Πώς βγάζει χρήματα η βασιλική οικογένεια της Βρετανίας

Το ερώτημα από πού και πώς η βασιλική οικογένεια της Βρετανίας βγάζει χρήματα ήρθε ξανά στην επιφάνεια πριν από λίγες ημέρες, μετά τη θυελλώδη συνέντευξη που παραχώρησαν στην Όπρα Γουίνφρεϊ ο πρίγκιπας Χάρι και η σύζυγός του, Μέγκαν Μαρκλ. Ο Χάρι αποκάλυψε ότι «η οικογένειά μου στην κυριολεξία μού έκοψε τα χρήματα» αφότου ο ίδιος και η Μαρκλ ανακοίνωσαν επίσημα την έξοδό τους από το παλάτι του Μπάκιγχαμ.

Την τελευταία φορά που οι «μισθοί» της βασιλικής οικογένειας είχαν γίνει πρωτοσέλιδο ήταν τον Νοέμβριο του 2019, έπειτα από ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι ο πρίγκιπας Άντριου, δευτερότοκος γιος της βασίλισσας Ελισάβετ, θα παραιτούνταν από την ετήσια αποζημίωσή του των περίπου 300.000 ευρώ λόγω ενός σκανδάλου.  

Ποιοι είναι, τελικά, οι «μισθοί» των μελών της βασιλικής οικογένειας, πώς τους εισπράττουν, και από πού προέρχονται τα χρήματα; Επίσης, πόση είναι η περιουσία της βασίλισσας Ελισάβετ και πώς ο Χάρι και η Μέγκαν βγάζουν χρήματα τώρα; Το oprahdaily παραθέτει όσα στοιχεία έχει στη διάθεσή του, συμπεριλαμβανομένου τού πόσο κοστίζουν αυτά τα χρήματα σε έναν μέσο φορολογούμενο στη Βρετανία.  

Πόσο πληρώνουν οι Βρετανοί τη βασιλική οικογένεια;
Όπως με τα περισσότερα πράγματα που έχουν σχέση με τη βασιλική οικογένεια, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι περίπλοκη. Η βασιλική οικογένεια πληρώνεται μέσω ενός συνδυασμού δημόσιου και ιδιωτικού χρήματος, που περιλαμβάνει κληρονομικό πλούτο, ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων και άλλα περιουσιακά στοιχεία. Τα περισσότερα έσοδα και έξοδα της βασίλισσας Ελισάβετ Β', του πρίγκιπα Φίλιππου και των παιδιών τους προέρχονται από τρεις πηγές: τη δημόσια κρατική επιχορήγηση (το λεγόμενο Sovereign Grant) και τα ιδιωτικά δουκάτα της Κορνουάλης και του Λάνκαστερ. 

Αρχής γενομένης από το 2012, τα επίσημα καθήκοντα της βασίλισσας και τα έξοδα συντήρησης των παλατιών πληρώνονται από τη λεγόμενη «κρατική επιχορήγηση» (Sovereign Grant). Σύμφωνα με το επίσημα σάιτ της βρετανικής μοναρχίας, «η χρηματοδότηση για το Sovereign Grant προέρχεται από ένα ποσοστό επί των κερδών του Crown Estate». Τι είναι το Crown Estate; Όπως εξηγεί το CNN, μπορεί να οριστεί περίπου ως «μια συλλογή ακινήτων και αγροκτημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο που εισφέρουν εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες κάθε χρόνο».

Αυτά τα εδάφη παραδόθηκαν στο βρετανικό κράτος για πρώτη φορά από τον βασιλιά Γεώργιο Γ' το 1760, για να τα διαχειρίζεται το υπουργείο Οικονομικών. Το Crown Estate ανήκει τεχνικά στον βασιλιά, αλλά όπως διευκρινίζει ο ιστότοπος της μοναρχίας, «δεν είναι ιδιωτική ιδιοκτησία του μονάρχη -δεν μπορεί να πουληθεί από τον μονάρχη, ούτε τα έσοδα από αυτό ανήκουν στον μονάρχη». Επί του παρόντος, το Crown Estate εποπτεύεται από το συμβούλιο ενός ανεξάρτητου οργανισμού.

