Ο «οδικός χάρτης» για την εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων του δημοσίου

Τα βήματα και τις προϋποθέσεις για την απόκτηση τίτλων ιδιοκτησίας από πολίτες που κατέχουν για τουλάχιστον 30 χρόνια καταπατημένα ακίνητα του Δημοσίου, καθορίζει νέα κοινή υπουργική απόφαση.
Οι αιτήσεις για την εξαγορά των εκτάσεων θα υποβληθούν σε δύο φάσεις. Οι εκπτώσεις φθάνουν ακόμα και το 80% της αντικειμενικής αξίας (ανάλογα με την προσωπική και οικογενειακή κατάσταση του αιτούντος) ενώ η καταβολή του τιμήματος γίνεται σε έως 60 μηνιαίες δόσεις.

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων από τους δικαιούχους ανοίγει στις 30 Σεπτεμβρίου για τις Περιφερειακές Ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων, Χίου και στις 31 Οκτωβρίου για όλες τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας. Η προθεσμία λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025 και 31 Οκτωβρίου 2025 αντίστοιχα.

Για την υποβολή της αίτησης οι δικαιούχοι θα πρέπει να καταβάλλουν παράβολο 300 ευρώ που συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς ή επιστρέφεται εφόσον η αίτηση απορριφθεί. Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή εντός 5 ημερών, εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα και περιλαμβάνει την περιγραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ και τμηματικής καταβολής. Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε τμηματικά σε 60 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων έχουν καταπατηθεί τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%.

Βασική προϋπόθεση του δικαιώματος υποβολής αίτησης εξαγοράς, είναι η αδιάλειπτη κατοχή του δημόσιου ακινήτου επί 30 τουλάχιστον χρόνια με τίτλο, 40 χρόνια χωρίς τίτλο (εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εμπορική ή αγροτική δραστηριότητα), και να δηλώνεται το ακίνητο στο έντυπο «Ε9» τουλάχιστον τα τελευταία 5 χρόνια πριν την υποβολή της αίτησης, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.

Σύμφωνα με το νόμο που έχει ψηφιστεί, αίτηση μπορεί να υποβληθεί και για ακίνητα που δεν έχουν κτίσμα και συνεπώς δεν υπάρχει υποχρέωση προσκόμισης αεροφωτογραφιών καθώς δεν εξετάζεται πλέον η ύπαρξη ή μη κτίσματος.

Τα 8 βήματα

Ο «οδικός χάρτης» για την εξαγορά των καταπατημένων εκτάσεων είναι ο εξής:

1.Η είσοδος των αιτούντων, φυσικά – νομικά πρόσωπα, στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr. με κωδικούς TAXIS.

2. Υποβολή αίτησης εξαγοράς με έλεγχο σε τρία στάδια:

– Πληρότητας φακέλου (από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας)

-Ουσιαστικού περιεχομένου του φακέλου (από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία).

– Συνδρομής των προϋποθέσεων του ν. 5024/2023, για την εξαγορά του δημόσιου κτήματος.

3. Στην αίτηση εξαγοράς αναγράφονται το ονοματεπώνυμο, ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), ο αριθμός τηλεφώνου, η ταχυδρομική διεύθυνση, η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του αιτούντος, καθώς και το προς εξαγορά δημόσιο ακίνητο. Εάν η αίτηση υποβάλλεται για λογαριασμό νομικού προσώπου συμπληρώνονται τα αντίστοιχα στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του.

4. Δημιουργία ψηφιακού φακέλου που περιλαμβάνει τα εξής  : 

-Αν η αίτηση υποβάλλεται από φυσικό πρόσωπο.

-Το ονοματεπώνυμο του αιτούντος ή του νόμιμου εκπροσώπου νομικού προσώπου, εάν o αιτούν είναι νομικό πρόσωπο.

– Το πατρώνυμο.

– Ο Α.Φ.Μ..

– Στοιχεία διεύθυνσης κατοικίας ( περιφερειακή ενότητα, οδός, αριθμός, ταχυδρομικός κώδικας.

-Στοιχεία επικοινωνίας (διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αριθμός σταθερού – κινητού τηλεφώνου).

– Αν η αίτηση υποβάλλεται από νομικό πρόσωπο (προσωπικά στοιχεία του νόμιμου εκπροσώπου του).

– Στοιχεία του δημόσιου ακινήτου (τύπος του ακινήτου, χωρική αρμοδιότητα, ΟΤΑ, κά.

– Χαρακτηριστικά του ακινήτου (εάν είναι εντός σχεδίου, εάν είναι σε παραμεθόριο περιοχή, εάν υφίσταται δασική έκταση > 20%, η ύπαρξη τυχόν κτίσματος/αυθαίρετης κατασκευής ή νομιμοποίησης, εάν εμπίπτει σε περιοχή Natura/Ramsar/υδροβιότοπο) το είδος της έκτασης, η προς εξαγορά έκταση, το εμβαδόν κτίσματος.

-Στοιχεία οικοδομικής άδειας (αριθμός και ημερομηνία ανέγερσης κτίσματος).

– Η αντικειμενική αξία με το σχετικό φύλλο υπολογισμού. 

– Τοπογραφικό διάγραμμα και υπεύθυνη δήλωση μηχανικού.

– Υπεύθυνη δήλωση από το gov.gr στην οποία βεβαιώνεται η έκταση των προς εξαγορά δημόσιων ακινήτων.

– Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου.

-Στοιχεία για τις περιοχές που ισχύει ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου.

– Βεβαίωση όρων δόμησης της αρμόδιας υπηρεσίας.

– Στοιχεία της θέσης της προς εξαγορά έκτασης (χάρτης εστιασμένος στην παραπάνω έκταση).

-Στοιχεία που αφορούν την κατοχή ακινήτου (τίτλοι και αποδεικτικά έγγραφα, πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου για τα τελευταία πέντε έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης του ΕΝΦΙΑ, δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης εξαγοράς.

– Στοιχεία που αφορούν σε εξαιρέσεις και εκπτώσεις για την εξαγορά

– Πρόσθετα δικαιολογητικά, ιδίως για την απόδειξη κατοχής του δημόσιου ακινήτου (έχει προβλεφθεί πλαίσιο για τη συμπλήρωση από τους αιτούντες σχολίων σε ελεύθερο κείμενο).

5. Μετά την οριστική υποβολή παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησης της αίτησης εξαγοράς σε κάθε στάδιο μέχρι την έγκριση ή την απόρριψή της.

6. Οι αιτήσεις εξαγοράς και τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους υπόκεινται σε τυπικό έλεγχο πληρότητας από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας. Εάν η αίτηση εξαγοράς και τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά είναι πλήρη, προωθούνται αμελλητί από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία. Εάν διαπιστωθούν ελλείψεις ο φάκελος επιστρέφεται στον αιτούντα αυτόματα και ενημερώνεται μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την συμπλήρωσή τους. Εάν ο αιτών δεν συμπληρώσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά εντός της προβλεπόμενης χρονικής προθεσμίας η αίτηση εξαγοράς του αρχειοθετείται αυτόματα και ο αιτών ενημερώνεται σχετικά.

7. Εάν η αίτηση εξαγοράς αφορά ακίνητο που ανήκει στην ιδιοκτησία του Ταμείου Εθνικής Άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.), η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία ζητεί τη σύμφωνη γνώμη από το τελευταίο.

8. Η Επιτροπή Εξαγοράς προβαίνει στον έλεγχο λαμβάνοντας υπόψη της το συνοπτικό σημείωμα της Κτηματικής Υπηρεσίας για την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εξαγοράς. Με βάση την εισήγηση της Επιτροπής Εξαγοράς, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχωρά στην έκδοση είτε απορριπτικής απόφασης είτε πιστοποιητικού εξαγοράς, τα οποία ενσωματώνονται στον ψηφιακό φάκελο της αίτησης.