ΚΡΗΤΗ
Για πρώτη φορά στο κάστρο Μόντε Φόρτε ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου
Απολογισμός μιας πολύ ενδιαφέρουσας πεζοπορίας
Το μεσαιωνικό κάστρο Μόντε Φόρτε επισκέφθηκε για πρώτη φορά ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου την Κυριακή 22-1-2023. Προχωρώντας στον απολογισμό της πεζοπορίας οι διοργανωτές αναφέρουν:
"Μία μέρα χαρά Θεού, «ανοιξιάτικη στη μέση του χειμώνα», που είπε κι ο Παναγιώτης, φτάσαμε στην είσοδο του χωριού Λιθίνες μέσω Ιεράπετρας με λεωφορείο. Εκεί μας περίμεναν καμιά δεκαριά άτομα ακόμα, ανάμεσα τους και μια μικρή ομάδα του Γεωπάρκου Σητείας με επικεφαλής τον Βαγγέλη Περάκη. Ευχάριστη έκπληξη και μεγάλη τιμή ταυτόχρονα! Έχουν εντάξει την διαδρομή στο νέο τους πρόγραμμα «Δρόμοι του νερού» κι ήρθαν να την περπατήσουμε παρέα! Τέλεια!!!
Ξεκινάμε λοιπόν 28 άτομα στις 9.30 ακριβώς. Από χωματόδρομους ανάμεσα στους ελαιώνες, όπου ακόμα κάτοικοι μαζεύουν τις ελιές ή καίνε τα λιόκλαδα, περνάμε τιτιβίζοντας σε παρεάκια, πηδώντας πάνω από ρυάκια –πολύ νερό στην περιοχή για ανατολική Κρήτη, όπου οι βροχοπτώσεις είναι τόσο λίγες. «Είναι τέτοιο το έδαφος που συγκρατεί το νερό», λέει ο Βαγγέλης. Η πρώτη μας στάση στον οικισμό, ‘Αδρόμυλοι’ επιβεβαιώνει τα λόγια του: ονομασία που προέρχεται απ’ τη παραφθορά του ονόματος ‘Υδρόμυλοι’, εύφορο μέρος με παραπλήσιο ποταμάκι, κατοικημένο απ’ την εποχή του Χαλκού, εγκαταλελειμμένο δυστυχώς σήμερα. Δίπλα του κάτω απ’ τα δέντρα το πανέμορφο εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων (9ος αιώνας) με την πολύ ωραία τοιχοδομία και τις αχνά διατηρημένες τοιχογραφίες (15ος αιώνας) στο εσωτερικό του, να επιβεβαιώνουν την παλαιότητά του.
Συνεχίζουμε την πορεία ανηφορικά στο μονοπάτι Ε4, πάνω στην παλιά εθνική οδό της δεκαετίας του 60, που συνέδεε Σητεία με Ιεράπετρα, όπως φαίνεται κι απ’ τα διατηρημένα πασαλάκια της. Στη γέφυρα του Πετεινού, κάνουμε μια στάση, για να δούμε το ομώνυμο φαράγγι, το οποίο «είναι τεχνικό και συνήθως τέτοια εποχή έχει πολλούς καταρράκτες, δυστυχώς όχι φέτος». Ανηφορίζουμε παράλληλα με αυτό θαυμάζοντας τους σχηματισμούς των τοιχωμάτων του, ώσπου μπροστά μας ξεδιπλώνεται η κοιλάδα με τα χωριά Άνω και Κάτω Κρυά, και το δρόμο που οδηγεί στην Ιεράπετρα μέσω Δάφνης - Χρυσοπηγής. Από πάνω ο συμπαγής όγκος των δυτικών Σητειακών βουνών (όρος Ορνό). «Εκεί από πίσω είναι το χωριό σου!» μου φωνάζει κάποιος. Σωστά!
Η διαδρομή μας, που δεν είναι δύσκολη, αν εξαιρέσεις κάποιες σύντομες κονταρίδες εκτός δρόμου, μας δίνει τη δυνατότητα να χαζέψουμε τη φύση που μυρίζει άνοιξη. Αργοπορημένες ανεμώνες συναντιούνται με βιαστικές ίριδες, αλλά εκείνο που επικρατεί κατά κόρον είναι το κίτρινο λουλούδι του μπογιά (ξινόγουλο ή ξυνίδα) παντού στα καλλιεργημένα χωράφια. Αντίθετα στα φρύγανα κυριαρχεί το καφετί απ’ τα ξερά λουλούδια του έριγγα (ρείκι), που «απλώνεται ταχύτατα μετά από πυρκαγιά» (Βαγγέλης).
Η ανηφόρα τελειώνει σε άγονο ξερό γκρι σεληνιακό τοπίο. Στο βάθος ξεχωρίζει ο λόφος με το κάστρο Μόντε Φόρτε. Όσο πλησιάζουμε διακρίνονται τα οδοντωτά σωζόμενα δυτικά τείχη. Ξεχωρίζει και η στέγη της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Διαβάζουμε την ενημερωτική πινακίδα του Γεωπάρκου: ονομάζεται και ‘Επάνω Καστέλλι’ και χτίστηκε στις αρχές της Ενετοκρατίας τον 13ος αιώνας. Παίρνουμε το φιδογυριστό μονοπάτι για την κορυφή του από τη δυτική του πλευρά –την πιο ευάλωτη στους εχθρούς. Στο κομμάτι του τείχους, που σώζεται, μαζευόμαστε για την αναμνηστική μας φωτογραφία. Στη κέντρο του χώρου δεσπόζει το εκκλησάκι, που με το στεγασμένο προαύλιο του μας προσφέρει προστασία απ’ τον αέρα. Ανατολικά του ναού αξίζει κάποιος να επισκεφτεί τη σκεπαστή θολωτή υπόγεια δεξαμενή για την υδροδότησή του (κινστέρνα). Δε χρειάζεται και πολύ για να καταλάβεις την σοφή επιλογή για την κατασκευή ενός κάστρου εδώ -‘στη μέση του πουθενά’ για τους σύγχρονους επισκέπτες-: πρώτον η θέση είναι φυσικά οχυρή με απότομα κάθετα βράχια και δεύτερον προσφέρει απρόσκοπτη θέα και στις δύο κοιλάδες-ανοίγματα, που συνδέουν τη βόρεια με τη νότια πλευρά της Κρήτης, άρα εποπτεύει και περιφρουρεί τις χερσαίες οδούς. Από δω μπορείς να δεις καθαρά ως το Λιβυκό πέλαγος!!
Όμως η ώρα περνάει. Αρχίζει η επιστροφή μας από την πίσω μεριά του κάστρου. Ο χωματόδρομος που κατηφορίζει στο γυμνό γκρι τοπίο περνάει από εγκαταλελειμμένο λατομείο. Τα μηχανήματα εξόρυξης είναι ακόμα με τις ‘δαγκάνες’ έτοιμες να ροκανίσουν το βράχο. Σαν να εγκαταλείφθηκε ξαφνικά κι όλα έμειναν, όπως ήταν. Οι άντρες της παρέας περιεργάζονται τα οχήματα και τις πλάστιγγες. Εδώ είναι στο στοιχείο τους περισσότερο απ’ το Κάστρο!
Κατεβαίνοντας την πλαγιά βλέπουμε το λόφο του Μόντε Φόρτε, να απομακρύνεται σε κάθε μας βήμα και τον τελικό προορισμό μας, τη Συκιά να πλησιάζει. Μια τελευταία κατηφόρα μας οδηγεί δίπλα από ένα μεγάλο ασβεστοκάμινο κι έπειτα η ανηφοριά για την είσοδο του χωριού. Εκεί μας περιμένει το λεωφορείο κι η ελπίδα να βρούμε καφενεδάκι ανοικτό για ένα μεζέ. Με έκπληξη βλέπουμε ότι η πλατεία σφύζει από ζωή και τα ταβερνάκια της είναι γεμάτα κόσμο. «Όπου κόσμος και καλό φαί», έλεγε ο παππούς μου. Θα το έχουμε υπόψη μας την επόμενη φορά.
Σήμερα περπατήσαμε 19 χιλιόμετρα σε 6,5-7 ώρες με τις στάσεις. Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως την αρχηγό μας, τη Σοφία Σιδηροπούλου για την όμορφη αυτή πορεία, καθώς και τον Βαγγέλη Περάκη και τα παιδιά του Γεωπάρκου για τις χρήσιμες πληροφορίες. Ελπίζουμε να ξανασυναντηθούμε σύντομα σε νέες ..περιπέτειες!"
