Πρόταση από την ΕΕ για νέους κανόνες εποπτείας για τις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα μια ολοκληρωμένη πρόταση για μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση του ψηφιακού χώρου, ένα σύνολο νέων κανόνων για όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των ηλεκτρονικών αγορών και άλλων διαδικτυακών πλατφορμών που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το νέο πλαίσιο αποτελείται από την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες και την Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές.

Οι πλατφόρμες που έχουν απήχηση σε περισσότερο από το 10% του πληθυσμού της ΕΕ (45 εκατομμύρια χρήστες), θεωρούνται συστημικού χαρακτήρα και θα υπόκεινται όχι μόνο σε συγκεκριμένες υποχρεώσεις ελέγχου των κινδύνων τους, αλλά και σε μια νέα δομή εποπτείας. 

Μεταξύ άλλων, οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες (Google, Amazon, Facebook κ.ά.) θα υποβάλλονται σε ετήσιους ελέγχους σχετικά με το πόσο αποτελεσματικά αποκλείουν το περιεχόμενο που κρίνεται παράνομο και επιβλαβές με βάση τους νέους ευρωπαϊκούς κανόνες. Ακόμη, μεγάλα πρόστιμα αλλά και η απειλή της διάσπασης των μεγάλων εταιριών που δεν συμμορφώνονται, θα αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού «οπλοστασίου». Αν π.χ. μια εταιρεία αρνείται να υπακούσει στους ευρωπαϊκούς κανόνες, μπορεί να της επιβληθεί πρόστιμο ως 10% του κύκλου εργασιών της. 

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι νέοι κανόνες θα παρέχουν καλύτερη προστασία στους καταναλωτές και στα θεμελιώδη δικαιώματά τους στο διαδίκτυο και θα συμβάλουν στη δημιουργία δικαιότερων και πιο ανοικτών ηλεκτρονικών αγορών για όλους. Θα υποστηρίξουν επίσης την ανάπτυξη μικρότερων πλατφορμών, καθώς και μικρομεσαίων και νεοφυών επιχειρήσεων, διευκολύνοντας την πρόσβασή τους σε πελάτες από ολόκληρη την ενιαία αγορά. 

Ορισμένες πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες, σύμφωνα με την Κομισιόν, που έχουν αναδειχθεί σε ένα είδος δημόσιων χώρων ανταλλαγής πληροφοριών και ηλεκτρονικού εμπορίου, έχουν αποκτήσει συστημικό χαρακτήρα και ενέχουν ιδιαίτερους κινδύνους για τα δικαιώματα των χρηστών, τις ροές πληροφοριών και τη δημόσια συμμετοχή. Η πρόταση της έχει ως στόχο να κάνει τις δημοκρατίες πιο ανθεκτικές.

Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες

Μεταξύ άλλων, η νέα Πράξη θα εισαγάγει μια σειρά νέων εναρμονισμένων υποχρεώσεων σε επίπεδο ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες όπως:

- κανόνες για την αφαίρεση παράνομων αγαθών, υπηρεσιών ή περιεχομένου από το διαδίκτυο·

- διασφαλίσεις για χρήστες, των οποίων το περιεχόμενο έχει εσφαλμένα διαγραφεί από πλατφόρμες·

- νέες υποχρεώσεις για πολύ μεγάλες πλατφόρμες σχετικά με τη λήψη μέτρων βάσει κινδύνου για την πρόληψη της κατάχρησης των συστημάτων τους·

- μέτρα διαφάνειας ευρέος φάσματος, μεταξύ άλλων όσον αφορά την διαδικτυακή διαφήμιση και τους αλγόριθμους που χρησιμοποιούνται για να προτείνεται περιεχόμενο στους χρήστες·

- νέες εξουσίες για τον έλεγχο του τρόπου λειτουργίας των πλατφορμών, μεταξύ άλλων με τη διευκόλυνση της πρόσβασης των ερευνητών σε δεδομένα σημαντικών πλατφορμών·

- νέοι κανόνες σχετικά με την ιχνηλασιμότητα των επιχειρηματικών χρηστών στις ηλεκτρονικές αγορές, ώστε να διευκολύνεται ο εντοπισμός των πωλητών παράνομων αγαθών ή υπηρεσιών.

Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές

Η νέα Πράξη αντιμετωπίζει τις αρνητικές συνέπειες που προκύπτουν από συγκεκριμένες συμπεριφορές μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών που λειτουργούν ως ψηφιακοί ρυθμιστές της πρόσβασης στην ενιαία αγορά. Πρόκειται, σύμφωνα με την Επιτροπή, για πλατφόρμες που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά, που έχουν την ισχύ να ενεργούν ως ιδιωτικοί φορείς θέσπισης κανόνων και να λειτουργούν ως εμπόδια μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών. 

Μερικές φορές, οι εταιρείες αυτές, όταν ασκούν αθέμιτες επιχειρηματικές πρακτικές, μπορούν να αποτρέψουν ή να επιβραδύνουν την πρόσβαση του καταναλωτή σε υπηρεσίες των επιχειρηματικών χρηστών και ανταγωνιστών τους. Οι πρακτικές αυτές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την αθέμιτη χρήση δεδομένων από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις εν λόγω πλατφόρμες, ή καταστάσεις εγκλωβισμού των χρηστών σε μια συγκεκριμένη υπηρεσία και ύπαρξης περιορισμένων δυνατοτήτων μετάβασης σε άλλη υπηρεσία.

Η Πράξη για τις Ψηφιακές Αγορές:

- θα εφαρμόζεται μόνο στους μεγαλύτερους παρόχους πλατφορμών βασικών υπηρεσιών οι οποίοι είναι περισσότερο επιρρεπείς στην άσκηση αθέμιτων πρακτικών, όπως μηχανές αναζήτησης, κοινωνικά δίκτυα ή διαδικτυακές υπηρεσίες διαμεσολάβησης·

- θα απαγορεύει ορισμένες πρακτικές που είναι ξεκάθαρα αθέμιτες, όπως η παρεμπόδιση χρηστών από το να απεγκαταστήσουν οποιοδήποτε προεγκατεστημένο λογισμικό ή εφαρμογές·

- θα απαιτεί από τους ρυθμιστές της πρόσβασης να θέτουν σε εφαρμογή ορισμένα μέτρα με δική τους πρωτοβουλία, όπως στοχευμένα μέτρα που επιτρέπουν στο λογισμικό τρίτων να λειτουργεί ορθά και να είναι συμβατό με τις δικές τους υπηρεσίες·

- θα επιβάλλει κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πρόστιμα έως και 10% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών τους. Για τους υπότροπους, οι κυρώσεις αυτές ενδέχεται επίσης να περιλαμβάνουν την υποχρέωση λήψης διαρθρωτικών μέτρων, που μπορούν να επεκταθούν και στην εκποίηση ορισμένων επιχειρήσεων.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα συζητήσουν τις προτάσεις της Επιτροπής. Εάν εγκριθούν οι προτάσεις, το τελικό κείμενο θα ισχύει άμεσα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.