Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός οπλικών συστημάτων για να καταλάβει ότι οι ρωσικοί πύραυλοι εδάφους-αέρος S-400, οι οποίοι καταφθάνουν στην Τουρκία, στοχεύουν τις σχέσεις της Αγκυρας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Η αγορά αυτών των πυραύλων είναι προφανώς περισσότερο σύνθετη από την απλή επιλογή απόκτησης αμυντικού συστήματος. Οι ΗΠΑ και η Τουρκία δοκιμάζονται από εκτεταμένη κρίση στις σχέσεις τους και είναι αβέβαιο εάν αυτές οι σχέσεις θα αποκατασταθούν ξανά.
Η κορυφή του παγόβουνου
Η διαμάχη γύρω από την απόφαση του τουρκικού καθεστώτος για την αγορά του υπερσύγχρονου ρωσικού οπλικού συστήματος είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου σε ό,τι αφορά τη μετατόπιση της Αγκυρας από τον παραδοσιακό δυτικό προσανατολισμό της και του ρόλου της στην ευρωατλαντική αμυντική κοινότητα.
Από την απόπειρα του πραξικοπήματος το 2016, τούρκοι αξιωματούχοι και τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης διασπείρουν την άποψη ότι οι ΗΠΑ και ορισμένοι άλλοι σύμμαχοι-κλειδιά της Τουρκίας, όπως η Γερμανία, είναι οι πραγματικοί αυτουργοί του αποτυχημένου πραξικοπήματος.
Επιπλέον, από τότε, η Τουρκία έχει ριζοσπαστικοποιήσει την πολιτική της στο Κουρδικό, βάζοντας στο στόχαστρο τις συρο-κουρδικές δυνάμεις, όπως οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG) που επιχειρούν δίπλα στα τουρκικά σύνορα πολεμώντας τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους και υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ αεροπορικά και επιμελητειακά, με πληροφορίες, όπλα και πυρομαχικά.
Τα αντι-αμερικανικά συναισθήματα
Το γεγονός αυτό έχει δυναμώσει τα αντι-αμερικανικά συναισθήματα στην Τουρκία, καθώς τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ελέγχονται ολοκληρωτικά από το καθεστώς και λειτουργούν αποκλειστικά ως εργαλείο προώθησης της κυβερνητικής προπαγάνδας.
Επιπροσθέτως, η Αγκυρα όλο και περισσότερο ενισχύσει τις σχέσεις της με τη Μόσχα. Ο χρόνος αυτής της αλλαγής στις τουρκικές αντιλήψεις είναι αξιοσημείωτος, καθώς πρόσφατα η Ρωσία κυριαρχούσε ως θέμα στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης λόγω της φερόμενης εμπλοκής της στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές και των κατηγοριών κατά του Τραμπ και του στενού κύκλου του για συνεργασία μαζί της. Σε αυτό το πλαίσιο, η διαμάχη για τους S-400 καθίσταται άκρως εκρηκτική για τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις.
Προειδοποιήσεις των ΗΠΑ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν προειδοποιήσει την Τουρκία να αποσύρει το ενδιαφέρον της για τους S-400, από την πρώτη στιγμή που η Αγκυρα γνωστοποίησε την πρόθεση απόκτησής τους, διότι το ρωσικό πυραυλικό σύστημα δεν θα ήταν συμβατό με τα οπλικά συστήματα και το στρατιωτικό λογισμικό του ΝΑΤΟ.
Οι ΗΠΑ υποστήριζαν ότι τα ραντάρ του ρωσικού συστήματος S-400 θα μπορούσαν να καταγράψουν τα ίχνη των νατοϊκών αεροπλάνων, συμπεριλαμβανομένων των F-35. Καθώς η Τουρκία ανήκει στην κοινοπραξία των F-35 και της παραγωγής ορισμένων εξαρτημάτων τους, στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ υπήρχε αρχικά η αισιοδοξία ότι θα βρισκόταν διπλωματική λύση πριν ήταν πολύ αργά.
Ορισμένοι ειδικοί στα τουρκικά θέματα, μάλιστα, θεωρούσαν ότι ο Ερντογάν και οι σύμβουλοί του σε θέματα ασφαλείας μπλόφαραν σε σχέση με την αλλαγή στάσης, όταν η Αγκυρα ενέτεινε τις επαφές της με τη Ρωσία σε διπλωματικό επίπεδο και σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών.
Η Άγκυρα δεν ενέδωσε
Αλλοι πίστευαν ότι ο Ερντογάν εκβίαζε τις ΗΠΑ για την υποστήριξή τους στους Κούρδους της Συρίας. Αρκετοί διαπραγματευτές εστάλησαν στην Τουρκία για να πείσουν τον τούρκο πρόεδρο να μην επιμείνει σε αυτήν την κίνηση και να προμηθευτεί το αμερικανικό αμυντικό πυραυλικό σύστημα Patriot, αντί των S-400.
Ωστόσο, η Αγκυρα δεν ενέδωσε. Ολες οι διπλωματικές προσπάθειες απέτυχαν και η στρατηγική των ΗΠΑ μετατράπηκε σε ασυνήθιστο παιχνίδι μαστιγίου και καρότου.
Οι τρεις οπτικές για ΗΠΑ και ΝΑΤΟ
Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ εξετάζουν την απόκτηση των S-400 από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες: στρατηγική, ασφάλεια και γεωπολιτική. Και οι τρεις αυτοί παράγοντες συνδέονται άμεσα μεταξύ τους.
Πρώτον, ο ευρασιατικός προσανατολισμός της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας συνιστούν επικίνδυνο παράγοντα για τη Δύση.
