,35 δισ. ευρώ. Οι, δε, σύζυγοι φορολογουμένων που επίσης υπέπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων ανήλθαν σε 369.217. Αρχικά δήλωσαν εισόδημα ύψους 395,82 εκατ. ευρώ, αλλά τους καταλογίστηκαν τεκμαρτές δαπάνες ύψους 1,14 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να φορολογηθούν για συνολικό εισόδημα ύψους 1,54 δισ. ευρώ και φυσικά να πληρώσουν αισθητά αυξημένο φόρο.
Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου που χρησιμοποιούν οι ελεγκτικές Αρχές θα ενεργοποιούνται στις περιπτώσεις φορολογουμένων που εμφανίζουν αδικαιολόγητη αύξηση περιουσιακών στοιχείων, δαπάνες οι οποίες δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα (ατομικά ή/και οικογενειακά), που είναι κοντά στο αφορολόγητο όριο.
Από «κόσκινο» θα περνούν οι δαπάνες που αφορούν πάγια έξοδα κατοικίας-γραφείου, ιδιωτικά σχολεία, δάνεια και αγορές με πιστωτικές κάρτες, στην ιδιωτική ασφάλιση, στους λογαριασμούς ΔΕΚΟ – κινητής τηλεφωνίας.
Αυτές θα διασταυρώνονται με τα εισοδήματα από μισθούς και επαγγελματική δραστηριότητα, επιδόματα-αποζημιώσεις, επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, καθώς και με την περιουσιακή κατάσταση, δηλαδή με ακίνητα (μεταβολές), αλλά και με τις καταθέσεις και τα μετρητά που έχουν οι φορολογούμενοι, με στόχο τον υπολογισμό και τη φορολόγηση των πραγματικών εισοδημάτων.
Πώς προσδιορίζεται
Το τεκμαρτό εισόδημα, κατά την αυτόματη εκκαθάριση κάθε φορολογικής δήλωσης, προσδιορίζεται από το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης.
Για κάθε φορολογούμενο ο οποίος κατά τη διάρκεια του εκάστοτε προηγούμενου έτους απέκτησε έστω και 0,01 ευρώ εισόδημα από οποιαδήποτε πηγή (π.χ. ακόμη και από τόκους καταθέσεων, επιδόματα τέκνων κ.λπ.), η νομοθεσία προβλέπει ότι ισχύει ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης:
- 000 ευρώ αν είναι άγαμος ή έγγαμος και έχει επιλέξει να υποβάλει τη δήλωσή του χωριστά από τη σύζυγο ή τον σύζυγο.
- 500 ευρώ αν είναι έγγαμος και έχει επιλέξει να υποβάλει κοινή δήλωση με τη ή τον σύζυγο.
Υπολογισμός τεκμηρίου διαβίωσης για την κάθε κατοικία
Το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία που δηλώνει ο φορολογούμενος υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως:
- Έως και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ. f Από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
