Αστερούσια: Επισήμως στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας

Ανακοινώθηκε επίσημα ένα εξαιρετικής σημασίας επίτευγμα στη διάρκεια Ειδικής Διαδικτυακής Συνέντευξης Τύπου: Η Ένταξη της Περιοχής των Αστερουσίων (Νότια Κρήτη) στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας (WNBR) του Προγράμματος «Άνθρωπος Και Βιόσφαιρα» (ΜΑΒ) της UNESCO.

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, καθώς τα Αστερούσια είναι η τρίτη περιοχή από τη χώρα μας, που εντάσσεται στο Παγκόσμιο Δίκτυο. Μάλιστα, οι άλλες δύο σημαντικές περιοχές (Όλυμπος και Φαράγγι της Σαμαριάς) είχαν ενταχθεί από τη δεκαετία του 1980, με άλλους όρους και προϋποθέσεις ένταξης. 

Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση υποβλήθηκε με την έγκριση του ΥΠΕΝ και τη στενή συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης, της Αναπτυξιακής Ηρακλείου, των Δήμων Αρχανών-Αστερουσίων, Βιάννου, Γόρτυνας, Μινώα Πεδιάδας και Φαιστού, αλλά και της Εφορίας Αρχαιοτήτων, του Φορέα Διαχείρισης (Περιοχών Natura) Κεντρικής και Ανατολικής Κρήτης και όλων των Δημοσίων Υπηρεσιών, Οργανώσεων, Επιμελητηρίων, Εκπαιδευτικών και άλλων Φορέων και την ομόθυμη στήριξη από τους πολίτες/κατοίκους που επετεύχθη μέσω δημοσίων διαβουλεύσεων με Συντονισμό και την Εποπτεία των διαδικασιών ένταξης και μελετών από την Ελληνική Εθνική Επιτροπή MAB/UNESCO, που λειτουργεί υπό την Ελληνική Εθνική Επιτροπή UNESCO. 

Η συνέντευξη Τύπου με συντονιστή το Δημοσιογράφο κ. Παναγιώτη Τσολιά ξεκίνησε με παρέμβαση του Προέδρου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής Καθ. Μιχάλη Σκούλλου, ο οποίος από την Έδρα της Επιτροπής MAB/UNESCO που φιλοξενείται και στηρίζεται ευγενώς από το Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον, Πολιτισμό και Αειφόρο Ανάπτυξη (MIO-ECSDE), καλωσόρισε τους συμμετέχοντες, προλόγισε σύντομα το ενδιαφέρον video που προβλήθηκε στη συνέχεια και τόνισε μεταξύ άλλων τη σημασία, χαρακτήρα και δομή των Αποθεμάτων Βιόσφαιρας (ΑΒ). Εξήγησε ο κος Σκούλλος ότι τα ΑΒ δεν είναι τα ίδια περιοχές προστασίας αλλά συνήθως μεγάλες περιοχές που περιλαμβάνουν περιοχές προστασίας, φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς και προωθείται μέσα στα όρια τους η αειφόρος ανάπτυξη σε αρμονική σχέση μεταξύ ανθρώπινων κοινωνιών και βιολογικής και πολιτισμικής ποικιλότητας. Για παράδειγμα στο ΑΒ Αστερουσίων, χερσαίας έκτασης 367 Κm² (η χερσαία έκταση της Νήσου Μάλτας είναι 246 Κm²), και ευρύτατης παράκτιας και θαλάσσιας ζώνης, περιλαμβάνονται τρεις περιοχές του Δικτύου Natura, τρία Καταφύγια Άγριας Ζωής, επτά Αρχαιολογικοί Χώροι και μεγάλος αριθμός από μεμονωμένα μνημεία (ιερά Μινωικής περιόδου, μοναστήρια, σκήτες), τοπία ιδιαίτερου κάλους, το Φοινικοδάσος, κορυφογραμμές, φαράγγια, απόκρημνες χαράδρες, μαγευτικές παραλίες, μονοπάτια, κ.λπ. Πέρα από την καταπληκτική βιόσφαιρα με μοναδική βιοποικιλότητα, σπάνια ενδημικά είδη χερσαίας και θαλάσσιας χλωρίδας και πανίδας, μεταξύ των οποίων 192 είδη πουλιών, θηλαστικά, ερπετά και αμφίβια μεταξύ των οποίων θαλάσσια χελώνα, μεσογειακή φώκια, κητώδη (φυσητήρες και διάφοροι τύποι δελφινιών), εξαιρετική σημασία έχει η διαχρονική παρουσία των ανθρώπινων κοινωνιών και της εναρμονισμένης με τον φυσικό χώρο υλικής και άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς που είναι ζωντανή και παρούσα σε όλη την περιοχή.    