Κατά την οικονομική χρήση 2018-2019, το συνολικό ποσό της «κρατικής επιχορήγησης» που δόθηκε στη βασιλική οικογένεια ήταν περίπου 90 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, ούτε η βασίλισσα ούτε η οικογένειά της εισέπραξαν αυτό το ποσό: 38,6 εκατ. ευρώ δόθηκαν για τη «συντήρηση του παλατιού του Μπάκιγχαμ», ενώ με αυτά τα χρήματα καλύπτονται και τα έξοδα για ταξίδια της βασιλικής οικογένειας (στο πλαίσιο των καθηκόντων της), η μισθοδοσία του προσωπικού, λειτουργικά έξοδα (όπως το να μένουν τα φώτα πάντα ανοιχτά στο παλάτι) κ.ά.  

To «ιδιωτικό πορτοφόλι» και το Δουκάτο του Λάνκαστερ
Ενώ το Sovereign Grant είναι στην ουσία ένας λογαριασμός εξόδων, το «ιδιωτικό πορτοφόλι» Privy Purse αφορά το πραγματικό εισόδημα της βασίλισσας (τα κτήματά της θεωρούνται πως επίσης περιλαμβάνονται στο Privy Purse). Το εισόδημα της βασίλισσας προέρχεται από από το Δουκάτο του Λάνκαστερ, το οποίο είναι ένα χαρτοφυλάκιο γης, ακίνητης περιουσίας και άλλων περιουσιακών στοιχείων. Το 2018, το Privy Purse έλαβε σχεδόν 22 εκατ. ευρώ ως έσοδο από το Δουκάτο του Λάνκαστερ.

Και ενώ η βασίλισσα και ο πρίγκιπας Φίλιππος χρησιμοποιούν μέρος των χρημάτων για να καλύπτουν επιπρόσθετα έξοδα, η Ελισάβετ αντλεί επίσης από το Privy Purse κεφάλαια για να δίνει στα άλλα παιδιά της (πλην Καρόλου), πρίγκιπα Άντριου, πρίγκιπα Εδουάρδο και πριγκίπισσα Άννα, ένα ποσό ετησίως για τις ανά τον κόσμο βασιλικές υποχρεώσεις τους. 

Το Δουκάτο της Κορνουάλης
Έχοντας ιδρυθεί το 1137, το Δουκάτο της Κορνουάλης «χρηματοδοτεί τις δημόσιες, τις φιλανθρωπικές και τις ιδιωτικές δραστηριότητες του πρίγκιπα της Ουαλίας και της οικογένειάς του», όπως αναφέρεται στο σάιτ του Δουκάτου. Αποτελείται από γη και ακίνητα σε 23 αγγλικές κομητείες, καθώς και από ένα χαρτοφυλάκιο επενδύσεων. Ενώ τα αδέλφια του πρίγκιπα Καρόλου πληρώνονται μέσω του Δουκάτου του Λάνκαστερ, το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος του ιδίου και της συζύγου του, Καμίλα Πάρκερ-Μπόουλς προέρχεται από το Δουκάτο της Κορνουάλης -90%, σύμφωνα με το CNN Money. Ο πρίγκιπας Κάρολος πληρώνει τον πρίγκιπα Γουίλιαμ και την Κέιτ Μίντλετον -και παλαιότερα τον πρίγκιπα Χάρι και τη Μέγκαν Μάρκλ- μέσω πλεονάσματος εσόδων από το Δουκάτο της Κορνουάλης.

Κατά το οικονομικό έτος 2019-2020, ο Κάρολος και η Καμίλα έλαβαν περίπου 25 εκατ. ευρώ ως εισόδημα από το Δουκάτο της Κορνουάλης, αλλά και περίπου 2,3 εκατ. ευρώ από το Sovereign Grant για τη χρηματοδότηση των επίσημων βασιλικών δραστηριοτήτων τους. «Η πλειονότητα του προσωπικού και της επίσημης και φιλανθρωπικής εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των επίσημων γραφείων του δούκα και της δούκισσας του Κέιμπριτζ και του δούκα και της δούκισσας του Σάσεξ, πληρώνονται από τα έσοδα της Αυτής Μεγαλειότητος από το Δουκάτο της Κορνουάλης», αναφέρεται στις ετήσιες «δηλώσεις» τους. Κατά το οικονομικό έτος 2018-2019, ο Κάρολος και η Καμίλα συμμετείχαν σε 638 κοινωνικές δραστηριότητες σε 14 χώρες. Το 2019-2020, «ανέλαβαν 580 υποχρεώσεις» στο Ηνωμένο Βασίλειο και στο εξωτερικό.

Σήμερα, ο δούκας και η δούκισσα του Σάσεξ (σ.σ.: ο πρίγκιπας Χάρι και η Μέγκαν Μαρκλ δηλαδή) δεν λαμβάνουν πλέον χρήματα από το Δουκάτο της Κορνουάλης. Αντιθέτως, ο πρίγκιπας Γουίλιαμ και η Κέιτ Μίντλετον, ο δούκας και η δούκισσα του Κέιμπριτζ δηλαδή, εξακολουθούν να λαμβάνουν αρκετά εκατομμύρια από το Δουκάτο σε ετήσια βάση.

Η περιουσία της βασίλισσας Ελισάβετ
Ενώ η βασίλισσα Ελισάβετ είναι το πλουσιότερο μέλος της βασιλικής οικογένειας, δεν είναι δισεκατομμυριούχος. Το 2020, η καθαρή αξία της περιουσίας της υποχώρησε κατά 20 εκατομμύρια λίρες σε σχέση με το 2019, σύμφωνα με την ετήσια «Λίστα Πλουσίων» των Sunday Times. Η εφημερίδα εκτιμά την τρέχουσα καθαρή αξία της περιουσίας σε 350 εκατομμύρια λίρες ή περίπου 411 εκατομμύρια ευρώ.

Το 2019, το Forbes είχε εκτιμήσει την καθαρή αξία της περιουσίας της βασίλισσας σε τουλάχιστον 424 εκατομμύρια ευρώ. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Crown Estate για το 2019-2020, η αξία του βρετανικού χαρτοφυλακίου βασιλικής γης μειώθηκε το 2020 κατά 1,2%, στα 15,7 δισ. ευρώ, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού που επηρέασε τον τουρισμό και το λιανικό εμπόριο ειδικότερα.

Αυτή η πτωτική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί. «Ενώ είναι πολύ νωρίς για να προβλέψουμε με ακρίβεια την απόδοσή μας για το οικονομικό έτος 2020-2021, αναμένουμε ότι τα καθαρά κέρδη και οι αποτιμήσεις ακινήτων θα μειωθούν σημαντικά», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η βασίλισσα Ελισάβετ είναι ολιγαρκής. «Οι εφημερίδες χρησιμοποιούνται για να γίνουν κλινοσκεπάσματα αλόγων, το σχοινί με το οποίο δένουν τα δέματα επαναχρησιμοποιείται, υπάρχουν ξεφτισμένα σεντόνια και ξεσκονιστήρια», γράφει η Sunday Times σε ό,τι αφορά την υπηρεσία καθαρισμού του παλατιού του Μπάκιγχαμ.

Ο Χάρι και η Μέγκαν
Στην ανακοίνωση του Ιανουαρίου 2020 σχετικά με την πρόθεσή τους να αποχωρήσουν από τα βασιλικά καθήκοντα, ο πρίγκιπας Χάρι και η Μέγκαν Μάρκλ δήλωσαν την επιθυμία να «εργαστούν για να γίνουν οικονομικά ανεξάρτητοι». Τον Σεπτέμβριο του 2020, το Newsweek επιβεβαίωσε ότι ο πρίγκιπας Χάρι δεν λαμβάνει πλέον χρήματα μέσω του Δουκάτου της Κορνουάλης. Τον ίδιο μήνα, το ζευγάρι ανακοίνωσε επίσης ότι είχε επιστρέψει 2 εκατομμύρια ευρώ που είχε λάβει από το Sovereign Grant για την ανακαίνιση του σπιτιού τους, του Frogmore Cottage.

Όμως, στη συνέντευξή τους στην Όπρα Γουίνφρεϊ, ο Χάρι και η Μέγκαν αποκάλυψαν ότι στην πραγματικότητα είχαν σταματήσει να πληρώνονται από το πρώτο τρίμηνο του 2020. «Η οικογένειά μου σταμάτησε να με καλύπτει οικονομικά και έπρεπε να μας προσφέρει ασφάλεια», είπε ο Χάρι, εκφράζοντας ανησυχίες για την ασφάλεια του γιου τους, Άρτσι.

