Νέα Κοινοβουλευτική Παρέμβαση της Κ. Σπυριδάκη για το Κτηματολόγιο στην ΠΕ Λασιθίου

Ενόψει της συζήτησης και της ψήφισης του Νομοσχεδίου της Ψηφιακής Διακυβέρνησης με θέμα “ Ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, απλοποίηση διαδικασιών, χρήση τεχνητής νοημοσύνης και διατάξεις για τη λειτουργία του ν.π.δ.δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο», λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης” η Βουλευτής Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, κα Κατερίνα Σπυριδάκη, κατέθεσε Ερώτηση προς το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Π.Ε. Λασιθίου με την Κτηματογράφηση.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:

ΕΡΩΤΗΣΗ

Αθήνα, 30 Σεπτεμβρίου 2024 

ΠΡΟΣ : τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Δημήτριο Παπαστεργίου

ΘΕΜΑ: « Ανεπαρκής Στήριξη του Νομού Λασιθίου στη Διαδικασία Κτηματογράφησης » 

Κύριε Υπουργέ, 

Το Κτηματολόγιο αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα υποδομής για τη χώρα μας. Ωστόσο, η εφαρμογή και διαχείρισή του παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα και ελλείψεις που επηρεάζουν αρνητικά τις τοπικές κοινωνίες, όπως αυτή του Νομού Λασιθίου. Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για παράταση της προθεσμίας υποβολής εκπρόθεσμων δηλώσεων και διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων, το Υπουργείο και η αρμόδια αρχή του Κτηματολογίου αρνήθηκαν να ικανοποιήσουν το αίτημα, αφήνοντας την περιοχή εκτεθειμένη σε αδικίες, δυσλειτουργίες και παραλείψεις. 

Σαν να μην έφτανε αυτό, το Υπουργείο ανακοίνωσε πρόσφατα την έναρξη της Κινητής Μονάδας Κτηματογράφησης για την Κρήτη, η οποία, όμως, αφορά μόνο τους Νομούς Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου, αφήνοντας εκτός το Λασίθι. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα αυτό, με διάρκεια 65 ημερών και στάσεις σε 18 περιοχές, στοχεύει στην ενίσχυση του έργου της κτηματογράφησης στους τρεις νομούς, ώστε οι κάτοικοι να προλάβουν την καταληκτική προθεσμία υποβολής δηλώσεων στις 30 Νοεμβρίου. Παράλληλα, το Υπουργείο και ο Πρόεδρος του Κτηματολογίου δηλώνουν ότι δεν θεωρείται αναγκαία η παράταση της προθεσμίας για την υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων και αιτήσεων διόρθωσης. 

Σε προηγούμενες κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις μας για το συγκεκριμένο ζήτημα (533/08.11.2023, 805/11.12.2024, 1204/14.02.2024, 1629/12.04.2024, 1876/20.05.2024, 1895/13.06.2024 και 2205/17.07.2024), ο Πρόεδρος του Κτηματολογίου μας ενημέρωσε ότι η καταληκτική προθεσμία για την υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων και αιτήσεων διόρθωσης πρόδηλου σφάλματος στις περιοχές της σύμβασης ΚΤ5-28, μετά από τέσσερις παρατάσεις (188/15/23.06.2022, 240/8/20.07.2023, 270/8/08.02.2024 και 285/7/23.05.2024), ήταν η 11η Ιουλίου 2024. Επιπλέον, στις απαντήσεις του επισημαίνει ότι «οι δηλώσεις νέων δικαιωμάτων και η κατάθεση συμπληρωματικών στοιχείων συνεχίζουν να επιτρέπονται μέχρι την περαίωση της κτηματογράφησης, δηλαδή έως τις 30/11/2024». Ωστόσο, αυτό που δεν αναφέρεται είναι το γεγονός ότι δεν γίνονται δεκτά παλιά συμβόλαια και χρησικτησίες, παρά μόνο κληρονομιές και νέα συμβόλαια. Σε τις πρώτες περιπτώσεις, μάλιστα, εμπίπτουν και πολλές υποθέσεις των Δήμων του Νομού Λασιθίου. 

Οι προθεσμίες, όπως επισημαίνεται και στις απαντήσεις του Υπουργείου και του Κτηματολογίου, καθορίζονται από το άρθρο 2 παρ. 8β του ν. 2308/1995, όπως ισχύει: «...Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα, της οποίας το περιεχόμενο περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση για την ανάρτηση που προβλέπεται στο άρθρο 4, καθορίζεται η ημερομηνία μέχρι την οποία είναι επιτρεπτή η υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων στην περιοχή που κτηματογραφείται. Με όμοια απόφαση, η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται έως την 30η.11.2024.». Σε αυτό το σημείο, δίνεται στο Δ.Σ. του Κτηματολογίου η δυνατότητα, με απόφαση του Προέδρου, να παρατείνει την προθεσμία έως τις 30 Νοεμβρίου 2024. Επομένως, ο νόμος δεν απαγορεύει την παράταση μέχρι αυτή την ημερομηνία, αλλά την αφήνει στη διακριτική ευχέρεια του φορέα. Το γεγονός ότι δεν δόθηκε αυτή η παράταση αποτελεί μια ξεκάθαρη πολιτική επιλογή, η οποία δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών. 

Η παράταση που ζητείται έχει χαρακτηριστεί από εσάς ως "καθυστέρηση περαίωσης", αλλά αυτός ο χαρακτηρισμός είναι λανθασμένος. Αντίθετα, μια παράταση αποτελεί μια τελευταία ευκαιρία και προσπάθεια για την πιο ορθή, ολοκληρωμένη και ασφαλή ολοκλήρωση του Κτηματολογίου της χώρας. Επιπλέον, η αδιάλλακτη στάση του Υπουργείου και του Κτηματολογίου φάνηκε και στο ζήτημα της παράτασης για την εξέταση αιτήσεων και ενστάσεων που αφορούν τη διόρθωση των κτηματολογικών στοιχείων στην Π.Ε. Λασιθίου. 

Παρά τις εκκλήσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Λασιθίου, των Επιτροπών Κτηματολογίου των Δήμων, του Επιστημονικού Συλλόγου Ελευθέρων Επαγγελματιών Μηχανικών Ιεράπετρας (ΕΣΕΕΜΙ) και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος – Τμήματος Ανατολικής Κρήτης (ΤΕΕ-ΤΑΚ), το Υπουργείο επέλεξε να μην παρατείνει τις προθεσμίες. Αυτό συνέβη, παρότι η πρακτική έχει δείξει ότι τέτοιες παρατάσεις είναι δυνατές, ακόμα και αν ο νόμος δεν το προβλέπει ρητά. Για αυτόν τον λόγο, άλλωστε, έχουμε ζητήσει την τροποποίηση του άρθρου 6Α παρ. 9 του ν. 2308/1995, ώστε να προβλέπεται και νομικά η δυνατότητα της παράτασης. 

Τα προβλήματα είναι πολλά και τα χρονικά περιθώρια ήταν εξαρχής ασφυκτικά, ειδικά όταν υπάρχουν περίπλοκες διαδικασίες που απαιτούν τη συμβολή δικηγόρου ή μηχανικού, κυρίως σε περιπτώσεις ενστάσεων. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και οι ακόλουθοι παράγοντες, οι οποίοι είχαν ήδη κοινοποιηθεί στο Υπουργείο: το κλείσιμο των υποθηκοφυλακείων, η υποστελέχωση του κτηματολογικού γραφείου στην Κρήτη, η εκκρεμής εξέταση των ενστάσεων για τους δασικούς χάρτες από την αρμόδια επιτροπή, η έλλειψη επαρκούς αριθμού συμβολαιογράφων, οι ασφυκτικές προθεσμίες για τους μηχανικούς και, τέλος, τα συχνά προβλήματα «κρασαρίσματος» της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Κτηματολογίου. 

Αναφορικά με του δασικούς χάρτες, στην Περιφέρεια Κρήτης εκκρεμούν περίπου 10.000 αντιρρήσεις, ενώ η Επιτροπή εξέτασης αυτών των αντιρρήσεων βρίσκεται σε κατάσταση υπολειτουργίας, με αμφίβολο το εάν έχει συγκληθεί ποτέ για να εξετάσει τις σχετικές υποθέσεις. Αυτό έχει οδηγήσει σε αναπτυξιακό βάλτωμα της Περιφέρειας και στο πάγωμα όλων των δικαιοπραξιών, λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ Κτηματολογίου και Δασικών Χαρτών. Οι πολίτες, ως εκ τούτου, αναγκάζονται να εμπλακούν σε μακροχρόνιες και αδιαφανείς διαδικασίες, με σημαντικό οικονομικό κόστος και πρόσθετη ταλαιπωρία. Διαφορετικά, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να χάσουν τις περιουσίες τους. Με αυτόν τον τρόπο, γίνεται εμφανές ότι ο γραφειοκρατικός κυκεώνας της Πολιτείας οδηγεί ουσιαστικά σε μια υφαρπαγή της ιδιωτικής περιουσίας από το Δημόσιο. 

Υπάρχει, επίσης, ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα με τις διορθώσεις των αρχικών πρώτων εγγραφών σε περιοχές όπου λειτουργεί ήδη το Κτηματολόγιο, όπως στον Δήμο Αγίου Νικολάου στο Νομό Λασιθίου. Η προθεσμία για αυτές τις διορθώσεις έχει οριστεί ομοίως στις 30/11/2024 και σύμφωνα και με την πρόσφατη Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Αγίου Νικολάου δεν κρίνεται επαρκής. Το πρόβλημα σε αυτήν την περίπτωση είναι ακόμα πιο κρίσιμο, καθώς η μη υποβολή διορθώσεων εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας οδηγεί σε αμάχητο τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες που δεν θα προλάβουν να καταθέσουν αγωγές εντός της προθεσμίας θα χάσουν τα δικαιώματά τους επί των περιουσιών τους, γεγονός που συνιστά μια ιδιαίτερα σοβαρή αδικία. Μάλιστα, στην υπ’ αριθμ. 2723/18.09.2024 Αναφορά που υποβάλαμε στο Υπουργείο σας είχαμε επισημάνει πως το Δημοτικό Συμβούλιο Αγίου Νικολάου κρίνει αναγκαία την παράταση της προθεσμίας έως 31 Δεκεμβρίου 2026, όπως προτείνεται και από την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων. Η παράταση αυτή κρίνεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση απολύτως απαραίτητη για να μπορέσουν οι πολίτες, με τη βοήθεια των επαγγελματιών επιστημόνων, να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες διόρθωσης χωρίς τον κίνδυνο απώλειας των περιουσιών τους. 

Δυστυχώς, όπως μαρτυρούν και πολλοί πολίτες, το Εθνικό Κτηματολόγιο διαμορφώνεται χωρίς τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων, αποκλείοντας τους οικονομικά ασθενέστερους. Πολλοί πολίτες δεν δήλωσαν τα αγροτεμάχιά τους λόγω της οικονομικής αδυναμίας να καλύψουν τα υψηλά κόστη. Επιπλέον, αρκετοί κληρονόμοι αδυνατούν να αποδεχθούν τις κληρονομιές τους εξαιτίας του κόστους και των δυσκολιών στη διαχείριση των αγροτεμαχίων και των οικιών. Το Κράτος δεν έχει στηρίξει επαρκώς τους οικονομικά αδύναμους ιδιοκτήτες ώστε να προχωρήσουν έγκαιρα στην κτηματογράφηση. 

Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί ότι η διαδικασία συλλογής δηλώσεων για το Κτηματολόγιο όχι μόνο δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά αντιθέτως θα αποτελέσει κέρδος για τη χώρα μας. Συνεπώς, η ορθή διαχείριση και παράταση της διαδικασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμμετοχή, ενισχύοντας περαιτέρω τα οικονομικά του κράτους. 

Δεδομένου ότι η διαδικασία κτηματογράφησης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής για τη χώρα, και η μη ορθή ολοκλήρωσή της θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους πολίτες και την τοπική αυτοδιοίκηση, 

Δεδομένου ότι δεν δόθηκε προθεσμία υποβολής εκπρόθεσμων δηλώσεων και αιτήσεων διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων μέχρι το προβλεπόμενο από τον ν.2308/1995, παρά τις εκκλήσεις της τοπικής κοινωνίας και επαγγελματικών φορέων, 

Δεδομένου ότι το Λασίθι δεν είχε την αρωγή και την ουσιαστική συμβολή της Πολιτείας μέσω μίας Κινητής Μονάδας Κτηματογράφησης, 

Ερωτάσθε κύριε Υπουργέ, 

1. Για ποιους λόγους επιλέχθηκε να μην παραταθεί η προθεσμίαγια την υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων και αιτήσεων διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων στο Νομό Λασιθίου, παρόλο που ο νόμος δίνει αυτή τη δυνατότητα; 

2. Ποιο είναι το ποσοστό ολοκλήρωσης της κτηματογράφησης για το Νομό Λασιθίου και συγκεκριμένα για τη σύμβαση ΚΤ5-28; 

3. Γιατί επιλέχθηκε να αποκλειστεί το Λασίθι από την ενίσχυση με την Κινητή Μονάδα Κτηματογράφησης, ενώ η υπόλοιπη Κρήτη περιλήφθηκε στο πρόγραμμα; 

4. Προτίθεστε να λάβετε μέτρα για την αναθεώρηση της απόφασης και τη χορήγηση παράτασης στην υποβολή εκπρόθεσμων δηλώσεων και αιτήσεων διόρθωσης σφαλμάτων για την περιοχή του Λασιθίου; 

5. Ποια μέτρα σκοπεύετε να λάβετε για να εξασφαλίσετε ότι θα γίνονται αποδεκτά παλιά συμβόλαια και χρησικτησίες, ώστε να προστατευθούν τα δικαιώματα των ιδιοκτητών; 

6. Σκοπεύει το Υπουργείο να δώσει παράταση για τις διορθώσεις των αρχικών πρώτων εγγραφών σε περιοχές όπου λειτουργεί ήδη το Κτηματολόγιο; 

7. Θα προβείτε σε άμεση στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών για την ορθή, έγκαιρη και αποτελεσματική εξέταση των αντιρρήσεων για τους δασικούς χάρτες στην ΠΕ Λασιθίου;