Το χάσμα των μισθών μεταξύ φύλων ως πρόκληση για την Ευρώπη και ο ρόλος του Προγράμματος EqPay4all

Της Ρένιας Δρόσου

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε έτους. Έχει τις ρίζες της στις διαμαρτυρίες των γυναικών στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ζητούσαν ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και δικαίωμα ψήφου. Η πρώτη Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ και υιοθετήθηκε δύο χρόνια αργότερα στις 8 Μαρτίου το 1911, από τη Διεθνή Γυναικεία Διάσκεψη της Κοπεγχάγης, ύστερα από πρόταση της Κλάρας Τσέτκιν εις μνήμην της πρώτης διαδήλωσης των Αμερικανίδων, που είχε γίνει 53 χρόνια νωρίτερα, το 1857. 

Στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη των ΗΠΑ οι εργαζόμενες γυναίκες ντυμένες στα άσπρα, πού δούλευαν στα εργοστάσια υφαντουργίας και ιματισμού (οι ονομαζόμενες "εργάτριες ρούχων") ξεσηκώθηκαν σε διαμαρτυρία με αίτημα την ίση αμοιβή με τους άνδρες. Οι γυναίκες αγωνίζονταν ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και στο χαμηλό μισθό. Η αστυνομία επιτέθηκε στις διαδηλώτριες και η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα αλλά ο δρόμος για ίσα δικαιώματα των δύο φύλων άνοιξε, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο. Δύο χρόνια αργότερα, αυτές οι γυναίκες οργάνωσαν την πρώτη εργατική ένωση, προσπαθώντας να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και να κερδίσουν μερικά βασικά δικαιώματα στο χώρο εργασίας τους. Από τότε η μέρα αυτή δεν έπαψε να συμβολίζει τους αγώνες των γυναικών για τα δικαιώματά τους και τη διεθνή αγωνιστική αλληλεγγύη τους.

Στις 8 Μαρτίου 1908, 15.000 γυναίκες παρέλασαν μέσα από την Νέα Υόρκη απαιτώντας λιγότερες εργατοώρες, καλύτερο μισθό, δικαίωμα ψήφου και να σταματήσουν να απασχολούνται παιδιά σαν εργάτες. Υιοθέτησαν το σύνθημα «Ψωμί και τριαντάφυλλα» (Bread and Roses), με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα μια καλύτερη ποιότητα ζωής.

Στις 8η Μαρτίου οι γυναίκες όλων των χωρών εορτάζουν τα επιτεύγματα των γυναικών στην κοινωνία αλλά και θυμούνται τις ανισότητες που παραμένουν, της φτώχιας που πλήττει περισσότερο τις γυναίκες, της διαφοράς στην αμοιβή σε σχέση με τους άντρες, των δυσκολιών στην αγορά εργασίας και την προστασία της μητρότητας στον αγώνα για ένα ευτυχέστερο μέλλον. Παραδοσιακά, ενώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και ακτιβιστές διαδηλώνουν σε όλο τον κόσμο για να κάνουν γνωστά τα αιτήματά τους.

Ο Σύλλογος Γυναικών ΊΡΙΔΑ συμμετέχει ενεργά στην υποστήριξη της ισότητας των φύλων με την συμμετοχή του Συλλόγου στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα EqPay4all (Ισότητα στους Μισθούς). Το χάσμα στις αμοιβές ανάμεσα στα δύο φύλα, παραμένει ένα πρόβλημα που φαίνεται να είναι βαθιά ριζωμένο στην κοινωνία και που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε καθημερινή βάση.

Ενώ η βασική αρχή της ίσης αμοιβής έχει κατοχυρωθεί στις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από το 1957, ωστόσο, το 2020, το ακαθάριστο ωρομίσθιο των γυναικών ήταν κατά μέσο όρο 13,0 % χαμηλότερο από αυτό των ανδρών. Στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων κυμάνθηκε κατά 21,6%, κυμαινόμενο από 0,7 % στο Λουξεμβούργο έως 22,3 % στη Λετονία (Eurostat, 2022). Η ύπαρξη αυτής της μισθολογικής διαφοράς αποτελεί πρόκληση για την ΕΕ στο σύνολό της.

