Εμπορικό σήμα: σημασία, κατοχύρωση και προστασία

Σάββατο πρωί. Ο καφές έχει τελειώσει. Αναγκαζόμαστε, όχι χαρούμενοι, να πάμε στο super market της γειτονιάς. Ανάμεσα στις πολυάριθμες επιλογές αναζητούμε τον συγκεκριμένο, «δικό μας» καφέ. Τον αφαιρούμε από το ράφι, τον πληρώνουμε στο ταμείο και, στη συνέχεια, τον απολαμβάνουμε. Το αντίστοιχο συμβαίνει με πληθώρα προϊόντων και επιλογών μας. Κάθε καταναλωτής, κατά κανόνα, διακρίνει (και συχνά επιλέγει) συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία από αντίστοιχα άλλων επιχειρήσεων στη βάση (και) του (διακριτικού) σήματος της επιχείρησης από την οποία προέρχεται.

Η σημασία του σήματος

Το σήμα αποτελεί ένα από τα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης. Ας σκεφτούμε κάποιους από τους παγκόσμιους επιχειρηματικούς κολοσσούς: Nike, Apple, Mercedes, Harley Davidson, CocaCola, Google. Ποια θα ήταν η επίδραση στις πωλήσεις τους και ποια, εν τέλει, η αξία τους, αν έλειπε το σήμα (και η διακριτική του δύναμη) από τα προϊόντα τους;

Η αξία όμως του σήματος δεν αφορά μόνο τους κολοσσούς. Αφορά κάθε μια επιχείρηση. Και τη δική μας.

Η έννοια του σήματος

Ο πρόσφατος νόμος για τα σήματα (ν. 4679/2020) προσδιορίζει (και) το περιεχόμενο της έννοιας του σήματος. Προβλέπει συγκεκριμένα ότι: «Το εθνικό σήμα μπορεί να αποτελείται (υπό προϋποθέσεις) από οποιαδήποτε σημεία…». Είναι επιτρεπτό, πλέον, να γίνονται δεκτά στο μητρώο οπτικοακουστικά και δυναμικά τρισδιάστατα σήματα. Επίσης: σήματα ήχου και κίνησης.

Το δικαίωμα επί του σήματος

Το δικαίωμα στο σήμα αποκτάται με την καταχώρισή του στο μητρώο.

Μόλις λάβει χώρα η καταχώριση, ο δικαιούχος αποκτά το δικαίωμα χρήσης του σήματος και το δικαίωμα εκμετάλλευσής του. Επίσης, να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να το χρησιμοποιεί.

Η διαδικασία καταχώρισης σήματος

Προκειμένου να λάβει χώρα καταχώριση εθνικού σήματος, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να καταθέσει δήλωση κατάθεσης σήματος στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Δεν καταχωρίζεται όμως ως σήμα οποιοδήποτε σημείο. Ο νόμος προβλέπει ρητά λόγους απαραδέκτου (λ.χ. όταν το σήμα στερείται διακριτικού χαρακτήρα ή υφίσταται προηγούμενη καταχώριση ταυτόσημου ή παρόμοιου σήματος). Η καταχώριση σήματος μπορεί να γίνει σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Η προστασία από την προσβολή του δικαιώματος επί του σήματος

Ο δικαιούχος του σήματος προστατεύεται σε περιπτώσεις προσβολής του (όταν, δηλ., χρησιμοποιείται από τρίτο σε ίδια ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες). Η προστασία αυτή είναι διοικητική, ποινική και αστική. Ειδικά όσον αφορά την τελευταία, εκείνος που έχει αξίωση για άρση και παράλειψη λόγω προσβολής του καταχωρισμένου από τον ίδιο σήματος, μπορεί να ζητήσει προσωρινή (:αίτηση ασφαλιστικών μέτρων) ή/και οριστική δικαστική προστασία (:αγωγή).

Το εμπορικό σήμα αποτελεί σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για τις επιχειρήσεις. Η αξία και η σημασία του αποδεικνύεται, κάποιες φορές, δυσθεώρητα μεγάλη. Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις εκσυγχρόνισαν το παλαιωμένο θεσμικό πλαίσιο-προς την ορθή κατεύθυνση. Ένα όμως είναι βέβαιο: ποτέ οι νομοθετικές ρυθμίσεις δεν θα αποτρέψουν τους καταχραστές των σημάτων (:εκείνους, δηλ., που επιλέγουν οικονομικά οφέλη από την προσπάθεια, επενδύσεις και σήματα τρίτων) από τις έκνομες ενέργειές τους.

Εναπόκειται επομένως, στις ίδιες τις επιχειρήσεις, να προστατεύσουν τα σήματα και συμφέροντά τους. Σε πρακτικό επίπεδο: ευκταία η συνεχής εγρήγορση και ετοιμότητα για δικαστικές, μακράς διάρκειας συχνά, ενέργειες και εμπλοκές-με όχι αμελητέα κόστη.-

Σταύρος Κουμεντάκης

Managing Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή