Τα αυξανόμενα επιτόκια και οι αναταραχές της αγοράς φέρνουν στο προσκήνιο ανησυχίες για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει η επόμενη ύφεση. Πραγματικά μπορεί να είναι διαφορετική αυτή τη φορά, λόγω των αλλαγών στην πολιτική και στα μίντια από την τελευταία ύφεση. Οι πρόσφατες παρατηρήσεις του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επέκρινε την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, είναι μόνο η αρχή όσων μπορούμε να περιμένουμε.
Η προτεραιότητα της αμερικανικής πολιτικής αντίδρασης στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, υπό τις κυβερνήσεις των Μπους και Ομπάμα, επικεντρώθηκε κυρίως στη σταθεροποίηση των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Λίγο αργότερα, αναδείχθηκε το Κίνημα του Τσαγιού, εν μέρει ως αντίδραση σε αυτό.
Πολλά έχουν αλλάξει από τότε. Τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης άλλαξαν την αμερικανική πολιτική κουλτούρα. Η κάλυψη της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 ήταν αρκετά ιεραρχημένη, οδηγούμενη από τους κυριότερους οργανισμούς ειδήσεων και τους οικονομικούς ηγέτες, και όχι από τους λαϊκιστές και την εκφοβιστική κουλτούρα που έχει διαδοθεί στα κοινωνικά μέσα από τότε. Ο συνάδελφός μου στο Bloomberg Opinion, Tyler Cowen, υποστήριξε ότι οι ακραίες ρητορικές όπως οι επιθέσεις του Τραμπ στη Fed θα επαναληφθούν και με τον επόμενο πρόεδρο. Ήδη, μετά το σοκ για τη Δικαιοσύνη του διορισμού του Μπρετ Κάβανο, δεν είναι ασυνήθιστο να ακούμε καλέσματα από την αριστερά για ριζικές αλλαγές στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Όποτε κι αν έρθει η επόμενη ύφεση, τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, ο λαϊκισμός, η εξωφρενική κουλτούρα και τα fake news θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αφήγηση της ιστορίας της.
Αυτή η ιστορία είναι επίσης πιθανό να περιλάβει μια πιο διαφοροποιημένη ομάδα "φωνών”. Τα πιο μεγάλα ηλικιακά μέλη της γενιάς των Millennials ήταν ακόμα στην αρχή της καριέρας τους κατά τη διάρκεια της κρίσης. Τώρα οι Millennials έχουν πιο δυνατή φωνή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ιδιαίτερα στο διαδίκτυο. Αλλά και οι γυναίκες και οι έγχρωμοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη επιρροή στο διαδίκτυο. Είναι απίθανο οι λευκοί άντρες της Wall Street να έχουν την ίδια επιρροή κατά την επόμενη ύφεση, σε σχέση με αυτή που είχαν στην προηγούμενη.
Έχουμε δει τα σημάδια τα τελευταία χρόνια ότι οι επιχειρήσεις γίνονται όλο και πιο ευαίσθητες στα λαϊκίστικα κινήματα. Οι εταιρείες έχουν βρεθεί να προσπαθούν να διαλέξουν πλευρά σε πολλές από τις πολιτισμικές διαμάχες που έχουν ενταθεί από τότε που ο Τραμπ έγινε πρόεδρος και κάποιες από τις ελάχιστες αυξήσεις μισθών που έχουμε δει από τις μεγάλες εταιρείες έχουν επισπευστεί εν μέρει από κινήματα όπως το Fight for $15. Μετά από τη χρηματοπιστωτική κρίση, οι επιχειρήσεις δεν είχαν κανένα πρόβλημα να προχωρήσουν σε μαζικές απολύσεις και στη συνέχεια, μετά από μερικά χρόνια, να αποκομίσουν μεγάλα κέρδη και να χρησιμοποιήσουν τα κέρδη τους για επαναγοράσουν μετοχές περισσότερο, παρά για να προσλάβουν περισσότερους εργαζόμενους ή να δώσουν αυξήσεις. Δεν είναι σαφές εάν θα μπορέσουν να κάνουν το ίδιο και στην επόμενη ύφεση, σε ένα κοινωνικό και πολιτικό κλίμα πιο ευαίσθητο στις απαιτήσεις των εργαζομένων.
Όταν έρθει η επόμενη ύφεση, το μεγαλύτερο ερώτημα δεν θα είναι αν τα αμερικανικά θεσμικά όργανα έχουν την εξουσία να απαντήσουν. Το ερώτημα θα είναι αν τα θεσμικά όργανα μπορούν να αντέξουν τη λαϊκιστική ένταση που πιθανώς θα αντιμετωπίσουν.
