Για 2η συνεχή θητεία θα βρίσκεται στο «τιμόνι» του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) ο Δρ. Κωνσταντίνος Μυλωνάς.
Η ορκωμοσία και ανάληψη υπηρεσίας έγινε στις 13 Ιουνίου, όπως είχε γράψει το Cretalive.
Από την Κύπρο στην Κρήτη
Ο Δρ. Μυλωνάς γεννήθηκε στην Αμμόχωστο της Κύπρου το 1964. Προσλήφθηκε το 1999 στο τότε Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας Κρήτης (ΙΘAΒIΚ) και προάχθηκε στη θέση Ερευνητή Α΄ το 2007, μετά τη συγχώνευση του ΙΘΑΒΙΚ με το τότε Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΘΕ) και τη δημιουργία του ΕΛΚΕΘΕ (http://www.hcmr.gr). Ο Κ. Μυλωνάς σπούδασε Υδατοκαλλιέργεια (B.Sc., 1984-1988) στο Texas A&M University (Η.Π.Α.) και συνέχισε τις σπουδές του (M.Sc., 1988-1991) στο North Carolina State University (Raleigh, Η.Π.Α) μελετώντας την εφαρμογή φαρμακολογικών μεθόδων για την πρόκληση ωοτοκίας στις πέστροφες και σολομούς. Στο πλαίσιο της διδακτορικής του διατριβής (Ph.D., 1991-1996) στο Center of Marine Biotechnology, University of Maryland (Baltimore, Η.Π.Α.), μελέτησε την ενδοκρινολογία της αναπαραγωγής θαλάσσιων ιχθύων και τη χρήση γοναδοεκλυτίνης (gonadotropin-releasing hormone agonist, GnRHa) στον έλεγχο της ωοτοκίας και σπερμίασης σε εκτρεφόμενα είδη.
Έρχονται νέες εγκαταστάσεις και… ένα υποβρύχιο!
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Δρ. Κ. Μυλωνά (2020-2024), το ΙΘΑΒΒΥΚ είχε 25 μόνιμους ερευνητές, 19 μεταδιδακτορικούς ερευνητές και 78 άτομα Ειδικό Επιστημονικό-Τεχνικό Προσωπικό (ΕΕΤεΠ). Περισσότερο από το 70% των ΕΕΤεΠ ήταν συμβασιούχοι, οι οποίοι πληρώνονταν από ανταγωνιστικές ερευνητικές επιχορηγήσεις. Επίσης, στο διάστημα αυτό εκπαιδεύτηκαν στις εγκαταστάσεις του ΙΘΑΒΒΥΚ 41 φοιτητές M.Sc. και Ph.D. και 35 προπτυχιακοί φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Συνολικά, κατά την περίοδο αυτή ερευνητές του ΙΘΑΒΒΥΚ συντόνισαν ή συμμετείχαν σε >50 ανταγωνιστικές ερευνητικές προτάσεις (εθνικές και ευρωπαϊκές).
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στήριξης μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, το ΕΛΚΕΘΕ κατάφερε να προσελκύσει χρηματοδότηση αξίας €24 εκατομμυρίων. Μέσω της χρηματοδότησης αυτής,
(α) θα κατασκευαστούν δύο νέα κτήρια γραφείων, εργαστηρίων και κοινόχρηστων χώρων στην Ανάβυσσο και την Κρήτη,
(β) θα αγοραστεί καινούργιο υποβρύχιο τηλεκατευθυνόμενο σκάφος (Remotely Operated Vehicle, ROV) με δυνατότητα λειτουργίας σε βάθος 3500 μέτρων,
(γ) θα κατασκευαστεί ένα ειδικό κτήριο για την φύλαξη, βαθμονόμηση και συντήρηση των δύο μεγάλων ROV και ταχύπλοων σκαφών του ΕΛΚΕΘΕ,
(δ) θα γίνει αναβάθμιση του συστήματος επεξεργασίας του θαλασσινού νερού για τις εγκαταστάσεις των πειραματικών εκτροφών υδατοκαλλιέργειας (Aqualabs, Κρήτη) και του Ενυδρείου Κρήτης και
(ε) θα κατασκευαστούν νέα συστήματα διαχείρισης γεννητόρων.
Το νέο κτήριο της Κρήτης, του οποίου η κατασκευή μόλις ξεκίνησε τον Ιούνιο 2024, θα φιλοξενήσει το μοναδικό στη Μεσόγειο «Κέντρο Καλλιεργειών Θαλάσσιων Μικροοργανισμών» του ΙΘΑΒΒΥΚ, το οποίο θα καταλάβει σχεδόν όλο το ισόγειο, με αίθουσες καλλιέργειας, κρυοσυντήρησης, συσκευασίας και μελέτης θαλάσσιων μικροοργανισμών (ζωοπλαγκτόν, φύκη, βακτήρια, μύκητες και ιοί) και περιλαμβάνει εξειδικευμένες εγκαταστάσεις. Θα περιλαμβάνει επίσης εξειδικευμένο εργαστήριο environmental DNA, επτά νέα εργαστήρια για τα τρία ινστιτούτα του ΕΛΚΕΘΕ και χώρο εκπαίδευσης 20 ατόμων, τόσο για τις ερευνητικές δραστηριότητες του ΕΛΚΕΘΕ, αλλά και για τις δραστηριότητες εκπαίδευσης και διάχυσης γνώσης σε μαθητές όλων των επιπέδων. Θα περιλαμβάνει επίσης εργαστήρια και γραφεία και για τα άλλα δύο ινστιτούτα του ΕΛΚΕΘΕ, το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων (ΙΘΑΒΙΠΕΥ) και το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας (ΙΩ).
Στην Κρήτη, εκτός από τον νέο υδατόπυργο και το σύστημα επεξεργασίας και διαχείρισης του θαλασσινού νερού, θα κατασκευαστούν τρία νέα Recirculating Aquaculture System (RAS) για τη διαχείριση γεννητόρων (σε δεξαμενές όγκου 15-35 m3), με τεχνολογία αιχμής που περιλαμβάνει drum filter, sand filter, UV filter, Protein skimmer, Biological Nitrification contactor, Degasser and Oxygenation tower. Τα συστήματα αυτά θα δώσουν την δυνατότητα για πειράματα ελέγχου της αναπαραγωγής ψαριών, με απόλυτο έλεγχο των περιβαλλοντικών συνθήκων, υψηλή βιοσφάλεια, και ιδανικές συνθήκες ευζωίας για γεννήτορες διάφορων Μεσογειακών ειδών. Η διακήρυξη για τον διεθνή διαγωνισμό προμήθειας όλων των πιο πάνω συστημάτων και εξοπλισμού αναμένεται να δημοσιευθεί μέχρι το τέλος Ιουλίου 2024.
Ανάγκη αύξησης του τακτικού προϋπολογισμού
Ο διευθυντής του ΙΘΑΒΒΥΚ τονίζει πως για την επόμενη τετραετία, οι βασικές προκλήσεις είναι δύο. Πρώτα-πρώτα, είναι η αύξηση του τακτικού προϋπολογισμού του ΕΛΚΕΘΕ, ώστε να καλύπτονται όχι μόνον οι μισθοί του τακτικού προσωπικού, αλλά και τα λειτουργικά έξοδα του κέντρου και το κόστος της συντήρησης και αναβάθμισης των κτηρίων και εργαστηριακού εξοπλισμού, ώστε το ΙΘΑΒΒΥΚ να παραμείνει στην πρώτη γραμμή της έρευνας στους τομείς της Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών, θέση που έχει καταφέρει να έχει μετά από επίπονες προσπάθειες του εξαιρετικού επιστημονικού προσωπικού του (Ερευνητών και ΕΕΤεΠ).
Ένα προσωπικό που γερνάει…
Η δεύτερη πρόκληση είναι η γήρανση του ερευνητικού προσωπικού του ΙΘΑΒΒΥΚ (30% θα συνταξιοδοτηθεί στην δεκαετία), αλλά και του ΕΛΚΕΘΕ γενικότερα. Επίσης, όπως αναφέρει, υπάρχει, δυστυχώς, μικρός αριθμός οργανικών ερευνητικών θέσεων στο Ινστιτούτο (10 σε σύνολο 25 τακτικών ερευνητών) και δεν υπάρχουν άλλες κενές θέσεις. Με τη συνταξιοδότηση των υφιστάμενων ερευνητών θα χαθούν 15 θέσεις ερευνητών, αφού αυτοί έχουν προσωποπαγή (και όχι οργανική) θέση. «Χωρίς νέες θέσεις, δεν μπορούν να γίνουν προσλήψεις νέων (ηλικιακά) ερευνητών ώστε (α) να υπάρξει επικάλυψη παρουσίας με τους πιο παλιούς ερευνητές και (β) να επεκταθούμε σε νέα/σημαντικά ερευνητικά πεδία», σημειώνει. Υπάρχει ανάγκη για σταδιακή ανανέωση και αύξηση του μόνιμου προσωπικού του ερευνητικού ιστού της χώρας (Ερευνητές και ΕΕΤεΠ), και θα πρέπει να καθιερωθεί συστηματική (και όχι περιστασιακή) ανανέωση και αναβάθμιση του προσωπικού, καθώς ανοίγονται συνεχώς νέα πεδία έρευνας και νέες τεχνολογίες.