Το έργο EqPay4all στοχεύει στη δημιουργία κοινωνικής συνοχής, στην ανάπτυξη, υποστήριξη και τη διατήρηση των κοινών αξιών που προάγουν την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, η οποία αποτελεί θεμελιώδη αρχή του Κοινοτικού Δίκαιου και μια από τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο στόχος του έργου είναι να αναπτύξει έννοιες και μεθόδους για κοινωνικούς επιστήμονες, εργαζόμενες, εκπαιδευτικούς, μέντορες, εκπαιδευτές/τριες καθώς και για νέες γυναίκες προκειμένου να υποστηριχθούν και να ενδυναμωθούν πριν εισέλθουν στην αγορά εργασίας. 

Το EqPay4all στοχεύει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης για το χάσμα στις αμοιβές μεταξύ των φύλων και στην ενίσχυση των δεξιοτήτων για την εξάλειψη των στερεοτύπων, συμβάλλοντας στην προσπάθεια αλλαγής των συστημικών δομών στην αγορά εργασίας. Οι νέες και οι ενήλικες γυναίκες ενδυναμώνονται και ενημερώνονται για τις δυνατότητες και τα εμπόδια που επιβάλλονται από τις κοινωνικές καταστάσεις που εξακολουθούν να ισχύουν, ώστε να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους και να αποκτήσουν φωνή για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους στον επαγγελματικό τομέα ακόμα και από την πρώτη ανάληψη εργασίας. Το έργο λοιπόν ακολουθεί τη προσπάθεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να μειώσει το χάσμα στις αμοιβές των φύλων στην Ευρώπη και πιστεύει ότι οι νεολαία μπορεί να συμβάλλει σε αυτή την κοινωνική αλλαγή.

Μέσω του έργου θα γίνει μελέτη και θα δημιουργηθούν: εκπαιδευτικό υλικό και διαδικτυακά σεμινάρια για την ενίσχυση της γνώσης σχετικά με το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων, μία ψηφιακή πλατφόρμα ως forum συζητήσεων για τα εν λόγω ζητήματα, που θα επιτρέπει την ανταλλαγή και τη συνεργασία και μια καμπάνια για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με την ανισότητα των φύλων στην εργασία με στόχο την αυξημένη γνώση και ευαισθητοποίηση για το θέμα και με δίκτυα που σχηματίζονται από διαδικασίες συνδημιουργίας και συμμετοχής σε διεθνείς δραστηριότητες και που θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην αλλαγή της αντίληψης για τις γυναίκες στον τομέα της εργασίας μακροπρόθεσμα, οδηγώντας σε ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας.

Το έργο με τίτλο “Equal Pay For All”  συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως Σύμπραξη Συνεργασίας στο πρόγραμμα Νεολαία του προγράμματος Erasmus+,   αντιμετωπίζει αυτά τα ζητήματα και ευαισθητοποιεί τις γυναίκες, τους συλλόγους νέων και γυναικών, τους εκπαιδευτικούς φορείς και τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Στο έργο “Equal Pay for All”, επικεφαλής εταίρος είναι ο οργανισμός KulturLife (Γερμανία) ενώ ως εταίροι από την Ελλάδα συμμετέχουν ο Σύλλογος Γυναικών ΊΡΙΔΑ και το κέντρο επαγγελματικής κατάρτισης Ευρωπαϊκή Πρόοδος Ο.Ε., ο οργανισμός Future Needs και ο Σύλλογος Γυναικών Υπαίθρου Λάρνακας από την Κύπρο, ο οργανισμός CENTRUM WSPIERANIA EDUKACJI I PRZEDSIEBIORCZ OSCI από την Πολωνία και ο οργανισμός LIDERE από την Λετονία.

Η Ζαχαρένια Δρόσου είναι Κοινωνιολόγος Msc και Πρόεδρος του Συλλόγου ΜΚΟ Γυναικών ΊΡΙΔΑ.