Ο Χάρι είπε ότι ζούσαν από το μερίδιό του στην κληρονομιά που η μητέρα του, η πριγκίπισσα Νταϊάνα, άφησε σε αυτόν και τον αδελφό του Γουίλιαμ μετά το θάνατό της το 1997. Σύμφωνα με την εφημερίδα The Independent, το μισό ποσό που έλαβε ο Χάρι ανήλθε σε περίπου 11 εκατομμύρια ευρώ. «Χωρίς τα συγκεκριμένα χρήματα, δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό», είπε ο Χάρι, αναφερόμενος στη μετάβασή τους σε ένα νέο σπίτι στην Καλιφόρνια η οποία έγινε δυνατή χάρη σε αυτό το ποσό.

Ο Χάρι και ο Μέγκαν υπέγραψαν μια πολύ προσοδοφόρα συμφωνία με το Netflix, η οποία εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 85 και 200 εκατομμυρίων ευρώ (η συνδρομητική πλατφόρμα δεν έχει επιβεβαιώσει κάποιο ποσό). Παράγουν επίσης ένα podcast σε μια συμφωνία με το Spotify, ενώ η Όπρα Γουίνφρεϊ και ο Χάρι ετοιμάζουν μια σειρά για την ψυχική υγεία για το Apple TV+. Αρχικά, «το Netflix και το Spotify δεν ήταν μέρος του σχεδίου», δήλωσε ο Χάρι στη συνέντευξή του στην Όπρα.

Αυτά τα έσοδα είναι επιπλέον των χρημάτων της Μαρκλ από την προηγούμενη καριέρα της ως ηθοποιού -από την αμερικανική σειρά Suits στην οποία έπαιζε, φέρεται να εισέπραξε περίπου 400.000 ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα έμμεσα έσοδα. Μια έκθεση του Forbes τον Φεβρουάριο του 2020 -χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί- υπολόγισε την καθαρή αξία της περιουσίας του Χάρι και της Μέγκαν σε περίπου 8,5 εκατομμύρια ευρώ.

Κάστρα και... γραμματόσημα
Η βασίλισσα έχει, προφανώς, περιουσιακά στοιχεία. Εκτός από το προσωπικό της χαρτοφυλάκιο επενδύσεων και μια συλλογή γραμματοσήμων, η Ελισάβετ κληρονόμησε το Κάστρο Μπαλμόραλ στη Σκωτία (θερινό ανάκτορο) και το Κάστρο Σάντριγχαμ (όπου περνά συνήθως τις διακοπές των Χριστουγέννων) από τον πατέρα της. Ωστόσο, δεν θα μπορούσε να... εκποιήσει κάποια από τις τιάρες της -δεν της ανήκουν τα βασιλικά κοσμήματα, οι βασιλικές κατοικίες ή τα περισσότερα από τα βασιλικά έργα τέχνης. Αυτά πρέπει να μεταβιβαστούν στον επόμενο μονάρχη (προφανώς, πάντως, θα παραμείνουν στην οικογένεια).

Πληρώνει φόρους η βασίλισσα;
Αν και βασίλισσα, η Ελισάβετ πληρώνει φόρους. Από το 1992 καταβάλλει εθελοντικά φόρο εισοδήματος και φόρο υπεραξίας. Επίσης, οποιοδήποτε εισόδημα από το Δουκάτο του Λάνκαστερ δεν προορίζεται για επίσημα έξοδα, φορολογείται παρομοίως. Και φυσικά, πληρώνει κανονικά ΦΠΑ και -επίσης εθελοντικά- τοπικούς φόρους.

Τι κοστίζει στους Βρετανούς φορολογούμενους
Οι Βρετανοί δεν φαίνεται να πληρώνουν πολλά από την τσέπη τους για το εισόδημα της βασιλικής οικογένειας. Το 2018, κόστισε περίπου 65 πένες σε κάθε μέσο Βρετανό φορολογούμενο σε ετήσια βάση, σύμφωνα με την Fast Company. Δηλαδή λιγότερο από ένα ευρώ. Ακόμη και όταν το κόστος αυξήθηκε κατά 41% το 2019 σύμφωνα με το Business Insider, κάθε φορολογούμενος εξακολουθεί να πληρώνει όσα θα έδινε για μια κούπα καφέ. Μια κούπα βιολογικού καφέ.