Η έρευνα δε σταματά ποτέ…
Όσον αφορά σε ερευνητικά και άλλα πεδία δραστηριότητας, από την αρχή του 2024 μέχρι σήμερα, οι ερευνητές του ΙΘΑΒΒΥΚ έχουν υποβάλει 41 ερευνητικές προτάσεις σε Εθνικά (ΕΛΙΔΕΚ, Περιφέρειες, κ.α.) και Ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία (Interreg, Horizon Europe, Life, κ.α.), με συνολική αιτούμενη χρηματοδότηση σχεδόν €10 εκατομμύρια. Ακόμα 15 νέες προτάσεις ετοιμάζονται για υποβολή στην πρόσφατη προκήρυξη «Ερευνώ-Καινοτομώ» (Ανταγωνιστικότητα ΕΣΠΑ 2021-2027), για συνεργασίες μεταξύ εταιρειών και ερευνητικών φορέων. Τα ερευνητικά πεδία στα οποία εστιάζονται οι προσπάθειες των ερευνητών του ΙΘΑΒΒΥΚ περιλαμβάνουν όλο τον κύκλο εργασιών της παραγωγής ιχθύων, σε σχέση με την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την αύξηση της παραγωγής και βελτίωση της παραγωγικότητας (Smart Aquaculture), χρησιμοποιώντας λογισμικά παρακολούθησης της συμπεριφοράς των ψαριών ώστε να προσαρμόζεται το τάισμα και να προβλέπονται και προλαμβάνονται προβλήματα όπως υψηλή ιχθυοφόρτιση, κακή ποιότητά νερού, προσβολή από παθογόνα, κτλ. Η αξιολόγηση και εισαγωγή νέων ειδών στην ιχθυοκαλλιέργεια (όπως το μαγιάτικο και ο ροφός), παραμένει μια σημαντική κατεύθυνση, και απαιτεί μελέτες στην αναπαραγωγή, οντογένεση, εκτροφή πρώιμων αναπτυξιακών σταδίων, συμπεριφορά, φυσιολογία, παθοβιολογία και διατροφή των εκτρεφόμενων ψαριών. Στη διατροφή, συνεχίζονται οι προσπάθειες ανεύρεσης και αξιολόγηση νέων πρώτων υλών για την παραγωγή ιχθυοτροφών, που να μην εξαρτώνται από την αλιεία ιχθύων και να παράγουν άριστης ποιότητας τελικό προϊόν. Η διαχείριση της ευζωίας και της υγείας των ψαριών είναι βασικότατος πυλώνας των ερευνητικών δραστηριοτήτων του ΙΘΑΒΒΥΚ, με την παρακολούθηση και ταυτοποίηση των νέων παθογόνων στελεχών που εμφανίζονται και την ανάπτυξη μεθόδων πρόληψης (π.χ. εμβόλια, βακτηριοφάγοι, πρόσθετα τροφών, κ.α.) και θεραπείας.
Όπως από τα αρχαία χρόνια, το θαλάσσιο περιβάλλον της Ελλάδας θα εξακολουθεί να είναι το σημαντικότερο στοιχείο της ζωής των Ελλήνων, το κύριο προϊόν της τουριστικής της βιομηχανίας και μοναδική πηγή άριστης ποιότητας ιχθυηρών προϊόντων. «Στόχος της νέας θητείας είναι το ΙΘΑΒΒΥΚ να συνεχίσει να είναι κέντρο αριστείας και παραγωγής γνώσης στη θαλάσσια έρευνα, και να προσφέρει τις επιστημονικές υπηρεσίες του στην κοινωνία, δημόσια διοίκηση αλλά και στις ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αξιοποίησης των βιολογικών πόρων της θάλασσας», τονίζει ο Δρ. Κ. Μυλωνάς.
Δείτε επίσης:
Ξανά στο "τιμόνι" του ΙΘΑΒΒΥΚ ο Δρ. Κωνσταντίνος Μυλωνάς
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο
