Σε ισχύ στην Τουρκία, νόμος που ενισχύει τον έλεγχο των αρχών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Νόμος που ενισχύει σημαντικά τον έλεγχο των αρχών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τέθηκε σήμερα σε ισχύ στην Τουρκία, απειλώντας την παρουσία του Twitter και του Facebook στη χώρα αν δεν υπακούουν στα αιτήματα για την απόσυρση επίμαχου περιεχομένου.

Το τουρκικό κοινοβούλιο ψήφισε τον νόμο αυτόν τον Ιούλιο, λιγότερο από έναν μήνα μετά το αίτημα του προέδρου της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν "να μπει τάξη" στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έναν από τους τελευταίους χώρους έκφρασης που διαφεύγει του ελέγχου της κυβέρνησης.

"Ο νόμος αυτός προκαλεί πολλές ανησυχίες όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα", σχολίασε στο Twitter ο Ίαν Λεβίν, υπεύθυνος του τμήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Facebook.

Ωστόσο παρά τις ανησυχίες τους, οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αμφισβητούν ότι η κυβέρνηση Ερντογάν θα μπορέσει να εφαρμόσει τα αυστηρά μέτρα που προβλέπονται από τον νόμο αυτόν.

"Είναι αδύνατο σε μια χώρα όπως η Τουρκία να καταστείλεις τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία αποτελούν ολότελα μέρος της ζωής των ανθρώπων", σημείωσε η Έμα Σινκλέρ-Γουέμπ, η διευθύντρια του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) στην Τουρκία.

Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έχουν περισσότερες από ένα εκατομμύριο μεμονωμένες συνδέσεις ημερησίως, όπως το Twitter και το Facebook, θα πρέπει να έχουν έναν εκπρόσωπο στην Τουρκία και να υπακούουν στα δικαστήρια όταν τους ζητούν να αποσύρουν κάποιο περιεχόμενο εντός 48 ωρών.

"Η 1η Οκτωβρίου είναι η προθεσμία που έχει δοθεί για να ορίσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έναν εκπρόσωπό τους στην Τουρκία", διευκρίνισε ο Γαμάν Ακντενίζ, καθηγητής δικαίου στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης, στον λογαριασμό του στο Twitter.

Στην περίπτωση που δεν σεβαστούν τις υποχρεώσεις τους, οι πλατφόρμες θα λάβουν αρχικά μια προειδοποίηση. Από τον Νοέμβριο, θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα που θα ανέρχονται σε έως και 30 εκατομμύρια τουρκικές λίρες (περίπου 3,3 εκατομμύρια ευρώ), μια απαγόρευση να έχουν έσοδα από διαφημίσεις και μια σημαντική μείωση της ζώνης εύρους τους.

"Καταστολή του Twitter"

Αν και στον λογαριασμό του στο Twitter @RTErdogan έχει 16,7 εκατομμύρια ακολούθους, ο Τούρκος πρόεδρος δεν κρύβει την αποστροφή του για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία απείλησε να καταστείλει το 2014.

Την ίδια χρονιά, η Άγκυρα απέκλεισε την πρόσβαση στο Twitter και στο YouTube μετά την ανάρτηση εγγραφών από υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων οι οποίες ενέπλεκαν τον Ερντογάν σε φερόμενο σκάνδαλο διαφθοράς.

"Ο στόχος του νόμου αυτού είναι να απειληθούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέγοντάς τους υπακοή ή θάνατος", σημείωσε η Σινκλέρ-Γουέμπ.

Σύμφωνα με την τελευταία "έκθεση για τη διαφάνεια" του Twitter, η Τουρκία βρισκόταν το πρώτο εξάμηνο του 2019 στην πρώτη θέση των χωρών που ζητούσαν την απόσυρση περιεχομένου από το μέσο κοινωνικής δικτύωσης, με περισσότερα από 6.000 αιτήματα.

Το Twitter δεν απάντησε στις ερωτήσεις του AFP όσον αφορά το ποια συνέχεια εξετάζει να δώσει στην υπόθεση αυτή με τον νέο νόμο.

Η Τουρκία απέκλεισε την πρόσβαση σε 408.000 ιστοτόπους, 40.000 tweet, 10.000 βίντεο του YouTube και 6.200 κοινοποιήσεις στο Facebook το 2019, σύμφωνα με τον Σεβκέτ Ουγιανίκ, έναν υπερασπιστή των δικαιωμάτων στο διαδίκτυο. "Φανταστείτε τι μπορεί να συμβεί μετά την ισχύ του νέου νόμου", προειδοποίησε.

"Στόχος να φιμωθεί η αμφισβήτηση"

Ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει ήδη χαρακτηρίσει το Twitter απειλή, κρίνοντας ότι το μέσο αυτό κοινωνικής δικτύωσης διευκόλυνε την κινητοποίηση του κόσμου για τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που έγιναν το 2013.

Πολλοί Τούρκοι, ιδιαίτερα νέοι, υπολογίζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να έχουν πρόσβαση σε ανεξάρτητες ή επικριτικές πληροφορίες, σε ένα τοπίο που κυριαρχείται από τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης.

"Δεν βλέπουμε πολλές πληροφορίες για τη βία κατά των γυναικών στην τηλεόραση", δήλωσε η Αϊσέ Νουρ Άκιους, μοντέλο και "influencer" με 47.000 ακολούθους στο Instagram. "Ωστόσο οι πληροφορίες για τις γυναικοκτονίες διαδίδονται σε πέντε λεπτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης".

"Οι πρόσφατοι περιορισμοί έχουν στόχο να φιμωθεί η αμφισβήτηση και να αποκλειστεί η ροή πληροφοριών", σημείωσε η Σινκλέρ-Γουέμπ.

Το Twitter και το Facebook επιβλέπονται ήδη στενά από την κυβέρνηση και πολλές δικαστικές διαδικασίες έχουν κινηθεί για "προσβολή του αρχηγού του κράτους" ή "τρομοκρατική προπαγάνδα" για απλά μόνον tweets.

Στις αρχές του Ιουλίου, ο πρόεδρος Ερντογάν είχε ζητήσει "να μπει τάξη" στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έπειτα από προσβλητικά σχόλια για την κόρη του και τον γαμπρό του στο Twitter.

"Βλέπετε γιατί είμαστε κατά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το YouTube, το Twitter και το Netflix; Για να καταστείλουμε αυτές τις ανηθικότητες. Δεν έχουν ηθικές αξίες", είχε πει τότε.

Ωστόσο οι υποστηρικτές της κυβέρνησης χρησιμοποιούν και αυτοί μαζικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς οι συγκεντρώσεις έχουν απαγορευτεί λόγω των περιορισμών για την αναχαίτιση της διασποράς της COVID-19, υπογραμμίζει η Σινκλέρ-Γουέμπ.

"Το κλείσιμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν θα είναι μια δημοφιλής απόφαση", σημειώνει και καταλήγει: "Αν η κυβέρνηση εφαρμόσει πράγματι αυτόν τον νόμο, αυτό θα στραφεί εναντίον της".