Για πόσο θα συνεχίσει τις αγορές ομολόγων η Λαγκάρντ - Τι θα κάνει με την Ελλάδα

Σε λιγότερο από έναν χρόνο από τώρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να σταματήσει εντελώς τις αγορές ομολόγων. Την εκτίμηση εξέφρασε ο Ρόμπερτ Χόλτσμαν, μέλος του διοικητικού συμβουλίου, ανοίγοντας έτσι μία «καυτή» συζήτηση. Όπως επεσήμανε από τον επόμενο Σεπτέμβριο, εάν ο πληθωρισμός κινείται σταθερά εντός του στόχου, η κεντρική τράπεζα μπορεί να «σφίξει» το ζωνάρι. Δεν συμφωνούν ωστόσο όλοι με την «ανάγνωση» αυτή των εξελίξεων με αποτέλεσμα να προμηνύεται σκληρή μάχη στους κόλπους της κεντρικής τράπεζας. Το διακύβευμα υψηλό, αφού οι κινήσεις της ΕΚΤ «οδηγούν» και το κόστος δανεισμού των κυβερνήσεων. 

Το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων  υιοθετήθηκε το 2015 και σχεδιάστηκε για να επαναφέρει τον πληθωρισμό σταθερά στο 2%, όπως είπε ο Χόλτσμαν, διοικητής της Αυστριακής κεντρικής τράπεζας, που ανήκει στα λεγόμενα «γεράκια» της ΕΚΤ- εκείνους δηλαδή που θέλουν πιο περιοριστική πολιτική. 

«Η κατάργηση του προγράμματος θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη του πληθωρισμού. Θα μπορούσε να έρθει ήδη από τον Σεπτέμβριο του επόμενου έτους ή έως το τέλος του 2022» είπε από το βήμα συνεδρίου στο Λονδίνο. 

Τι προβλέπουν οι ειδικοί 

Το χρονοδιάγραμμα που έδωσε ο Χόλτσμαν έρχεται σε σύγκρουση με τις εκτιμήσεις των ειδικών, αλλά και τα όσα έχει αφήσει να εννοηθούν με τις δηλώσεις της η Κριστίν Λαγκάρντ. Σε πρόσφατη έρευνα του Bloomberg, στην οποία συμμετείχαν κορυφαίοι οικονομολόγοι της Ευρώπης, οι εκτιμήσεις συνέκλιναν στη διατήρηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων έως και το τέλος του 2023 τουλάχιστον. 

Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θα συναντηθούν σε 5 εβδομάδες προκειμένου να χαράξουν ένα μονοπάτι για την πολιτική που θα ακολουθηθεί στη μετά πανδημίας εποχή. Το βλέμμα τους είναι σταθερά στραμμένο στο μέτωπο του πληθωρισμού, όπου οι ανατιμήσεις είναι εκρηκτικές, αλλά μπορεί να αποδειχθούν και εξαιρετικά προσωρινές. Παράλληλα δεν μπορούν να αγνοήσουν και τα επιδημιολογικά δεδομένα, όπως και το ενδεχόμενο νέων lockdown που θα έβαζε φρένο στην ανάπτυξη.

Να σημειωθεί ότι το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (PEPP) που τέθηκε σε εφαρμογή κατά την πανδημία και προβλέπει σήμερα αγορές ύψους 20 δισ. ευρώ μηνιαίως,  θα λήξει, όπως έχει προγραμματιστεί, τον ερχόμενο Μάρτιο. Ωστόσο είναι δεδομένο ότι θα υπάρξει ένα διάδοχο σχήμα και όλοι θέλουν να δουν πόσο θα διαρκέσει. 

Το διάδοχο σχήμα και η ένταξη των ελληνικών ομολόγων 

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ING το νέο πρόγραμμα που θα αντικαταστήσει το PEPP θα ονομαστεί PTPP (Pandemic Transition Purchase Programme) ακριβώς για να τονίσει τον μεταβατικό χαρακτήρα του, θα κυμαίνεται στα 300 δισ. ευρώ και μάλλον θα παραμείνει σε ισχύ τουλάχιστον έως και το τρίτο τρίμηνο του 2022. Μάλιστα και σε αυτό το διάδοχο σχήμα εκτιμάται ότι θα υπάρξει σχετική πρόβλεψη, ώστε να περιλαμβάνονται και τα ελληνικά ομόλογα, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν πιάσει ακόμη την επενδυτική βαθμίδα και ίσως να μην το καταφέρουν πριν το 2023. Το πρώτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, το APP, μέσω του οποίου πραγματοποιούνται αγορές 20 δισ. ευρώ μηνιαίως, θα συνεχίσει επίσης να «τρέχει» κανονικά.  

Τι θα σήμαινε ένα οριστικό τέλος για τα ελληνικά ομόλογα

Τόσο η Ελλάδα όσο και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης ποντάρουν σε μία στήριξη διαρκείας από την ΕΚΤ, αφού η κρίση της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, αλλά και η νέα ενεργειακή κρίση τις αναγκάζει να διατηρούν σε ισχύ μέτρα ενίσχυσης των νοικοκυριών και επιχειρήσεων, κάτι που με τη σειρά του αυξάνει τις ανάγκες τους σε δανεισμό.

Όταν η ΕΚΤ δώσει σήμα πως το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων θα σταματήσει, οι αποδόσεις των ομολόγων, δηλαδή το κόστος δανεισμού των κρατών - μελών θα ανέβει σημαντικά. Ήδη οι αποδόσεις είναι πολύ υψηλότερα αυτό το διάστημα σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα. Σήμερα η απόδοση του ελληνικού κρατικού ομολόγου 10ετους διάρκειας κινείται κοντά στο 1,1%.