Ακολούθησε η παρουσίαση βίντεο του σκηνοθέτη Χατζηπαναγιώτη Αλέξανδρου για την προβολή του γεγονότος, μιας πρόσφατης συμπαραγωγής της Αναπτυξιακής Ηρακλείου και της Περιφέρειας Κρήτης. 

 

Στη συνέχεια εκ μέρους του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου  Δένδια μίλησε ο κ. Κωνσταντίνος Αλεξανδρής, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Διπλωματίας, Θρησκευτικών και Προξενικών Υποθέσεων, ο οποίος τόνισε ότι:  

"Η ένταξη των Αστερουσίων Ορέων στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της UNESCO έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας και συνεισφέρει σε ένα από τους σταθερούς στόχους και του Υπουργείου Εξωτερικών, την προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό ως χώρας που αναπτύσσει σημαντικές και επίκαιρες πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος, επ’ ωφελεία όλων. Στο πλαίσιο αυτό, παρακολουθούμε τις καινοτόμες αυτές πρωτοβουλίες με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ελπίζουμε ότι το σημερινό εγχείρημα θα αποτελέσει έναυσμα για αντίστοιχα νέα έργα στο μέλλον και συγχαίρουμε όλους όσοι συνέβαλαν στην επιτυχία του".

Ακολούθησε ο Γενικός Γραμματέας ΦΠΥ του ΥΠΕΝ κ. Κωνσταντίνος Αραβώσης, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό και υπογράμμισε ότι είναι μεγάλη επιτυχία, μία περιοχή όπως τα Αστερούσια, με μεγάλο Φυσικό, Βιολογικό και Πολιτισμικό πλούτο να συμπεριλαμβάνεται στο Δίκτυο, διότι είναι μια σημαντική ευκαιρία να επανεκκινηθεί η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής που θα στηρίζεται σε φιλικές προς το περιβάλλον παραγωγικές δραστηριότητες. Τόνισε, δε, ότι το ΥΠΕΝ και οι αρμόδιες υπηρεσίες του, θα είναι αρωγοί σε κάθε τέτοια προσπάθεια ένταξης και άλλων περιοχών στο Δίκτυο με στόχο την αειφόρο οικονομική τους ανάπτυξη και την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.

Η Πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNESCO κα. Αικατερίνη Τζιτζικώστα τόνισε επίσης ότι: «Πρόκειται για μια σημαντική εθνική επιτυχία, που μας κάνει υπερήφανους ως Έλληνες πολίτες. Η προετοιμασία του φακέλου που διήρκησε δύο έτη περιλάμβανε τεκμηριωμένες επιστημονικές μελέτες και υποδειγματική συνεργασία όλων των Περιφερειακών και τοπικών φορέων της Κρήτης.  Η Ελληνική Εθνική Επιτροπή UNESCO και η Επιτροπή ΜΑΒ στήριξε την υποψηφιότητα της περιοχής, μέσω συναντήσεων στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού, και είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς και συγκινημένοι που οι προσπάθειες καρποφόρησαν και στέφθηκαν με επιτυχία».

Λαμβάνοντας το λόγο ο Καθ. Μιχ Σκούλλος επέμεινε στην σημασία της στενής συνεργασίας με τους φορείς της Κρήτης, περιέγραψε σύντομα τις προοπτικές ανάπτυξης και τις ευκαιρίες για τους νέους ειδικότερα τις γυναίκες και ανακοίνωσε τη Δημιουργία Ομάδας Νέων Αστερουσίων/Κρήτης.

«Η Περιφέρεια Κρήτης υποστήριξε με συνέπεια και αποτελεσματικότητα την ένταξη των Αστερουσίων στο  Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της UNESCO» δήλωσε ο Περιφερειάρχης Κρήτης κ. Σταύρος Αρναουτάκης και συνέχισε «Εμπιστεύτηκε το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό στην Κρήτη και όπου αλλού χρειάστηκε, προκειμένου να φτάσουμε στο ιστορικό αποτέλεσμα της πρώτης ελληνικής εγγραφής στο πρόγραμμα Μan and the Biosphere μετά το Φαράγγι της Σαμαριάς και τον Όλυμπο που είχαν εγγραφεί το 1981».

Ο κ. Αρναουτάκης τόνισε ότι πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, καθώς τα Αποθέματα Βιόσφαιρας της UNESCO αποτελούν περιοχές στις οποίες συνδυάζεται η περιβαλλοντική πολιτική, η συντονισμένη δράση για την ανάδειξη της πολιτισμικής ταυτότητας, σε συνδυασμό με τις πολιτικές για τη βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη. «Ως Περιφέρεια συγχαίρουμε τους ανθρώπους που εργάστηκαν με συνέπεια για αυτό το σημαντικό αποτέλεσμα και δεσμευόμαστε ότι θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε με αποτελεσματικότητα τους ιδιαίτερους τόπους του νησιού, αλλά και τα δίκτυα των ανθρώπων τους, οι οποίοι ζουν και δημιουργούν σε αυτούς» συμπλήρωσε ο ίδιος. 

