Η 4η συνήθεια

Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*

Η τέταρτη συνήθεια των επιτυχημένων διαδόχων είναι η «Συμμετοχή στις Στρατηγικές Αποφάσεις».

Η τέταρτη συνήθεια διδάσκει στον προστατευόμενο ό,τι αφορά στην ανάπτυξη της επιχειρησιακής στρατηγικής. Είναι μέρος της «Στρατηγικής Ευθυγράμμισης», η οποία απαιτεί: «Ό,τι σχεδιάζεται και υλοποιείται σε μια Οικογενειακή Επιχείρηση θα πρέπει να αντανακλά ή να είναι ευθυγραμμισμένο με το ΟΡΑΜΑ του ΙΔΡΥΤΗ».

Δυστυχώς πολύ λίγοι ιδρυτές είναι σε θέση να εκφράσουν το όραμά τους, για τον απλό λόγο ότι ποτέ δεν έκαναν τον κόπο να το διατυπώσουν. Ο πιο συνήθης λόγος αυτής της «αμέλειας» είναι ότι πολλοί από αυτούς δεν αισθάνονται αρκετά «δημιουργικοί» για να μπορέσουν να εκφράσουν το όραμά τους, πολύ περισσότερο για να «γράψουν» σε λίγες γραμμές τι σκέψεις τους για το «που θέλω να πάει η επιχείρηση τα επόμενα χρόνια». 

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι διάδοχοι να περιλαμβάνονται μεν στα καθημερινά λειτουργικά ζητήματα, αλλά να μην έχουν τελικά συμμετοχή στις στρατηγικές αποφάσεις. Όμως, πρέπει να μάθουν για τη στρατηγική νωρίς στη σταδιοδρομία τους, µε το σκοπό να βεβαιωθούν ότι οι αρμοδιότητες ή τα καθήκοντά τους ταιριάζουν και αρμόζουν στην ευρύτερη στρατηγική της επιχείρησης, άρα «ευθυγραμμίζονται» με το όραμα του ιδρυτή. Συνήθως ένα από τα ανώτερα στελέχη της οικογενειακής επιχείρησης που συμμετέχουν στο στρατηγικό προγραμματισμό, βοηθά τον υποψήφιο διάδοχο να αναπτύξει τις δεξιότητες διαχείρισης ενός στρατηγικού προγράμματος. Ο Μέντορας καθοδηγεί τον προστατευόμενο να καθορίσει πόσο καλύτερα μπορεί να ευθυγραμμίσει την επιτυχία ή τα προγράμματα µε τους στρατηγικούς στόχους της επιχείρησης.

Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι οι επιτυχημένοι διάδοχοι πηγαίνουν τη στρατηγική διαδικασία ένα βήμα παραπέρα. Συµµαχούν µε τη διοίκηση, για να καθορίσουν τις μελλοντικές στρατηγικές που ταιριάζουν µε τα σχέδια και τις ικανότητες της επόμενης γενιάς των διαδόχων. 

Σε µια οικογενειακή επιχείρηση που ειδικεύεται στη μεταφορά προϊόντων µε φορτηγό σε μεγάλες αποστάσεις, ένας υποψήφιος διάδοχος αναγνώρισε ότι η πείρα της οικογενειακής επιχείρησης σε θέματα τεχνολογίας και διοικητικής μέριμνας, θα μπορούσε επίσης να εξυπηρετήσει άλλες επιχειρήσεις στη διαχείριση των ιδιωτικών τους στόλων. Ένα έμπειρο στέλεχος της επιχείρησης τον βοήθησε να προετοιμάσει ένα στρατηγικό σχέδιο που περιέγραφε πώς αυτές οι ικανότητες της επιχείρησης θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα ξεχωριστό κέντρο κέρδους για την οικογενειακή επιχείρηση.

Με άλλα λόγια η 4η συνήθεια προσπαθεί να δημιουργήσει τον «διορατικό ηγέτη». Ο ηγέτης που είναι πραγματικά οραματιστής, είναι κάποιος που έχει την ικανότητα να σχηματίσει ένα συναρπαστικό όραμα για το μέλλον της επιχείρησής του, να κερδίσει την αφοσίωση των συνεργατών του και να μετουσιώσει αυτό το όραμα σε πραγματικότητα, κάνοντας τις απαιτούμενες ή τις απαραίτητες γι’ αυτό οργανωτικές αλλαγές. Αυτό είναι (ή θα είναι…) το ζητούμενο από τον υποψήφιο διάδοχο και μελλοντικό ηγέτη. 

Γι’ αυτό άλλωστε ο διορατικός ηγέτης επικεντρώνεται περισσότερο σε μακροχρόνια θέματα παρά στις καθημερινές βραχυχρόνιες δραστηριότητες. Οι τελευταίες αποτελούν καθήκοντα και είναι ευθύνη των μάνατζερ. Ο αληθινά διορατικός ηγέτης ασχολείται με την αναγκαιότητα της καινοτομίας και της ορθής διαχείρισης των αλλαγών, παρά με τη σταθερότητα και τον έλεγχο. Τελικά, ο διορατικός ηγέτης ασχολείται με το σχεδιασμό και τη δημιουργία της επιχείρησης του μέλλοντος, παρά με την επίβλεψη των σημερινών δραστηριοτήτων και λειτουργιών. 

Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζουμε ότι η δημιουργία του οράματος είναι απαραίτητη σε κάθε φάση της εξέλιξης της επιχείρησης. Όσο όμως αναπτύσσεται η επιχείρηση το όραμα μπορεί να αλλάξει ανταποκρινόμενο στις αλλαγές του περιβάλλοντος ή ακόμη και της ηγεσίας. Έτσι, το σημαντικό καθήκον του ηγέτη δεν είναι μόνο να δημιουργήσει το όραμα, αλλά θα πρέπει και να το ζει καθημερινά. Και για να γίνει αυτό ο σημερινός ηγέτης είναι υποχρεωμένος να δημιουργήσει τους ηγέτες του μέλλοντος για την οικογενειακή του επιχείρηση. 

*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»