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Αναπτυξιακής Ηρακλείου και Δήμαρχος Αρχανών Αστερουσίων κ. Εμμανουήλ Κοκοσάλης σημείωσε «Με μεγάλη χαρά αποδεχτήκαμε τον θεσμικό ρόλο του συντονισμού του εγχειρήματος ένταξης των Αστερουσίων στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας της UNESCO και χαιρόμαστε ιδιαίτερα για τη θετική του έκβαση». Ο ίδιος είπε ότι δεν πρόκειται για μια αποσπασματική προσπάθεια. «Η Αναπτυξιακή Ηρακλείου έχει αναπτύξει ένα τοπικό αναπτυξιακό σχέδιο για σχεδόν όλο το νομό Ηρακλείου, στον οποίο βρίσκεται η οροσειρά των Αστερουσίων. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει έργα ύψους 30 εκατομμυρίων ευρώ, μέχρι το 2023 και θα καλύψει εν συντομία την αγροτική και παράκτια ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την ανεργία με πολλές δράσεις» πρόσθεσε. 

Η πρώην Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης και Πρόεδρος του Συνδέσμου Προστασίας των Αστερουσίων  κα. Θεανώ Βρέντζου ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «Τα Αστερούσια! Το ιερό βουνό της Κρήτης, με τα εκατοντάδες μνημεία, από πλευράς περιβαλλοντικής, ιστορικής, αρχαιολογικής, θρησκευτικής και βεβαίως της αναλλοίωτης μέχρι σήμερα διατήρησης των παραδοσιακών εθίμων, ανήκουν πλέον στον παγκόσμιο χάρτη του προγράμματος (Άνθρωπος και Βιόσφαιρα της UNESCO) MAB/UNESCO».

Η ίδια ευχαρίστησε όλους όσοι συνέβαλαν στο να γίνει πραγματικότητα ένα όραμα ετών, που θα βοηθήσει σε μία βιώσιμη και ορθολογική ανάπτυξη, τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής καθώς και των όμορων Δήμων (Αρχανών-Αστερουσίων, Γόρτυνας, Φαιστού, Μινώα Πεδιάδος, Βιάννου). 

«Τα καταφέραμε!!» τόνισε η κυρία Βρέντζου και συνέχισε λέγοντας «Μετά από σκληρή δουλειά και συντονισμένες προσπάθειες, την βοήθεια του Περιφερειάρχη μας Σταύρου Αρναουτάκη, την υποδειγματική συνεργασία και στήριξη του προέδρου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για το πρόγραμμα Άνθρωπος και Βιόσφαιρα της UNESCO (MAB/UNESCO) κυρίου Μιχαήλ Σκούλλου, την στήριξη της Προέδρου της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNESCO κυρίας Αικατερίνης Τζιτζικώστα, με συστηματική δουλειά και την εξαιρετική συνεργασία της Αναπτυξιακής Ηρακλείου τόσο του προέδρου κυρίου Εμμανουήλ Κοκοσάλη όσο και του Διευθυντή  της κυρίου Γιώργου Μαυρογιάννη και όλων των στελεχών τα Αστερούσια εντάσσονται πλέον στον παγκόσμιο χάρτη των προστατευόμενων περιοχών UNESCO. Ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους για την άψογη συνεργασία που είχαμε όλα τα χρόνια. Αποδεικνύεται πως με όραμα, στρατηγική και σκληρή δουλεία όλοι μαζί ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΑΜΕ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ». 

Συνοψίζοντας, ο Καθηγ. Κύριος Μ. Σκούλλος, τόνισε ότι η επιτυχία της ένταξης, οφείλεται πέρα από την αδιαμφισβήτητη αξία της περιοχής ως προς τη βιοποικιλότητα και τα πολιτισμικά στοιχεία που περιλαμβάνει, στην ενδελεχή επιστημονική μελέτη που προηγήθηκε, την προσεκτική και συντονισμένη προετοιμασία και πάνω από όλα τη στενή συνεργασία όλων των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών φορέων και κατοίκων που ασπάστηκαν το όραμα και στήριξαν ομόθυμα την προσπάθεια. Μεταξύ αυτών η Περιφέρεια Κρήτης και η Αναπτυξιακή Ηρακλείου που εξασφάλισαν χρηματοδότηση και προγράμματα υλοποίησης αειφορικών δράσεων στην περιοχή. Όλα τα παραπάνω καθιστούν το ΑΒ Αστερουσίων και την διαδικασία ένταξης του υπόδειγμα και για άλλες περιοχές της χώρας να ακολουθήσουν το παράδειγμα του.